Helgarpósturinn - 12.03.1987, Blaðsíða 27

eggjandi og fjörugur hefur gengið
við mikla hylli í tvö ár í Kölnaróper-
unni í meðförum dansflokksins
Tanz Forum, en með honum starfa
þau Jochen og Sveinbjörg. íslenski
dansflokkurinn, nýbakaður verð-
launahafi menningarverðlauna DV,
verður þarna í aðalhlutverki en fær
til sín tvo gestadansara, aðalkarl-
dansarana úr þeirri sömu Kölnar-
óperu, þá Athol Farmer sem er ný-
sjálenskur og Frakkann Philip
Talard. Enn er þó ekki öllu lokið því
í sýningunni taka þátt tveir íslenskir
söngvarar, Stuðmaðurinn snjalli
Egill Olafsson og Jóhanna Linnet
sem fór svo eftirminniiega með Seg-
ulstöðvarblús Didda fidlu hér um
árið.
ÞEIR Þjóðleikhúsmenn hafa einn-
ig eftir því sem óstaðfestar fregnir
herma, verið að reyna að fá hingað
til lands söngleiksgerð Hasse Al-
fredson af Atómstöðinni, en eins og
kunnugt er gengur hún nú í Svíaríki
við miklar vinsældir. Hinsvegar er
sá ljóður á, að vinsældir leiksins eru
svo miklar að erfitt mun vera um vik
fyrir Svíana að koma til landsins.
Þetta yrði hinsvegar kærkomið,
einkum ef tillit er til þess tekið að
höfundurinn, Halldór Laxness,
verður 85 ára á sumardaginn fyrsta,
23. apríl.
LISTAP
MALA TIL
AÐ SKILJA
HEIMINN
Guðrún Tryggvadóttir, ein bjartasta von íslendinga í
myndlist, í stuttu spjalli við HP
Guðrún Tryggvadóttir er senni-
lega ekki ýkja þekkt nafn hér
heima. Hún hefur þó vakið mikla
athygli fyrir myndlist sína erlendis,
hlaut m.a. œðstu verðlaun Aka-
demíunnar í Múnchen þegar hún
lauk þar prófi og var valin, fyrst út-
lendinga, af skólastjórninni til sér-
stakrar kynningar með sýningu og
prentun á veglegum bœklingi sem
þýska menntamálaráðuneytið kost-
ar. HP hitti hana í vinnustofu henn-
ar, þar sem hún var að leggja allra
síðustu hönd á verk stn.
Frá hvaða tímabili eru þessar
myndir sem þú œtlar að sýna núna?
„Þær eru frá fjórum síðastliðnum
árum, en ég hef aldrei sýnt þær áð-
ur hér heima. Sumar sýndi ég útí
Múnchen en þær eru orðnar allt
öðruvísi núna.“
Gerirðu mikið af því að endur-
vinna myndirnar þínar?
„Núna gef ég mér fyrst og fremst
æðislega langan tíma í hverja mynd.
Þær hafa allar ákveðna hugmynda-
fræði á bak við sig og ég nota þær
til þess að læra um sjálfa mig og
þroska mig í leiðinni, ég vpna að
þetta sé fljótleg leið til þess. Ég nota
myndlistina til þess að skilja alheim-
inn og hvernig hann fúnkerar því ef
maður fæst við liti og form fæst
maður við mynstur alheimsins. Ég
mála ekki til þess að mála fallegar
myndir og ef útkoman er ófögur er
það vegna þess að hún varð að vera
það.“
Eru einhver mótíf gegnumgang-
andi í myndunum?
„Já, ég sjálf, í rauninni er þetta allt
ég sjálf.“
Er þetta ekki bara egóflipp?
„Ég veit ekki hvort þetta er egó-
flipp, kannski þveröfugt, ég lyfti hul-
unni af egóinu og skoða það sem er
að baki. Þetta eru ekki bara jákvæð-
ar hliðar sem ég dreg fram, líka nei-
kvæðar. Maður gengur í gegnum
svo margt þegar maður málar."
Ertu mjög involveruð í myndirnar
meðan þú málar?
„Já, ef ég mála hest, verð ég að
vera hestur, lifa mig inní það að vera
MYNDLIST
Þaö aö vefa sig inn í þögnina...
.. .og hana að sér. Það er verk
Ásgerðar Búadóttur. Hún hefur
þögnina til sýnis á sýningu sinni,
sem stendur nú yfir í Listasafni al-
þýðu við Grensásveg.
Hver er lögun þagnarinnar?
Ef ykkur langar að vita það, far-
ið þá og skoðið ofna þögn á sýn-
ingu Ásgerðar.
Hvernig er þögnin á litin?
Langi ykkur að vita það, skoðið
þá lit þagnarinnar á sýningu Ás-
gerðar.
Lítið síðan í eigin barm. Þið finn-
ið samhljóm þagnarvefsins.
Eyborg heitin Guðmundsdóttir
var vön að segja í sinni geometr-
ísku trúarhrifningu: Josef Albers
helgaði líf sitt ferhyrningnum. Og
orð hennar komu upp í huga mér,
þegar ég gekk inn á sýningu Ás-
gerðar og ég sá vefnað hennar,
sem mér virtist vera ofinn í trú á
það sem Frakkar kalla Dieu-Rien.
Það merkir þetta: á guð sem guð-
ekkertsins.
Teppin eru ekki ofin vegna efn-
isinnihaldsins, það er að segja í trú
á frásögnina, heldur er efnið hið
æðsta stig.
Allt er dálítið í ætt við æðsta-
stigs hugmyndir Malevits: efnið er
í hinu óefniskennda. Hljómurinn
er í þögninni.
Verk eða efni Ásgerðar eru samt
ekki alveg komin á þetta stig. Enn
bregður fyrir vangaveltum, sem
eru andstæða trúarinnar. Efinn
hjá Ásgerði kemur fram í því sem
ég leyfi mér að kalla nýtni hug-
myndanna, sem er ekki beinlínis
endurtekning, ellegar sama hug-
mynd endurtekin í nýjum lit. Eins
og til að mynda í verkum Albers.
Það er dálítið erfitt að skýra frá
þessu í orðum. En verkin bera
vitni um það sem ég á við. Til að
mynda í verkunum sem eru núm-
er 4 og 8. Og takið einnig eftir
hinni talnalegu tilviljun.
Fjórir eru ekki aðeins helming-
urinn af átta heldur er mynd núm-
er 4 helmingurinn af mynd númer
8. Það er að segja, þau form sem
eru efst í annarri myndinni eru
neðst í hinni.
Þannig starfar eðli Guðs-Ekkert.
I list sem trú kemur þetta gjarna
greinilega fram. En það eru afar
fáir sem taka eftir slíkri ,,tilviljun“
hins guðlega eðlis.
Annað dæmi:
Skyldleiki við ,,anda“ Albers er
auðsær í myndum númer 2 og 3..
Formin eru endurtekin. Og endur-
tekningin er einslags stuðlun inni-
haldsins. í ljóðagerð er algengt að
í stað stuðlunar kemur endurtekn-
ing. Verk atómskáldanna vitna
um þann sannleika.
Um verk Ásgerðar er annars
afar fátt að segja. Hún vefur sig
smám saman inn í þögn. Annað
hvort er maður með eða móti að-
ferðum hennar. I viðhorfum til
þeirra er varla til neitt millistig eða
hálfvelgja. Hún hlýtur að vekja
trúarlega lotningu eða djöfullega
formælingu.
Þess vegna er best að hafa hér
nokkrar auðar línur, en kannski
bara punkta
á stöku
stað. Svona til að líkja eftir „hnýt-
ingu“ verksins.
Aðrir sem hafa gaman af saman-
burði, geta borið saman myndir
NN
FELAG íslenskra myndlistar-
manna (FÍM) hefur fest kaup á sýn-
ingarsal að Garðastræti 6 og áætlar
að opna hann formlega ef vel geng-
ur á sumardaginn fyrsta, 23. apríl.
Þarna er um einn sal að ræða, ca.
80—100 fm. að stærð og verður
hann opinn öllum starfandi mynd-
listarmönnum, án tillits til þess
hvort þeir eru félagsmenn í FÍM eða
ekki. Salurinn verður rekinn með
„gamla laginu", þ.e. hann verður
leigður út og sýnendur sjá sjálfir um
að kynna sýninguna og koma verk-
unum fyrir.
ÞJÓÐLEIKHÚSIÐ frumsýn-
ir þann 25. mars ballettinn Ich tanze
mit dir in der Himmel hinein eftir
Þjóðverjann Jochen Ulrich, sem er
listdansstjóri óperunnar í Köln. Að-
stoðardansstjóri sýningarinnar og
dansahöfundur verður Sveinbjörg
Alexanders, en hún starfar einnig
við óperuna í Köln sem ballettmeist-
ari, sólódansari og dansahöfundur.
Vafalaust er flestum í fersku minni
eftirminnileg samvinna þessara
tveggja listamanna í Blindingsleik
sem Þjóðleikhúsið sýndi 1980.1 sýn-
ingunni eru tuttugu og tvö dansat-
riði, samin í kringum tuttugu og tvö
vinsæl dægurlög sem hafa verið út-
sett og færð í nýjan búning. Ballett-
inn sem er sagður vera leikandi,
eftir Guðberg Bergsson
númer 5 og 9. Þær eru kallaðar
Leysing. í þeim er talsverð fyrr-
nefnd ,,nýtni“. Eða þau hafa öllu
heldur táknrænt eðli. Vegna teikn-
inganna sem birtar eru af verkun-
um er augljóst að listamaðurinn
fæst við leysingu formanna, í bók-
staflegri merkingu. Hún færir þau
ekki bara til, úr einu verki í annað,
eins og í myndum númer 4 og 8.
Vert væri að athuga verk Ás-
gerðar ekki aðeins út frá anda
Malevits, heldur líka, til að mynda
frá sjónarmiði túlkunar Arnheims
á „mikilvaegi eða valdi miðjunn-
ar“. Verk Ásgerðar eru eða hafa
verið afar „miðlæg" verk. Þau
hafa beinlínis beint auganu og at-
hyglinni að miðju þeirra, i svo rík-
um mæli að hún hefur tíðum ofið
ferhyrning í þær miðjar. Hún gerir
miðjuna beinlínis að „starfsviði"
sjónarinnar. Hún notar ekki kross-
formið. Það er of karlmannlegt
fyrir hana.
En hver er annars munurinn á
því þegar armar mætast eða fer-
hyrningur myndar op? Kannski
bara hinn ,,beri“ mismunur sem er
á kynjunum.
hestur, móta hlutina og sjá þá fyrir
mér, þetta eru sannar myndir af því
hvernig ég sé fyrirbærin. Ég nota
engar fyrirmyndir, þessvegna verð
ég að móta allt eftir eigin höfði. Ég
fæ útrás fyrir mínar tilfinningar og
hugsanir með myndunum, ef ég
myndi ekki mála þær svona yrði ég
örugglega klikkuð."
Þú talar um að þú viljir skilja
heiminn með myndunum og að þœr
hafi á bak við sig ákveðna hug-
myndafrœöi. Hér inni eru tvœr
myndir af Kristi, hvernig tengjast
trúarbrögðin þessu?
„Ja, það er í raun allt byggt á trú-
arbrögðum og ég verð sem nútíma-
manneskja að finna mér einhverja
trú til að skilja heiminn. Ég er að
reyna að læra um trúarbrögðin um
leið og ég mála myndirnar og ekki
síst að reyna að skilja hvað öll þessi
trúarbrögð eiga sameiginlegt. Eg er
reyndar ekki nema nýbyrjuð að lesa
Biblíuna en hef mikið stúderað önn-
ur trúarbrögð fyrr. Þetta var eitt-
hvað sem kom bara af sjálfu sér, ég
ákvað ekkert að fara útí trúarbrögð,
það bara kom, kannski af því þau
eru upphaf og endir alls.“
Og nú œtlarðu að fara að sýna
fólki þessar hugmyndir þínar.
„Já, það er skrýtið að setja þetta
upp fyrir fólk að dæma, eftir að hafa
lokað sig inni með þessu í þeirri ein-
manalegu sköpun sem myndlistin
er. Maður gengur í gegnum svo
margt þegar maður er að mála en
auðvitað er það líka hluti af þessu
að gera eitthvað sem maður er
ánægður með og vill sýna öðrum,
reyna að koma boðskap á framfæri."
Hvað tekur svo við að þessari sýn-
ingu lokinni?
„Ég er að fara til Berlínar og ætla
að vinna þar.“
Ertu ekkerl bundin íslandi?
„Jú, ég er bundin íslandi núna, ég
hef verið hér í tvö ár og það hefur
verið gott að vinna hérna en það er
líka spennandi að fara, það þýðir
ekki að vera bara hérna. Maður
verður að þora að fara á vit örlag-
anna og halda áfram."
KK
HELGARPÓSTURINN 27