Morgunblaðið - 25.11.1975, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 25. NÓVEMBER 1975

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
hf. Árvakur, Reykjavik.
Haraldur Sveinsson.
Matthias Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6, simi 10 100.
Aðalstræti 6, simi 22 4 80.
Áskriftargjald 800,00 kr. á mánuði innanlands.
I lausasölu 40,00 kr. eintakið.
Idag má búast við, að
lögö verði fyrir Alþingi
til umræðu samkomulags-
drög þau, sem samninga-
nefnd íslendinga kom með
heim frá Bonn eftir við-
ræður við fulltrúa v-þýzku
ríkisstjórnarinnar. Sam-
komulagsdrög þessi hafa
ekki verið gerð opinber
enn og er því ekki hægt að
fjalla efnislega um þau eða
taka afstöðu til þeirra.
Hins vegar er ljóst, að sam-
komulagsdrögin byggjast á
því, að V-Þjóðverjar veiði
hér nær eingöngu ufsa og
karfa, en þessar fisk-
tegundir skipta miklu
minna máli fyrir okkur
heldur en þorskurinn, sem
er meginuppistaðan í veið-
um Breta hér við land.
Ástæðan fyrir því, að hing-
að til hafa ekki tekizt
samningar við V-
Þjóðverja, þótt þeir veiði
fisktegundir, sem hafa svo
takmarkaða þýðingu fyrir
okkur sem raun ber vitni
um, er fyrst og fremst sú,
að þar til nú hafa V-
Þjóðverjar ekki viljað fall-
ast á skilyrði okkar um, að
verksmiðju- og frystitogar-
ar þeirra yrðu útilokaðir
frá íslandsmiðum. Það var
á þessu atriði, sem
strika, að veiðar V-
Þjóðverja hér við land
hafa skipt miklu minna
máli en veiðar Breta, þar
sem þorskurinn hefur ver-
ið og yrði skv. samkomu-
lagsdrögunum hverfandi
hluti aflamagnsins.
Ljóst er, að mikil I
óánægja ríkir með þessi !
samkomulagsdrög hjá
þeim sem starfa við sjávar-
útveg í V-Þýzkalandi en j
þrátt fyrir þá óánægju, i
sem að sögn v-þýzkra blaða |
er útbreidd meðal þeirra, i
sem þessa atvinnugrein I
stunda þar i landi, má !
búast við að samkomulags- j
drögin verði samþykkt þar.
En v-þýzkir togaramenn, !
eru ekki þeir einu, sem eru
óánægðir um þessar
örvænting hafi gripið um
sig meðal skipstjóranna og
að þeir séu ekki tilbúnir til
þess að veiða við óbreyttar
aðstæður og með aðstoð
hinna svokölluðu verndar-
skipa, sem send hafa verið
á miðin hér.
Raunar hafa menn mjög
velt því fyrir sér síðustu
sólarhringa, hvað sé að ger-
ast í Bretlandi í landhelgis-
málinu. Brezku samninga-
mennirnir fóru héðan í
fússi eftir hrokafullar yfir-
lýsingar Hattersleys, aðal-
samningamanns þeirra
hér. En eftir að þeir voru
komnir heim til Bretlands
og höfðu gert ríkisstjórn-
inni í London grein fyrir
viðræðunum, breyttist
skyndilega tónninn í
Óánægja í V-Þýzka-
landi og Bretlandi
samningar við V-Þjóðverja
strönduðu á tímum vinstri
stjórnarinnar. Nú hafa V-
Þjóðverjar hins vegar fall-
izt skilmálalaust á þetta
eindregna skilyrði ís-
lendinga. Þar sem þvi skil-
yrði hefur verið fullnægt
svo og í ljósi þeirrar stað-
reyndar, að V-Þjóðverjar
veiða hér nánast engan
þorsk, hefur íslenzka
samninganefndin komið
heim með drög að sam-
komulagi, sem væntanlega
verður gert opinbert f dag.
Þá geta menn tekið efnis-
lega afstöðu til þess, en
ástæða er til að undir-
mundir vegna útfærslu
íslenzku fiskveiðimark-
anna og þróunarinnar á
fiskimiðunum við ísland að
’undanförnu. Mögnuð
óánægja ríkir á brezku
togurunum, sem eru við
veiðar hér við land, enda er
augljóst, að varðskipin
hafa náð mun betri árangri
nú en nokkru sinni fyrr í
að trufla ólöglegar veiðar
þessara skipa hér við land-
ið. ítrekaðir úrslitakostir
brezku togaramannanna á
miðunum hér til brezkra
stjórnvalda um að senda
flotann inn, togurunum til
verndar, benda til þess, að
Hattersley. Yfirlýsingar
þær, sem hann gaf í brezka
þinginu í síðustu viku,
vöktu athygli vegna þess,
aö meira samningahljóð
var í ráðherranum en
meðan hann var hér og
hann lýsti því yfir, að
Bretar væru tilbúnir til
þess að draga úr kröfum
sínum um aflamagn hér við
land. Síðan hefur sjávarút-
vegsráðherrann fylgt i
kjölfarið með svipaðar yfir-
lýsingar.
Þessi breytti tónn í
Hattersley og öðrum brezk-
um ráðamönnum bendir til
þess, að þeim sé orðið ljóst,
að þeim hafi orðið á hin
herfilegustu mistök í við-
skiptum við íslenzku ríkis-
stjórnina. Þá er og eftir-
tektarvert, að brezka ríkis-
stjórnin hefur ítrekað
óskað eftir nýjum og nýj-
um fresti til þess að taka
ákvörðun um, hvort senda
eigi brezka flotann inn í
íslenzka fiskveiðilögsögu.
Bendir það til þess, að
a.m.k. einhverjum ráða-
mönnum í Bretlandi sé
ljóst, hvílík mistök það
yrðu, ef Bretland gerði enn
einu sinni tilraun til þess
að beita íslendinga ofbeldi
í krafti flotaveldis sins.
Hafi Bretar ekki hingað
til skilið afstöðu íslendinga
ætti þeim að vera orðin
hún Ijós nú. íslenzka ríkis-
stjórnin hefur sett fram
lokaboð sitt í samningavið-
ræðum við Breta. Um
annað verður ekki samið.
íslendingar eru reiðubúnir
til þess að taka á sig þau
óþægindi og þá erfiðleika,
sem leiða af nýjum ófriði á
Islandsmiðum við Breta.
íslenzka þjóðin mun
standa saman sem einn
maður gagnvart því of-
beldi, sem Bretar kunna að
gera tilraun til að beita
okkur í krafti hins konung-
lega flota. tslendingar vita,
að sú óánægja, sem ríkir í
v-þýzkum sjávarútvegi og
meðal brezkra togara-
manna er vísbending um,
að við erum á réttri leið.
Frá settu marki verður
ekki hvikað. Við höfum
áður sigrað í þorskastríð-
um og munum enn sigra.
uftbifr THE OBSERVER THE OBSERVER THE OBSERVER THE OBSERVER iStó- THE OBSEKVER iStó&THEO
vinsæl
Ný greftrunartízka
í Þýzkalandi
Ilaiiibor:’
Þjóðverjar hafa hingað tií
hneigzt að mjög hefðbundnum
greftrunarsiðum, en nýjung ein
í þeim efnum hefur mjög rutt
sér þar til rúms að undanförnu
og nýtur sívaxandi vinsælda.
Það er greftrun á höfum úti,
innfluttur siður, en hann hefur
tekið á sig sérstakt snið í Þýzka-
landi.
I Kaliforníu tíðkast það, aé
krukkum með ösku framliðinna
sé varpað á haf út, mörgum f
senn og á mjög hversdagslegan
hátt. Þjóðverjar þeir, sem kjósa
sér vota gröf, eru hins vegar
kvaddir með virðulegri athöfn.
Fyrsta þýzka fyrirtækið, sem
tekið hefur að sér að sjá um
slíkar útfarir, hefui aðsetur í
Hamborg, og á vegum þess er
jarðneskum leifum eins manns
í senn sökkt í vota gröf, yfirleitt
um það bil þrjár mílur undan
ströndum landsins.
Vélbátur flytur öskuna til
áfangastaðar, þar er slökkt á
vélinni, og eftirlætistónverk
hins látna flutt af hljómplötu.
Skipstjórinn skipar svo fyrir,
að fáninn sé dreginn í hálfa
stöng, og útfararstjórinn, Horst
Kiehn að nafni, tekur ofan
pípuhatt sinn og réttir aðstoðar-
manni sínum. A meðan skip-
stjórinn hefur yfir stutta bæn
og ritningarorð, lætur Horst
Kiehn blómum skrýdda krukku
með ösku hins framliðna renna
niður í hafið. Síðan merkir
skipstjórinn greftrunarstaðinn
á kort, sem sent er til eftirlif-
enda, þeim að kostnaðarlausu.
Kostnaður við venjulega út-
för á sjó nemur um 750 þýzkum
mörkum eða tæplega 50 þús. ísl.
krónum að meðtöldum skött-
um. Þeir sem vilja hvíla lengra
frá Iandi, þurfa að greiða
meira. Getur fólk valið um,
hvort það vill hljóta hinztu
eftir LESLIE
COLITT
hvílu á botni Norðursjávar eða
Eystrasalts, og hefur Eystra-
saltið reynzt vinsælla, enda er
þar yfirleitt kyrrari sjór.
Ættingjum og vinum hins
látna er ekki leyft að vera við
athöfnina. Segir Max van der
Steer eigandi fyrirtækisins, að
hætta sé á, að syrgjendur varpi
sér í hafið á eftir öskukrukk-
unni. Hins vegar er hann reiðu-
búinn að koma til móts við þá
að því leyti, að þeir geta fylgzt
með athöfninni úr fjarska frá
öðrum bátí. Hann segist ekki
einskorða sig við nærliggjandi
strendur, heldur sé viðskipta-
vinum gefinn kostur á að hvíla
annars staðar, m.a. í suðrænni
höfum skammt frá sólarlönd-
um, þar sem þeir hafi dvalizt f
orlofi.
Van der Steer er fæddur í
Hollandi, og stundaði um skeið
leðurvöruviðskipti í Vestur-
Afríku. Hann hefur verið
búsettur í Hamborg frá árinu
1956, og segist hafa byrjað á
þessari nýju atvinnugrein sinni
tiltölulega nýlega eftir að hafa
lengi leitt hugann að því,
hversu erfitt það væri orðið
fyrir fólk að hljóta verðugan
greftrunarstað í Evrópu, þar
sem þrengsli væru orðin alvar-
legt vandamál.
Viðskipti hans blómgast stöð-
ugt, og í stað þess að vinna gegn
þeim, hafa keppinautar á landi
séð sér þann kost vænstan að
leita samvinnu við fyrirtækið.
„Samvinnan er mjög náin,“ seg-
ir hann, „við höfum samstarf
við 300 útfararfyrirtæki í
Þýzkalandi, allt frá Hamborg til
Múnchen."
Viðskiptavinir gera samning
við fyrirtæki van der Steer, og
er hann fylltur út í tvíriti.
Annað eintakið verður I vörzlu
fyrirtækisins, en hitt geymir
viðskiptavinurinn ásamt
erfðaskrá sinni.
Nokkrir, sem leitað hafa eftir
viðskiptum, hafa skipt um skoð-
un af einni ástæðu, en hún
snertir ferðina frá líkbrennslu-
stofunni til bátsins, sem flytur
hinar jarðnesku leifar á haf út.
Þeim finnst óviðurkvæmilegt
að askan skuli vera send í
ábyrgðarpósti og vera þar
metin til 900 þýzkra marka.
Van der Steer gefur þá skýr-
ingu á þessu atriði, að ef krukk-
urnar yrðu sendar með lík-
vagni, myndi heildar kostnað-
urinn nema rúmum 1.000 mörk-
um.