Morgunblaðið - 25.11.1975, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 25. NOVEMBER 1975
F ullveldisfagnaður-
inn á föstudaginn
FULLVELDISFAGNAÐUR Stúd-
entafélags Reykjavfkur verður
haldinn n.k. föstudag f Súlnasal
Hótel Sögu og hefst með borð-
haldi klukkan 19.30. Ræðumaður
kvöldsins verður Vilhjálmur
Hjálmarsson menntamálaráð-
herra en veizlustjðri Guðmundur
Jónsson söngvari. Valdimar
Örnólfsson stýrir almennum söng
og Halldór Blöndal flytur kvæði
kvöldsins. Þá skemmtir Ómar
Ragnarsson gestum með frum-
sömdu efni.
Meðal heiðursgesta á fullveldis-
fagnaðinum verða forseti íslands,
forsætisráðherra, borgarstjórinn í
Reykjavík og konur þeirra.
Dansað verður til klukkan 2 eftir
miðnætti. Aðgöngumiðasala fer
fram í anddyri Súlnasalar Hótel
Sögu á morgun, miðvikudag og
— Hjálparflug
Framhald af bls. 40
una f umsjá læknisins sem var
með í ferðinni. Skömmu fyrir
kl. 11 hafði þyrlan lent í
Reykjavík þar sem sjúkrabif-
reið tók við sjómanninum og
flutti hann á Slysadeildina.
Sjómaðurinn sem er 17 ára
piltur, hlaut opið höfuðkúpu-
brot og var hann til meðferðar
á Borgarspítalanum þegar
Morgunblaðið hafði sfðast
fréttir af f gærkvöldi.
— Manntjón
F'ramhald af bls. 39
mistækist að lenda á móður-
skipinu.
Samkvæmt fréttum virðist
svo sem Bellknap hafi skyndi-
lega breytt um stefnu og
reyndu skipstjórnarmenn á
J.F. Kennedy án árangurs að
forða árekstri með því að snar-
vfkja frá. Lendingarþilfarið á
móðurskipinu rakst þá á vfir-
byggingu Bellknaps. Þotu-
bensín virðist hafa runnið frá
J.F. Kennedy og valdið því að
eldurinn um borð f beitiskip-
inu varð enn magnaðri. Ekki
voru staðfestar fregnir þess
efnis að Bellknap hefði verið
vopnað eldflaugum með
kjarnaoddum. Bellknap er
7.900 tonn að stærð en J.F.
Kennedy er 87 þúsund lestir
og stærsta flugmóðurskip
sinnar tegundar f heiminum.
- Felldi tillögu
Framhald af bls. 40
Landhelgisgæzluna til hennar
mikilvæga hlutverks í sambandi
við löggæzlu og fiskvernd.
Tillagan sem var samþykkt
A fiskiþingi hafa komið fram
óyggjandi upplýsingar og rök fyr-
ir því að helztu nytja fiskstofnar
landsmanna séu ofveiddir og f
þeim mæli að þingið hefur neyðst
til að samþykkja álit þess efnis að
leggja verði og hætta útgerð hluta
fsl. fiskiskipaflotans.
Á sama tíma og svo uggvænlega
horfir um afkomu helzta atvinnu-
vegs þjóðarinnar og stjórnvöld
hafa fært landbelgina út í 200
mílur til þess að vernda hina sí-
minnkandi fiskstofna, fara fram
samningar við útlendinga um
framhald veiða innan landhelg-
innar.
Neyðist íslenzk stjórnvöld
hinsvegar, vegna ofríkis og of-
beldisaðgerða stórþjóða, til tak-
markaðra samninga, til skamms
tíma, beri að leggja áherzlu á, að
einungis verði heimilaðar veiðar
þeirra fisktegunda, sem ekki eru í
bráðri hættu.
Fiskiþing mómælir samningstil-
boði, sem felur í sér veiðiheimild
erlendrar þjóðar til veiða á allt
að 65 þús. Iestum, sem að megin-
hluta er þorskur.
Þingið leggur áherzlu á að
Landhelgisgæzlan verði efld, til
verndar fiskveiðiréttindum þjóð-
arinnar og til þess að hamla gegn
veiðiþjófnaði.
fimmtudag, milli klukkan 4 og 6.
Borðapantanir verða á sama stað
og tíma.
— Gengu á fund
Framhald af bls. 38
fullu. — Allt annað telur þingið
fráleitt undanhald og uppgjöf
hins islenska málstaðar.
Þingið skorar á öll aðildarfélög
sín, allt vinnandi fólk í landinu og
alla þjóðholla íslendinga hvar í
stétt eða flokki sem þeir standa að
sameinast nú um vernd landhelg-
innar en gegn öllum uppgjafar-
samningum og telur efnalega
framtíð þjóðarinnar velta á því að
slík þjóðareining verði augljós
þegar f stað. Til áherslu þessarar
skoðunar beinir þingið þeim ein-
dregnu tilmælum til alls verka-
fólks í landinu að það mótmæli
með sem öflugustum hætti fyrir-
liggjandi samningsdrögum við
Vestur-Þjóðverja og öðru hugsan-
legu undanhaldi frá þeirri stefnu
að íslendingar einir hafi rétt til
fiskveiða innan 200 milna fisk-
veiðilögsögunnar.
— Frá Fiskiþingi
Framhald af bls. 2
árum, hafi beinlxnis leitt til þess
að ekki er gætt þeirrar hagsýni f
rekstri útgerðar, sem nauðsynlegt
er. Má þar sérstaklega nefna
tryggingarsjóðinn og olíusjóðinn,
sem skapað hafa herfilegt mis-
rétti milli útgerðaraðila.
— Ákvörðun
Framhald af bls. 1
rýni f umræðum þingsins fyrir að
lofa því að veita togaramönnum
nægilega vernd en senda ekki sjó-
herinn á vettvang eins og í síðasta
þorskastríði að kröfu togara-
manna.
Patrick Wall, þingmaður
íhaldsflokksins frá Haltemprice
skammt frá Hull, krafðist þess að
togararnir fengju „nægilega
vernd“, eins og lofað hefði verið.
Rodgers flotamálaráðherra
sagði, að stjórninni væri „mjög
umhugað um að veita vernd án
ögrunar", en tók fram að stjórn-
inni væri annt um að deilan
magnaðist ekki stig af stigi við
þær erfiðu aðstæður, sem nú
ríktu. Hann lét þannig þeirri
spurningu ósvarað, hvort freigát-
ur yrðu sendar á íslandsmið, en
virtist gefa í skyn að flotinn
mundi eitthvað færa sig.
„Engin ótímabær stigmögnun
ætti að eiga sér stað við ríkjandi
aðstæður, sem eru mjög erfiðar,"
sagði hann. „I svipinn er ekki
þörf á nokkurri frekari ákvörð-
un.“
Þingmaður ' Ihaldsflokksins,
Michael Brotherton frá Louth i
Lincolnshire sagði „það er enginn
vandi að ræða þessi mál fræðilega
í London, Hull eða Grimsby".
„En auðvitað ætti að senda
flotann á vettvang til að vernda
skip, sem eru í fullum rétti á
úthafinu.“
Rodgers svaraði því til, að það
sem stjórnin teldi mestu máli
skipta að svo stöddu væri að finna
svar við þessum erfiðu vandamál-
um. Innan þessara marka væri
það vitaskuld vilji stjórnarinnar
að hjálpa sjómönnum eins mikið
og hún gæti.
Ráðherrann sagði í svari við
annarri fyrirspurn: „Við lögðum
til, að skipstjórarnir héldu kyrru
fyrir að svo stöddu, og að því er
við vitum bezt, eru þeir enn þar.“
(á miðunum). Ég tel ótímabært
að reyna að gefa til kynna, I hvaða
mynd frekari vernd kunni að birt-
ast.“
George Younger, talsmaður
íhaldsflokksins I varnarmálum,
spurði: „Viltu að minnsta kosti
ábyrgjast, að herskip sigli að
svæðinu, svo að þau verði nálægt
200 mílna mörkunum og til taks,
ef þörf krefur?"
Rodgers endurtók aðeins, að
stjórnin væri að ræða ástandið og
að allar nauðsynlegar ráðstafanir
yrðu gerðar til að gera stjórninni
kleift að veita frekari vernd I
tima, ef það yrði talið nauðsyn-
legt. „Við vonum að málið verði
leyst með samningum," sagði
hann en gaf ekki i skyn að brezka
stjórnin ætlaði að reyna að taka
aftur upp viðræður við Islend-
inga.
1 brezku hafnarbæjunum höfðu
engar fréttir borizt um það, að
mikill hluti brezku togaranna
væri að fara frá miðunum og talið
vist, að skipstjórarnir mundu bíða
eftir niðurstöðum fundar forystu-
manna sjávarútvegsins og ríkis-
stjórnarinnar. Áhöfnum togar-
anna við ísland var tilkynnt um
fundinn í talsstöðvum.
Talið var, að fundurinn gæti
leitt til þess að fastar yrði lagt að
rikisstjórninni að láta til skarar
skríða. Talsmaður samtaka
togaraeigenda sagði: „Við höfum
orðið fyrir gifurlegum þrýstingi
frá áhöfnunum og fjölskyldum
þeirra, sem krefjast flota-
verndar... . Þessi þrýstingur er
Islendingúm að kenna.“
John Lilley, formaður félags
yfirmanna á brezkum togurum,
sagði að hann vildi ekki, að brezk
herskip beittu byssum sínum
gegn islenzku varðskipunum, en
bætti við: „Freigáturnar eru svo
hraðskreiðar, að þær geta komið í
veg fyrir alla víraklippingar.
Sjóherinn mundi auk þess stór-
auka baráttuþrek áhafnanna."
Hann taldi, að nýjar viðræður
gætu hafizt ef sjóherinn yrði
sendur á miðin eins og í siðasta
þorskastríði.
Lillie var einn þeirra leiðtoga
sjávarútvegsins sem sátu fund-
inn, voru Fred Peart sjávarút-
vegsráðherra, Bishop úr ráðu-
neyti hans, Rodgers úr landvarna-
ráðuneytinu, Roy Hattersley úr
utanrikisráðuneytinu og aðstoðar-
ráðherra úr Skotlandsmálaráðu-
neytinu, er fjallar um skozk
sjávarútvegsmál.
— 20 brezkir
Framhald af bls. 40
lýsingum, sem Jón Olgeirsson í
Grimsby tjáði Mbl., kvað Jón lfk-
legt eins og í pottinn væri búið, að
stjórnvöld vildu ræða við nefnd-
ina um hugsanlegar afleiðingar
flotaverndar, en nefndin tæki sið-
an ákvörðun um það, hvort hún
teldi æskilegt, að til hennar yrði
gripið. Synjað var beiðni Morgun-
blaðsins um að fá mynd af fundin-
um.
Klukkan 21,47 á laugardags-
kvöld klippti varðskip á togvír
togarans Ross Sirius, H 277, þar
sem togarinn var að veiðum 30
mílur austur af Hvalbak. Fór
afturvír togarans í sundur. Varð-
skipið sem klippti var Ægir. Á
laugardag voru 37 togarar á
svæðinu fyrir austan og skiptust
þeir í tvo hópa. 24 voru á svæðinu
frá Hvalbak að Glettingi og 13
togarar voru á svæðinu fyrir norð-
an Glettinganes. Á sunnudag um
hádegi hófst svo atkvæðagreiðsla
meðal togaraskipstjóranna um
það hvort setja ætti brezkum
stjórnvöldum úrslitakosti um her-
skipavernd. Atkvæðagreiðslunni
lauk rétt fyrir klukkan 17 og
höfðu þá 33 sagt já við herskipa-
vernd, en 5 til 7 sagt nei. Meðal
þeirra sem sögðu nei var skip-
stjórinn á Benellu og skipstjórinn
á Lord Jelloco. Einn skipstjór-
anna neitaði að svara, þar sem
hann sagðist þegar vera farinn
heim. Var það skipstjórinn á
Vivaria.
Til þess að friða togaraskip-
stjórana, sem voru orðnir æði
æstir vegna þess að brezka stjórn-
in sendi ekki herskip þeim til
verndar, sendi hún I gærmorgun
Nimrod-njósnaþotu á miðin fyrir
austan. Kom þotan yfir svæðið á
10. tímanum í gærmorgun og
lónaði yfir þvi lágflugi til klukk-
an 15,30 er hún óskaði eftir flug-
leyfi til Bretlands og flaug
þangað í 33 þúsund feta hæð. Um
klukkan 10,40 flaug þotan í lítilli
hæð yfir varðskipið Tý. Varðskip-
in héldu togurunum yfirleitt frá
veiðum í allan gærdag og sem
dæmi má nefna að 15 togarar
voru í gær úti fyrir Glettinganesi,
en aðeins einn var þar að veiðum.
Við Hvalbak voru 7 skip.
— Samningur
Framhald af bls. 40
ufsa og karfa en hcimilt er að
allt að 5 þúsund tonn af
þorski slæðist með.
% V-Þjóðverjar fallast á, að
verksmiðju- og frystitogarar
hverfi alveg frá Islands-
miðum.
0 Akvæði er f samkomulags-
drögunum um þann fjölda v-
þýzkra togara, sem heimild
hafi til veiða hér við land.
# Samkomulagið mun vera til
2ja ára en sem fyrr segir mun
það renna út innan fárra
mánaða taki bókun 6 ekki
gildi.
Eins og að framan segir er búizt
við, að tillaga um þetta samkomu-
lag verði lögð fyrir Alþingi síð-
degis í dag, en hins vegar er ekki
gert ráð fyrir að umræður hefjist
um hana fyrr en á morgun mið-
vikudag. Hugsanlegt er, að út-
varpsumræður i einhverju formi
fari fram um tillögu þessa en það
mun þó ekki full ákveðið.
— Verkamanna-
sambandið
Framhald af bls. 38
lega Eðvarð, þökkuð störf þeirra í
þágu sambandsins.
I stjórn sambandsins til næstu
2ja ára voru kjörin:
Formaður: Guðmundur J.
Guðmundsson, Reykjavfk, vara-
formaður: Karl Steinar Guðna-
son, Keflavik, ritari: Þórunn
Valdimarsdóttir, Reykjavík,
gjaldkeri: Vilborg Sigurðardóttir,
Vestmannaeyjum. Aðrir i stjórn:
Andrés Guðbrandsson, Reykja-
vík, Björgvin Sigurðsson, Stokks-
eyri, Hallgrimur Pétursson,
Hafnarfirði, Herdís Ólafsdóttir,
Akranesi, Jón Helgason,
Akureyri, Pétur Sigurðsson, Isa-
firði, Sigfinnur Karlsson, Nes-
kaupstað. Varamenn i stjórn:
Guðríður Elíasdóttir, Hafnarfirði,
Halldór Björnsson, Kópavogi,
Skúli Þórðarson, Akranesi,
Guðrún Ólafsdóttir, Keflavík, Jón
Karlsson, Sauðárkróki.
— Loch Ness
Framhald af bls. 39
Boston Globe við aðalmann
leiðangurs þessa, Robert Rines,
og fara skoðanir hans í öllu
saman við það sem Sir Peter
Scott sagði við fréttamenn. Aft-
ur á móti birtu nokkrir þekktir
brezkir visindamenn yfir-
lýsingu í dag, þar sem dregið er
verulega úr fullyrðingum um
sannleiksgildi myndanna og
sagt að þær séu ekki nægilega
mikil sönnun fyrir tilvist Loch
Ness skrímslisins. I yfirlýsing-
unni sem er frá sérfræðingum
við Náttúrusögusafn Londonar
segir: „Engin myndanna er
nægilega upplýsandi til að stað-
festa tilvist dýranna, og enn
síður að færa sönnur á að mörg
dýr af torkennilegri gerð hafist
við í vatninu.“
Sagan um skrimslið í Loch
Ness hefur verið áleitin alltaf I
öðru hverju síðan árið 1933 og
hafa mikil skrif og umræður
verið um málið allar götur i
síðan.
Mikill hugaræsingur greip
marga í Bretlandi eftir yfir-
lýsingu Sir Peter Scotts og hjá
veðmálastofum var mikið ann-
ríki og eru líkurnar sagðar nú
6:1 að skrímslið sé til á móti
100:1 sem var fyrir nokkrum
dögum.
— Brezk blöð
Framhald af bls. 39
án nokkurs sem héti brezkur fisk-
iðnaður."
— Norðursjávarmiðin gætu gef-
ið af sér meira af fiski en við
getum neytt, segir Sunday Times,
ef brezkir togarar fengju að veiða
þar einir. En vegna samninga við
Efnahagsbandalagið mun svo fara
að árið 1982 munu fiskimenn frá
öðrum löndum EBE hafa rétt til
að veiða upp að ströndum okkar.
Brezkir togaraeigendur hafa viðr-
að þá hugmynd, að Norðursjávar-
svæðinu yrði skipt til helminga og
brezkir togarar veiddu á öðrum
helmingi, svæðisins og togarar frá
hinum EBE ríkjunum í hinum.
Þá segir í Sunday Times í
fréttagrein eftir Nicholas Carroll:
„Neitun Islands að semja um
minna veiðimagn en áður við
brezka sjómenn hefur í för með
sér að Bretar munu heyja þorska-
stríðið af meiri einbeitni. En yfir-
gangi verður í hóf stillt."
„Það er ljóst að Roy Hattersley
vanmat áhyggjur Islendinga
vegna versnandi ástands þorsk-
stofnsins við landið og hann hafði
heldur ekki gert sér fullkomlega
grein fyrir hinni viðkvæmu stöðu
i innanrikispólitík Islands."
„Stefna Breta mun nú verða að
halda herskipum sínum frá þorsk-
veiðisvæðunum en hvetja brezka
togara til að veiða upp að 50 mílna
mörkunum og í hólfunum, undir
vernd skipanna sem send hafa
verið á vettvang, að minnsta kosti
eins lengi og skipstjórar og
togaraeigendur þola það álag sem
fylgir.“ Loks segir í Sunday
Times: Aðalvonin liggur nú í því
að íslendingar hafa þörf fyrir
tollaívilnanir fyrir fiskafurðir
sínar. Sá möguleiki og sá markað-
ur verður þeim lokaður unz þeir
hafa gert samkomulag við Breta,
um það hljóta aðildarríkin að
vera sammála. Ef ekkert sam-
komulag verður gert, gæti og svo
farið að brezkir togarar veiddu
meiri þorsk á Islandsmiðum á
næsta ári en þau 110 þúsund tonn
sem Hattersley bauð.“ Og John
Ball segir í frétt frá Reykjavík:
Islenzka ríkisstjórnin er að búa
landa sína undir árs þorskastríð
við Breta.
I brezkum blöðum á laugardag
er lýst viðureign varðskipsins Týs
við togarann Benellu. Daily
Express birtir frétt blaðamanns
síns í Reykjavík Veron
Armstrong, þar sem segir meðal
annars að Guðmundur
Kjærnested, skipherra Týs, gangi
undir nafninu „Vitfirrti sjóræn-
inginn“ f hópi brezkra sjómanna.
Síðan er skýrt frá því að Týr hafi
tvlvegis á tveimur dögum gert að-
för að togaranum Benellu. Týr
hafi komið öslandi, en verndar-
skip hafi getað truflað aðgerð
skipsins og Týr hafi orðið að
hverfa á braut. Daginn eftir hafi
varðskipinu tekizt að klippa á
annan togvír skipsins, en með
harðfylgi skipstjóra Benellu,
Charlos Abbott, hafi verið unnt
að forðfast þrjár tilraunir Týs til
að klippa á hinn togvír skipsins.
Fréttamaður Daily Telegraph
sem einnig er í Reykjavík segir að
varnaraðgerðir brezku togaranna
og verndarskipanna hafi orðið til
þess að takmarka mjög aðgerðir
íslenzku varðskipanna fyrstu
viku þorskastrfðsins. Þó hafi
vörputjón orðið fyrir 2 þúsund
pund og nokkrir togvírar hafi
verið klipptir einnig. Þá hafi tölu-
vert dregið úr veiði togaranna
brezku þessa fyrstu daga þorska-
strfðsins nú.
Þá segir í annarri grein í Daily
Telegraph að voldugasti og
þekktasti togaraskipstjóri Bret-
lands, Eric Thundercliffe, leggi af
stað á Islandsmið á laugardaginn
og hafi hann meðferðis ýmsar
ábendingar og holl ráð og leið-
beiningar til togaraskipstjóranna:
eins og þetta spakyrði: Enginn
kýs dauða hetju fram yfir fáeinar
körfur af fiski.
Thundercliffe verður á togaran-
um Ross Altair frá Hull, og mun
hann slást f för með Lloydsman
sem er þar fyrir. Thundercliffe
mun einnig að sögn blaðsins að-
stoða togaraskipstjórana eftir
beztu getu við að skipuleggja svo
veiðar sinar og trufla svo varð-
skipin að þau geti ekki nema að
litlu leyti sinnt störfum sínum.
Thundercliffe var að því spurður
áður en hann hélt á íslandsmið
hvað hann vildi segja um hótanir
brezkra togaramanna að sigla á
braut ef þeir fengju ekki flota-
vernd. Hanh sagði: „Piltarnir
okkar viðurkenna ósigur sinn ef
þeir fara út fyrir. Við getum enn
svarað áreitni án flotastyrks. Ef
íslenzkú varðskipin skjóta á
okkur, er ég sannfærður um að
flotinn mun koma okkur til
varnar,“ sagði Thundercliffe að
lokum.