Tíminn - 15.04.1973, Blaðsíða 19

Sunnudagur 15. april 1973.
TiAllNN
19
/
t
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar: Þór-
arinn Þórarinsson (ábm.), Jón Heigason, Tómas Karlsson,
Andrés Kristjánsson (ritstjóri Sunnudagsbiaðs Timans).
Auglýsingastjóri: Steingrimur Gislason. Ritstjórnarskrif-
stofur i Edduhúsinu við Lindargötu, simar 18300-18306. Skrif-
stofur i Aðalstræti 7, simi 26500 — afgreiðslusími 12323 — aug-
lýsingasimi 19523. Askriftagjald 300 kr. á mánuöi innan lands,
i lausasölu 18 kr. eintakið.
Blaðaprent h.f
>- • ■■■■ -...........................■1
Höfnum erlendu dóms-
valdi í lífshagsmunamóli
í ræðu sinni i útvarpsumræðunum á fimmtu-
dagskvöld sagði Einar Ágústsson, utanrikis-
ráðherra, að flestar þjóðir hefðu viðurkennt út-
færslu fiskveiðilögsögunnar i verki. Aðeins
tvær þjóðir, Vestur-Þjóðverjar og Bretar,
hefðu haldið uppi ólöglegum veiðum innan
fiskveiðilögsögunnar.
Enda þótt við Islendingar viðurkennum
engan sérstakan rétt þessara þjóða umfram
aðrar til fiskveiða hér við land, hefði Alþingi
ákveðið einróma 15. febr. 1972, að haldið skyldi
áfram tilraunum til bráðabirgðasamninga við
þessar þjóðir.
Mikill fjöldi íslendinga skilur þá aðstöðu,
sem fiskimenn i háfnarbæjum Bretlands og
Vestur-Þýzkalands komast i við stækkun fisk-
veiðilögsögunnar við ísland, og hafa þvi vilja
til að veita þessu fólki tima til aðlögunar að
nýjum aðstæðum.
Það væri hins vegar mikill misskilningur,
sagði utanrikisráðherra, að þeir góðu menn
gætu skapað sér samningsaðstöðu gagnvart
okkur með endurteknum landhelgisbrotum.
Þeirra rétta leið hefði verið að halda skipum
sinum fyrir utan landhelgina meðan
samningaviðræður fóru fram, eins og Belgar
og Færeyingar hefðu gert.
En þrátt fyrir þessa framkomu Breta og
Vestur-Þjóðverja hefur islenzka rikisstjórnin
haldið öllum samkomulagsdyrum opnum og
kvað utanrikisráðherra það vera von sina, að
samkomulag, sem sé sæmandi og hagstætt ís-
landi en gefi jafnframt þessum þjóðum
umþóftunartima, gæti náðst.
íslenzka rikisstjórnin hefur i samningavið-
ræðum miðað við tveggja ára umþóftunar-
timabil, en þess er að vænta,að innan þess tima
hafi orðið þær breytingar á skipan landhelgis-
mála i heiminum, að sjónarmið okkar um við-
áttu fiskveiðilögsögu hafi hlotið brautargengi á
hafréttarráðstefnu Sameinuðu þjóðanna.
En þungamiðja landhelgismálsins, sagði
Einar Ágústsson, liggur i samstöðu þjóðarinn-
ar, sem allir góðir íslendingar vona að geti
haldizt alla leið til sigurs.
íslenzka rikisstjórnin hefur fylgt þeirri
stefnu gagnvart Alþjóðadómstólnum i Haag i
samræmi við einróma ákvörðun Alþingis 15.
febr. 1972, að samningarnir frá 1961 eigi ekki
lengur við og séu þvi ekki skuldbindandi fyrir
tsland. Samkvæmt þeim skilningi höfum við
neitað að mæta fyrir dómstólnum, bæði þegar
hann fjallaði um bráðabirgðaúrskurð og eins
um eigin lögsögu. Þriðja atriði málaferlanna
er eftir, sjálf efnismeðferðin.
Það er min skoðun,sagði utanrikisráðherra,
að við eigum enn að undirstrika það, að við
getum ekki fallizt á dómsvald erlends dómstóls
i lifshagsmunamáli okkar með þvi að mæta
heldur ekki við þann kafla málaferlanna.
Við verðum með hliðsjón af hinni mikilvægu
samstöðu þjóðarinnar að reyna að skoða þetta
mál rólega og yfirvegað og gera það, sem að
beztu manna yfirsýn þjónar raunverulega
hagsmunum íslands á tryggilegastan hátt.
— TK.
Godfrey Sterling, The Christian Science Monitor
Hvers konar maður er
Nixon eiginlega?
Spurning, sem Bandaríkjamenn velta fyrir sér
ÉG ferðaðist um Iowa og
Illinois fyrir skömmu og hitti
að máli tugi karla og kvenna.
Ég varð fyrir þvi hvað eftir
annað, að þeir, sem ég var að
tala við, breyttu allt i einu um
umræðuefni og spurðu:
„Hvers konar maður er
Nixon eiginlega?"
Þetta var mjög svo undar-
legt, en að minu viti táknrænt
eigi að siður.
Spurmingin sjálf kom mér
algerlega á óvart. Ég var
þarna á ferð meðal fylgis-
manna Nixons, ók óraleiðir
um frjósamt ræktarland
meðal bænda og um byggðir,
sem voru þeim nátengdar.
Þarna hafði forsetinn átt
gifurlegu fylgi að fagna i
haust.
Ég velti þvi fyrir mér, hvort
það væri i raun og veru rétt, að
Bandarikjamenn gætu ekki
áttað sig á Nixon, jafnvel ekki
fylgismenn hans, og þó var
hann búinn að taka þátt i
stórnmálabaráttunni i aldar-
fjórðung og nýbúinn að vinna
yfirburða sigur? Svo var að
minnsta kosti að heyra.
ÞEGNARNIR hafa sýnilega
ekki kynnzt forsetanum, þrátt
fyrir hinn langa starfsferil
hans að opinberum málum og
þetta á jafnt við um fylgis-
menn hans og aðra. Þetta
kemur fram i þvi, hvernig að
honum er vikið, þegar hann
berst i tal. Hann er aldrei
kallaður „Dick", aldrei sagt:
„Ég er sammála Dick", eða
,,ég held að Dick sé á réttri
leið.”
Ég hefi árum saman skrifað
um stjórnmál, lagt leið mína
um þessi sömu héruð og heyrt
að öðrum forsetum vikið mjög
kunnuglega og hlýlega og iðu-
lega heyrt þá nefnda „Harry,
„Ike" og „Jack". Ég verð þó
að viðurkenna, að ég heyrði
nafniö „Lyndon” sjaldan
notað. Johnson virtist eiga
sammerkt með Nixon i þvi, að
hann sýndist ekki geta komið
á hlýlegum og persónulegum
tengslum milli sin og alls
þorra fólks.
MÉR veittist örðugt að
svara þessum áleitnu spurn-
ingum. Ég gat fátt sagt annað
en það, sem spyrjendur höfðu
áður heyrt, eða aðNixonværi
sagður góður fjöldskyldufaðir,
koma vel fram við starfsmenn
sina, hafa góða stjórn á skapi
sinu og halda óröskuðu jafn-
vægi, jafnvel þegar mest á
reyndi.
Þessar sögur væru frá
starfsmönnum forsetans
runnar, væru eflaust sannar
að mestu, en venjulegur
blaðamaður gæti ekki staðfest
þær fullkomlega, þar sem
blaðamenn umgengjust for-
setann ekki nægilega náið til
þess. Ég vissi ekki til, að
neinir blaðamenn hefðu fullan
trúnað Nixons og þekktu náið
viðhorf hans hversdagslega i
lifi og starfi, likt og raunin var
með Arthur Krock á dögum
Roosevelts og Robert
Donovan á stjórnarárum
Eisenhowers.
„HVERT er eiginlega
stjórnmálaviðhorf forsetans,
heimspekilega séð?” spurði
maður nokkur. Ég svaraði þvi
til, að fjöldi manna hefði rætt
þetta við morgunverðinn á rit-
stjórn blaðs mins, bæði
yfirmenn og undirgefnir. Allir
hefðu komizt að þeirri niður-
stöðu á endanum, að forsetinn
væri hvorki „ihaldssamur” né
„frjálslyndur”, heldur henti-
stefnumaður — i góðri
merkingu. Þeir hefðu átt viö,
að hann tæki hvert mál til
Nixon
meðferðar út af fyrir sig og
reyndi að l'inna beztu lausn-
ina, en tæki hvorki mið af
frjálslyndi né ihaldssemi við
leitina að henni.
Ég ákvað að telja þetta álit
stefna að mestu i rétta átt og
gevma mikinn sannleika en að
minu viti væri þetta þó ekki
alltaf rétt. Okkur væri til
dæmis öllum kunnugt um, að
Nixon hefði fyrst og l'remst
verið að leita að „ströngum
bókstafstrúarmönnum á
stjórnarskrána” þegar hann
var að velja dómara i hæsta-
rétt, og það benti óneitanlega
til, að hann hefði hafthugaað
hneigja réttinn til ihaldsáttar.
„HVERNIG stendur á þvi,”
spurði maður einn, „að mér
liður alltaf dálitið óþægilega
þegar forsetinn er að tala til
min i sjónvarp. Mér finnst
einnig að honum sjálfum liði
alltaf hálf illa, jafnvel þó að
hann sé alveg rólegur og að
minu viti mjög sannfærandi?”
Ég svaraði þvi til, að for-
setinn hefði verið mjög
feiminn i æsku, en komist yfir
feimnina smátt og smátt með
árunum. Svo virtist, eftir þvi,
sem ég hef lesið um Nixon (og
eins samkvæmt umsögnum
hans sjálfs), að hann hefði
haft mikið fyrir þvi að
yfirstiga þennan vanda við
rökræður og ræðuhöld og i
stjórnmálastarfinu á siöari
árum. Enn virtist meira að
segja, að Nixon ætti dálitið
erfitt með að standa frammi
fyrir fólki, þrátt fyrir völd þau
og álit, sem forsetinn hefði.
Mér þætti trúlegt að
spyrjandinn yrði einmitt
ósjálfrátt var við þetta og þar
af stafaði óþægindatilfinning-
in.
Síðan sagði ég frá atviki,
sem gerðist á árunum fyrir
1960 meðan Nixon var
varaforseti. Hann fékk sér
sundsprett i laug ásamt blaða-
mönnum eftir erfiðan dag i
kosningabaráttu. Blaða-
mennirnir voru búnir að vera i
lauginni og busla og spjalla
saman góða stund þegar
Nixon kom. Hann kom að öðr-
um enda laugarinnar, stakk
sér, synti dálitinn spöl, snéri
siðan við til sama lands og fór
aftur upp úr án þess að segja
orð við nokkurn mann. Ég
kvaðst halda, að þetta hefði
fremur stafað af feimni en
stolti eða einhverju sliku,
enda hefðu viðstaddir blaða-
menn einnig litiö svo á og ekki
séð ástæðu til að fyrtast.
HUSMÓÐIR ein, sem fylgdi
Nixon i flestum málum, spurði
mig spurningar, sem mér
þótti sérlega athyglisverð.
„Hlær hann nokkurn tima”?
spurði hún og bætti svo við:
„Ég á við, hvort honum sé
nokkur,n tima verulega
skemmt.”
Ég kvaðst ekki sjá betur en
að forsetinn hlægi og gerði að
gamni sinu, stundum meira að
segja við blaðamenn. Siðari
hluta spurningarinnar svaraði
ég á þann veg, að forsetinn
væri afar mikill alvörumaður,
sem hefði „ánægju” af að gera
alvarlega hluti, fást við
mikinn vanda, glima við erfið
viðfangsefni, finna lausn og
sigrast á erfiðleikunum.
Sömu spurningar héldu
áfram að klingja i eyrum mér,
hvar sem ég lagði leið mina:
„Hvað knýr Nixon áfram?”
„Hvað vakir fyrir honum?”
„Hvernig er hann innst inni?”
Hver spurningin rak aðra,
flestar I sama dúr.
Þetta sýndi, að sá mikli
meirihluti manna, sem nú
fylgir Nixon aö málum,
metur hann og virðir, en er i
raun og veru ekki hlýtt til
hans. Það stafar einfaldlega
af þvi, að almenningur getur
ekki kynnzt honum nægilega
vel til þess að þróa með sér
slikar tilfinningar i hans garð.