Tímarit lögfræðinga - 01.05.1981, Blaðsíða 10

einstaklinga, gróðahugmyndum, sem skapast vegna aðgerða þjóðfé-
lagsins og löggjafar frönsku byltingarinnar og aðrir, sem fetuðu í
fótspor þeirra, ætluðust ekki til að vernda með eignarréttarákvæðum
sínum, enda sáu þeir eflaust ekki fyrir, að slíkur gróði gæti myndast.
Ég mun verja þeim tíma, sem mér er hér ætlaður, til að ræða nánar
þetta hagsmunamat og þau viðhorf eða sjónarmið, sem ég tel að lög-
gjafinn eigi að hafa að leiðarljósi við lagasetningu um bætur fyrir
eignarnám. Ég geri mér jafnframt ljóst, að mál mitt verður eflaust
meira í ætt við almenna þjóðfélagsumræðu en lögvísindi, enda verður
ekki um þessi mál fjallað, án þess að fyrst sé tekin þjóðfélagsleg
stefnumórkun, sem síðan verður að fella í lagaramma. Til mín hefur
eflaust verið leitað til umfjöllunar um þetta mál sem talsmanns hágs-
muna sveitarfélaga, og óneitanlega hljótið þið að eiga von á því, að
viðhorf mín mótist af þeim hagsmunum.
Margir hafa talið vandkvæði á því að taka í lög ákvæði um fjár-
hæð eignarnámsbóta, þar sem m.a. ákvæði 67. gr. stjskr. setji slíkri
löggjöf vissar og óhagganlégar skorður. Þessi skoðun á eflaust rétt
á sér, en aðeins að vissu marki.
Stjórnarskráin tryggir eignarnámsþola vissulega rétt á bótum, sem
svari til „fulls verðs“, en gefur enga vísbendingu um með hvaða hætti
slík verðviðmiðun skuli fundin. 1 ákvæðinu segir ekki, að endurgjaldið
skuli ákvarðast með hliðsjón af þeim hagsmunum eignarnámsþolans
að fá óáreittur að halda hinni teknu eign og nýta hana með óbreyttum
hætti, eða þeim hagsmunum hans að kunna síðar að geta breytt eign-
inni til arðvænlegri nota. Og ákvæðið segir heldur ekki, að endur-
Jón. G. Tómasson lauk lagaprófi frá Háskóla
islands 1957 og meistaraprófi í samanburðar-
lögfræði frá Columbia háskólanum í New York
árið eftir. Hann var um skeið fulltrúi á lögmanns-
stofu og hjá borgardómara, var sveitarstjóri
Seltjarnarnesshrepps 1960-63, lögreglustjóri í
Bolungarvík 1963-66 og bá jafnframt sveitar-
stjóri Hólshrepps, skrifstofustjóri borgarstjór-
ans í Reykjavík 1966-1979 og borgarlögmaður
síðan. Hann varð hrl. 1968. Jón hefur verið for-
maður Sambands íslenskra sveitarfélaga síðan
1978. Erindið, sem hér er birt, var flutt 25.
október 1980 á málþingi Lögfræðingafélagsins
um eignarnám og eignarnámsbætur.
4