Melkorka - 01.05.1954, Blaðsíða 15

SKYNDIHRIP
vegna sýningar
Handíða- og myndlistaskólans
á batík vorið 1954.
í sláturtíð sletti langamma stundum tólg á tvist, síaði
í honum saftina og sauð í skyrsýru úr flotið. Hafði það
á hversdagssessur, svo síður slitnaði salúnið og í hlóðar-
svuntur á stúlkur sínar. Væri hún að urtalitun, greip
hún gjarnan sterkjulaust léreft, lagði undir þurrlmoð í
smjörtrogið, rásaði í það furðulega leiðangra með fork,
kaldbaðaði. Gaf kerlingunr f snýtuklúta, ásanit fyllu í
pontuna. Þetta var batík.
Hún mynzturvafði þráðarleggi, misreyrði ullarband,
áður lagt var í litarlög. Þetta var hnútabatlk.
Þegar berja átti mörinn, brá hún vaðnrálsbút undir,
lagði á fönn í fyrstu frostum, braut og brákaði brota-
kræklur í bútinn, kaldlitaði, endurtók aðfarirnar eftir
ástæðum, sem síðustu not urtalagar áður hent var litn-
Um. Voðin ætluð ungabörnum í yzta skjól. Þetta var
brotabatík. ,
Slíkt fiktaði hún við i fátækt og önn, því einum cr það
laumuleikur livað öðrum er list. Mennsk leit að lögun
og lit gefur glit f daufa daga.
Oldum áður náðu konur Austur-Xndlands listrænum
háþroska í batík-litunartækni. I>ær notuðu skordýravax
og trjágúm sem liteinangrun og töfruðu á tau sín auð-
legð suðræns blóma.
Á vélöld varð slíkur handiðnaður í heimahúsum einka-
ánægja þeirra, er ei þurfa tímakaupið fyrir matnum og
nú velta verksmiðjur litspúandi gúmvölsum yfir álnirn-
ar, eru þó þrátt fyrir hraðann alltaf öld á eftir í skraut-
vali. Stöku stórverksmiðja launar sérhæfða listiðnaðar-
menn sem dráttargjafa, en hlutfallið er sem eitt sand-
korn á strönd og soltin myndskáld standa við trönur sín-
ur og túlka jrá abstrakt-þanka inn í rannna til söluleysis
prívat, er betur hæfðu að hengja fyrir glugga eða leggja
á borð.
#
Með hógværð hóf Handíðaskólinn batík-
kennslu haustið 1953.
Hálfnað er verk þá hafið er — stundum.
Kínasilki, Ceylonbaðmull og frlandslín er
dýrt drottinsorð á gerfiefnaöld og sólekta
litur gull í gjaldi. í þori og þrjósku hinnar
þýzku frúar Engelmann leynist þó líklega sú
ýtni, er öðru hvoru nær merg úr magninu,
þó áræði óreyndra nemenda sé löngum lag-
leg fljótfærni í formgjöf. Þakka ber hverja
tilraun til tengsla milli myndlista og iðnar.
Valgerður.
gesta, sem að garði komu, voru heldur ekki
í neinum vandræðum með að koma saman
vísu, eins og t. d. Þorsteinn Erlingsson, Lár-
us Sigurjónsson, Jónas Guðlaugsson, Jóhann
Gunnar og Guðmundur Kamban og margir
fleiii, þótt eigi hafi þeir allir orðið þjóð-
kunnir á því sviði.
Melkorka
Af þeim mönnum, scm þegar hafa verið nefndir, má
sjá að jx'ssi staður hefur á ýmsum tímum liaft að geyma
marga af mætustu mönnum þjóðarinnar. Geta menn því
gert sér í hugarlund, að það eru ljúfar minningar, að
hafa átt sfn beztu æskuár í hópi nokkurra þeirra og á
þessum merka stað.
Frásögn þessi var rituð í ágústmánuði árið 1951. Birt
með leyfi frú Unnar Skúladóttur.
43