Morgunblaðið - 29.10.2011, Blaðsíða 20

20 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 29. OKTÓBER 2011
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
„Tímalengd samninga er stutt, end-
urnýjunartíminn mjög stuttur og lík-
ur á endurnýjun óvissar. Að öllu virtu
eru þessi atriði til þess fallin að auka
á óvissu frekar en hitt,“ sagði Axel
Hall, lektor við Háskólann í Reykja-
vík, meðal annars í erindi á aðalfundi
LÍÚ í gær. Axel var formaður sér-
fræðinganefndar sem sjávarútvegs-
ráðherra skipaði í fyrravetur til að
fjalla um hagræn áhrif frumvarps um
fiskveiðistjórnun.
Í frumvarpinu er gert ráð fyrir
samningum til 15 ára og möguleikum
á framlengingu til átta ára. „Kerfið
sem hér er lagt til lýkur á 23. ári án
fyrirheits og í því er mörgum spurn-
ingum ósvarað, til dæmis hvort
markmið stjórnvalda sé framhald nú-
verandi kerfis eða hvort í þessu frum-
varpi sé að finna sólarlagsákvæði
þess,“ sagði Axel.
Megininntak þess sem fræðimenn
hefðu skrifað um samningaleið í sjáv-
arútvegi fjallaði um samfellu milli
samningstíma og endurnýjunar.
Slíka samfellu væri ekki að finna í
frumvarpinu. Axel sagði að umræða
um samningsleið væri orðin um tíu
ára gömul og sjónarmið sem skiptu
máli fyrir nýtingarrétt í samnings-
kerfi hefðu rækilega verið reifuð með
stefnumótun sem stjórnvöld hefðu
unnið að. Frumvarpið viki frá þess-
um sjónarmiðum í veigamiklum at-
riðum.
Draga úr leigjendavanda
Hann sagði að rök mætti færa fyrir
því að eftir því sem tímalengd samn-
inga styttist drægi úr jákvæðum um-
gengniseiginleikum um auðlindina,
en á hinn bóginn mætti bæta fyrir
styttingu samninga með því auka lík-
ur á endurnýjun. Auknar líkur á end-
urnýjun væru til þess fallnar að
draga úr svokölluðum leigjenda-
vanda sem birtist í neikvæðum hvöt-
um í umgengni um auðlindina vegna
stutts nýtingartíma.
Axel sagði að vinna þyrfti út frá
þeim viðmiðum sem starfshópurinn,
svokölluð sáttanefnd, horfði til þegar
sátt náðist um samningaleiðina síð-
asta haust.
Samningaleið á villigötum
Ljósmynd/Atli Rúnar
Á aðalfundi Eggert Benedikt Guðmundsson, Ólafur Eggertsson, Sigurgeir Brynjar Kristgeirsson og Magnús Krist-
insson slá á létta strengi á aðalfundi LÍÚ þar sem margvísleg hagsmunamál greinarinnar voru tekin til umræðu.
 Mörg atriði í frumvarpi um fiskveiðistjórnun til þess fallin að auka á óvissu
segir Axel Hall, lektor og formaður sérfræðinganefndar sjávarútvegsráðherra
„Mín niðurstaða er sú að frumvarpið skerði stjórnar-
skrárvarin atvinnuréttindi handhafa aflaheimilda og
verði það að lögum kunni það að skapa ríkinu bóta-
skyldu,“ segir Hulda Árnadóttir, lögmaður hjá LEX lög-
mannsstofu.
Hún flutti erindi á aðalfundi LÍÚ í gær og fjallaði með-
al annars um stjórnskipulega vernd aflaheimilda, at-
vinnufrelsisákvæði stjórnarskrár og hvort frumvarpi til
nýrra heildarlaga um stjórn fiskveiða fæli í sér óhóflegt
framsal löggjafarvalds til ráðherra í andstöðu við stjórn-
arskrá.
„Það er umhugsunarefni að í þessu frumvarpi er ekki
minnst einu orði á hugsanlega stjórnskipulega vernd
aflaheimilda, sem hefur þó verið í brennidepli fræði-
legrar umræðu um fiskveiðistjórnunarkerfið frá því að
það var fest í sessi,“ sagði Hulda. „Það hefur verið al-
menn skoðun meðal fræðimanna að aflaheimildir og þau
réttindi sem við þær eru bundin njóti verndar sem at-
vinnuréttindi á grundvelli stjórnarskrár og sumir hafa
jafnvel talið þessa vernd víðtækari heldur en vernd at-
vinnuréttinda. Að þessu er ekki vikið að einu orði í frum-
varpinu.
Eins og frumvarpið er úr garði gert stenst það ekki
nokkra skoðun og þá er ég ekki að gefa hugmyndafræð-
inni sem slíkri eða samningaleiðinni einkunn. Þessu
verður hins vegar ekki breytt án þess að taka fullnægj-
andi tillit til réttinda þeirra sem í greininni starfa,“ sagði
Hulda Árnadóttir, í samtali við Morgunblaðið. aij@mbl.is
Bótaskylda er hugsanleg
 Frumvarpið skerðir stjórnarskrárvarin atvinnuréttindi
Áform ríkisstjórnarinnar um að
hækka auðlindagjald í 27% sam-
kvæmt fjárlagafrumvarpi fyrir 2012
jafngildir því að ríkið skattleggi 116%
hagnaðar útgerðarfyrirtækja að jafn-
aði, sagði Sigurgeir Brynjar Krist-
geirsson, framkvæmdastjóri Vinnslu-
stöðvarinnar í Eyjum, í erindi á
aðalfundi LÍÚ í gær.
„Álagning auðlindaskatts, sem rík-
isstjórnin boðar í frumvarpi til fjár-
laga ársins 2012, jafngildir því að rík-
ið hirði meir en allan hagnað úr
sjávarútveginum og þjóðnýti þar með
atvinnugreinina í raun,“ sagði Sig-
urgeir. Hann hefur metið áhrif boð-
aðrar hækkunar auðlindagjalds á
fyrirtækin í ljósi upplýsinga úr árs-
reikningum stórs hluta þeirra og
gagna frá Hagstofunni um hag fisk-
veiða. Sigurgeir sagði að útvegurinn
þyldi ekki þær álögur sem stjórnvöld
boðuðu, fyrirtækin yrðu gerð verð-
laus ef svo færi sem horfði.
Útreikningar Sigurgeirs sýna að
skattprósenta ríkisins fór upp í 70%
af hagnaði útgerðarinnar, tekjuskatt-
ur og auðlindagjald, þegar Alþingi
samþykkti 13,3% auðlindagjald vorið
2011. Nú boði ríkisstjórnin að bæta
um betur með því að fara með auð-
lindagjaldið í 27% og þjóðnýta út-
gerðina með skattlagningu í stað
fyrningarleiðar, eins og hann orðaði
það.
Vilja festu í stað óvissu
Adolf Guðmundsson var endur-
kjörinn formaður LÍÚ í í gær. Aðal-
fundurinn sendi frá sér tillögu um
stjórn fiskveiða þar sem skorað er á
stjórnvöld „að ganga nú þegar til
samstarfs við útvegsmenn um fram-
tíðarskipulag fiskveiðistjórnunar á
Íslandi. Mikilvægt er að festa komist
á varðandi starfsskilyrði sjávarút-
vegsins í stað þeirrar óvissu sem nú
ríkir. Til að hámarka afrakstur þjóð-
arinnar af nýtingu fiskistofnanna
verður að tryggja þá langtímahugsun
sem hefur skilað íslenskum sjávar-
útvegi í fremstu röð. Það verður best
gert með því að byggja stjórn fisk-
veiða áfram á aflamarkskerfinu.“
Þjóðnýting
í stað fyrn-
ingarleiðar
Útvegurinn þolir ekki
boðaðar álögur
Sjóðurinn Vildarbörn Icelandair afhenti 20 börn-
um ferðastyrki fyrsta vetrardag.
Markmið sjóðsins Vildarbarna er að gefa
langveikum börnum, foreldrum þeirra og systk-
inum tækifæri til þess að fara í draumaferð sem
þau ættu annars ekki kost á. Alls hafa rúmlega
300 fjölskyldur notið stuðnings frá sjóðnum frá
stofnun hans. Þetta er 17. úthlutun sjóðsins og 9.
starfsár hans.
Sjóðurinn Vildarbörn er fjármagnaður með
eftirtöldum hætti: Með beinu fjárframlagi Ice-
landair, frjálsum framlögum félaga í Vild-
arklúbbi Icelandair sem geta gefið af Vild-
arpunktum sínum, með söfnun myntar um borð í
flugvélum Icelandair, sölu á Vildarenglinum um
borð í vélum Icelandair og söfnunarbaukum á
Keflavíkurflugvelli og söluskrifstofu Icelandair.
Í hverjum styrk frá sjóðnum felst skemmtiferð
fyrir barnið og fjölskyldu þess, og er allur
kostnaður greiddur – flug, gisting, dagpeningar
og aðgangseyrir að sérstökum viðburði sem
barnið óskar sér. Við síðustu úthlutanir hafa
margar fjölskyldnanna valið að fara til Flórída
og heimsækja Disneyland.
Starfsemi Vildarbarna Icelandair byggist á
hugmyndum og starfi Peggy Helgason, eig-
inkonu Sigurðar Helgasonar, sem lengi var for-
stjóri Flugleiða og nú stjórnarformaður Ice-
landair Group, en Peggy hefur um árabil unnið
sem sjálfboðaliði á barnadeildum sjúkrahúsa í
Reykjavík og stutt fjölskyldur fjölda veikra
barna með ýmsum hætti. Hún er nú í stjórn
Vildarbarna Icelandair. Verndari sjóðsins er
Vigdís Finnbogadóttir, fyrrverandi forseti Ís-
lands, en Sigurður Helgason er formaður stjórn-
ar hans.
Á myndinni eru styrkþegar dagsins ásamt
fjölskyldum sínum og forsvarsmönnum Vild-
arbarnasjóðsins.
Tuttugu börn fengu draumaferðina
Guðbjartur
Hannesson vel-
ferðarráðherra,
fulltrúar tuttugu
félagasamtaka
og umboðsmaður
barna undirrit-
uðu í gær yfirlýs-
ingu þar sem
hvatt er til þess
að réttur barna
til lífs án nei-
kvæðra afleiðinga áfengis- og vímu-
efnaneyslu sé virtur. Var það gert í
tilefni af Vímuvarnaviku 2011.
Í yfirlýsingunni er bent á mik-
ilvægi þess að börn og ungmenni
hafni neyslu áfengis og annarra
vímuefna, enda stafi þeim ýmis
hætta af neyslu þeirra.
Mikilvægt að börn
hafni neyslu áfengis
og annarra vímugjafa
Guðbjartur
Hannesson
Fimm ungmenni brutust inn í veit-
ingahúsið Hafið bláa við Óseyrarbrú
Ölfusár rétt eftir klukkan sex í gær-
morgun og tóku þaðan allt það áfengi
sem var að finna á staðnum. Vegfar-
endur urðu varir við þjófnaðinn og
létu lögreglu vita. Ungmennin
fingralöngu sem héldu til Reykjavík-
ur óku síðan í flasið á lögreglu á mót-
um Hafravatnsvegar og Suðurlands-
vegar og voru handtekin.
Þjófótt ungmenni
óku í flas lögreglu