Birtingur - 01.07.1956, Blaðsíða 18

JÓN ÓSKAR:
I heimsókn hjá llja Erenbúrg
Fjórir Islendingar áttu þess kost í sumar
að fara saman á fund rússneska rithöfundar-
ins Ilja Erenbúrgs og spjalla við hann á heim-
ili hans í Moskvu. Tók hann og kona hans
einkarvel á móti okkur og sátum við þar góða
stund og spjölluðum saman í vistlegri stofu.
Þar var mikið af listaverkum, allir veggir
þaktir málverkum. Einkum bar á myndum
eftir Picasso og Léger. Það var auðséð á
öllu, að húsbóndinn hafði haft náin kynni af
Vesturlöndum og menningu þeirra. Og þegar
Erenbúrg upphefur raust sína á frönsku, þá
liggur við að manni finnist ástæða að spyrja
í hljóði: Er þetta ekki einhver misskilningur?
Erum við ekki í París ? En það kemur á dag-
inn að Erenbúrg þarf ekki að segja mörg
orð til þess að engum detti lengur í hug að
hann sé annars staðar en hann er, enda jafn-
an gott að ruglast ekki í því hvar maður er
staddur á hnettinum. (Held ég að flestum
mundi þykja nóg um, ef þeir gengju út úr
húsi í Parísarborg, en yrðu þess varir þar
sem þeir stæðu á götunni, að þeir væru
staddir ekki ýkjalangt frá Rauðatorginu í
Moskvu).
Nú hefst samtal um myndlist. Það kemur
upp úr dúrnum að við höfum séð eitthvert
slangur af sovétlist og erum ekki mjög hrifnir,
flestir okkar.
Þá segir Erenbúrg: Það eru aðeins opin-
berir málarar í Ráðstjórnarríkjunum, sem eru
slæmir. Málverk beztu málaranna eru ekki
til á söfnum, en þeir halda sjálfstæðar sýn-
ingar.
16
Hann bendir á mynd á veggnum: Hvernig
finnst yður þessi mynd? segir hann og snýr
máli sínu til mín. Er þetta list?
Þar hangir mynd á vegg, hreint ekki illa
máluð. Mér sýnist hún gæti verið eftir gaml-
an franskan málara eða einhvern af impressj-
ónistunum, þó að ég komi engum fyrir mig,
sem ég gæti eignað hana. Það er yfir henni
einhver blær, sem skipar henni utan við þann
impressjónisma sem ég þekki.
Nú skil ég raunar ekki vel til hvers er ver-
ið að spyrja mig, hvort það er til að leita álits
manns, sem hefur séð mikið af góðri mynd-
list, eða hvort Erenbúrg hefur í hyggju að
gefa mér myndina, nema ég svara því til, að
mér lítist vel á myndina. En þá bendir hann
á aðra mynd og spyr hins sama, og enn
bendir hann á þriðju myndina og alltaf svara
ég á sömu leið. En þegar búast hefði mátt við,
að Ereinbúrg segði að hætti fornra nor-
rænna höfðingja: Veljið þá myndina, er yð-
ur bezt líkar, og hafið með yður til íslands,
— þá sagði hann einungis: Þessar myndir
eru eftir rússneska málarann Gonsalevski.
Gonsalevski, sem ég hafði aldrei heyrt get-
ið um fyrr, mundi vissulega þykja gamaldags
í París nú, ef dæma má eftir þessum þremur
myndum. Hann tilheyrir horfnum kynslóð-
um og er ekki neinn brautryðjandi í málara-
list, eins og t.d. Kandinski. Við höfðum átt
þess kost að sjá allmar’gar myndir eftir sov-
ézka málara. I Tretjakoffsafninu er geymt
töluvert af nútíma- „myndlist“, málverkum,
höggmyndum o.fl., en því set ég orðið mynd-