Birtingur - 01.07.1956, Blaðsíða 30

hann sé fæddur, og helztu þróunaráfanga.
Hann er fæddur í Nogent-sur-Marne 1911.
Kemur ungur til Parísar og gengur á auglýs-
ingaskóla Art et Publicite. Að því námi loknu
skelfist hann við þá tilhugsun að stunda
auglýsingagerð, og hann flýr París. Fyrst
til Spánar, síðan til Marokkó, þar sem hann
dvelst í fleiri ár og lifir af því að mála
snotrar landslagsmyndir. 1938 kemur hann
aftur til Parísar, og þá sækja vandamálin
á hann og hann fer að hugsa alvarlega. Hann
kynnist verkum og kenningum Serusier sem
hafa mikla þýðingu fyrir hann. Hann þróast
síðan á sama hátt og aðrir ungir listamenn 1
dag, frá impressionisma og gegnum fauv-
isma, kúbisma að abstraktion. Þá uppgötvar
hann Braque, og hafði það úrslitaþýðingu fyr-
ir hann. Skyldleiki þeirra er mjög greinileg-
ur. Báðir hafa hinn hárfína franska lita-
smekk, og látleysið einkennir myndir þeirra.
Hvað segið þér um hina tæknilegu hlið
abstrakt-málverksins ?
„Þessi spurning hefur verið lögð fyrir mig
oft áður og hef ég svarað henni í bókinni
„Temoignage de la peinture abstraite" á þessa
leið: „Ég álít að umfram allt beri að forðast
ákveðna kerf isbindingu. Til dæmis þurf a form-
in í abstrakt mynd ekki að vera öll í einum
fleti, hvers vegna ætti pensilstrik endilega að
vera tengt fígúratívu málverki? Á hinn bóg-
inn má líta á abstrakt mynd frá mörgum hlið-
um. Listamaður málar mynd í einum fleti,
en það hindrar ekki skoðandann að setja form-
in hvert fram fyrir annað. Eitt formið er ým-
ist fyrir framan eða aftan hin. Litur getur
t.d. komið til móts við áhorfandann, en hörf-
að aftur miðað við annan lit. Það er nauðsyn-
legt að sá sem skoðar geti skeytt einu formi
við hlið annars að eigin vild. Þannig má leika
með formin á ótal vegu.
Ég efast um að hægt sé að skilgreina ab-
strakt list á þá leið að hún sé óþekkt mynd-
28
Jean Deyrolle: Málverk, 1950
form 1 einum fleti. Ég fyrir mitt leyti sé á
bak við myndir Mondrians síki og akra Hol-
lands, án þess að það trufli mig“.
Haldið þér að abstrakt list sé að greina list-
ina frá náttúrunni?
Það kann að vera. Hins vegar sé ég oft
mannveru í þrem formum og get ekki losað
mig við þá sýn. Við getum sagt að fígúra-
tív málaralist leiti eftir tákni, merkinu steinn,
maður eða skógur. 1 abstrakt list er hins veg-
ar einungis um form að ræða sem birtast í
ákveðinni heild eða gagnverkan. Sú tegund
málaralistar er engu minni náttúra fyrir þvi.
Ég hef til dæmis næma tilfinningu fyrir hin-
um eðlisfræðilega þætti hennar. Ég skynja
hana eins og hún komi frá mér öllum. Ég finn
þetta sérstaklega þegar ég mála. Strik sem ég
dreg með hendinni hefur ekki sama flug og
það sem ég dreg með handleggnum eða jafn-
vel með öllum líkamanum. Það má segja að
hér fæðist myndleg munaðarkennd sem ekki
má hafna í absrakt list.