Birtingur - 01.07.1956, Blaðsíða 31

LEIFUR ÞÓRARINSSON:
Frá tónlistarhátíð
í Stokkhólmi
Á tónlistarhátíð International Society for
Contemporary Music í Stokkhólmi í júnímán-
uði síðastliðnum kenndi skiljanlega margra
grasa.
Pélagsskapur þessi (ISCM) var stofnaður
fyrir þrjátíu og f jórum árum af tónskáldum,
útgefendum og öðrum áhugamönnum og hef-
ur það á stefnuskrá sinni að útbreiða og
styrkja nútímatónlist á allan mögulegan hátt.
En þrjátíu og fjögur ár eru langur tími, lík-
lega of langur fyrir stofnun sem þessa. Að
minnsta kosti sá maður að það var síður en
svo, að öfl þau sem mest eru einkennandi
fyrir nútímann réðu nokkru um skipulagn-
ingu þessarar hátíðar. Það er máski deilu-
atriði hvað teljast megi nútímatónlist. Kann-
ski er það allt sem skrifað hefur verið eftir
aldamótin, kannski aðeins það sem gert var í
gær og dag. Nei, þetta er alrangt. Aðeins það
sem höfðar beint til tímans sem við lifum á, til
hinnar djöfullegu atómorku, til vélamennsk-
unnar, getur talizt skilgetið afkvæmi hans.
Því er það, að nítjándualdarlegasta náttúru-
og hetjurómantík (sem ég fyrir mitt leyti hélt
sovéttónskáld hafa einkarétt á) kemur anzi
flatt uppá mann á samkomu sem þessari.
Fyrstu tónleikar hátíðarinnar hófust að vísu
með verki eftir eitt mikilhæfasta tónskáld
aldarinnar, hinn nýlátna Honegger, sem var
Iengi mikill stuðningsmaður ISCM og heið-
ursfélagi þess. Hitt að velja eitt tilþrifa-
minnsta verk hans (Conserto da camera) og
flytja sem „typiskasta“ verk hans, gengur
hneyksli næst.
Annað á efnisskránni var ekki merkilegt,
þó nefna megi júgóslavann Dusan Raric og
svíann Sven Erik Báck góða handverksmenn.
Og Niels Viggo Bentzon, daninn sem svo
margir hafa gert sér vonir um, átti þar verk
(Konsert fyrir obo, klarinett, fagott og hljóm-
sveit) sem varla er umtalsvert. Sumir gagn-
rýnendur sögðu að vísu, að þarna væri komið
hans bezta verk, því nú væri hann kominn
inná gömlu góðu Carl Nielsen línuna, nú væri
hann semsagt loksins búinn að taka sönsum.
Já yfirleitt var flest á hátíðinni í þessum
dúr. Það er að segja: gamlir menn koma sam-
an og hlusta hver á annan og hugga sig við
að blöðin segja þá unga. Og fúnir heilar þeirra
og bein taka ofurlitla fjörkippi, það er svo-
lítill endurómur lönguliðinnar æsku (og því
skyldi þeim ekki leyfast það, köllonum).
Á öllum sex tónleikum hátíðarinnar voru
aðeins tvö verulega athyglisverð verk. Þau
voru bæði eftir þjóðverja, þá Gisheler Klebe
og Karlheinz Stockhausen og voru þeir hinir
einu sem talizt gátu boðlegir fulltrúar þess,
Gislielcr Klebe