Vera - 01.10.1988, Blaðsíða 15

bandið er. Ég á við að þó við lifum sem ein eining er ekki endi-
lega víst að fólk líti þannig á utan frá."
Mérfannst undarlegt þegar lögheimili mitt var
ekki lengur bara mitt."
Þegar hér er komið hefur Sigurður fengið Gústav til að fara
út með sér og ég spyr Sigríði hvort henni finnist hún frjálsari sem
einstaklingur í þessu sambýlisformi? ,,Það er erfitt að svara
þessu, en ég man að mér fannst það skrítið þegar við Gústav
fengum sama lögheimili. Við vorum búin að vera saman í þrjú
ár, höfðum upplifað rómantíkina og allt það, en samt vorum við
mjög lengi að búa til framtíðarplön og mér fannst undarlegt
þegarlögheimili mittvarekki lengurbara mitt. I dagfyndistmér
alveg jafn fáránlegt ef Gústav væri ekki jafnframt þinglýstur
eigandi að íbúðinni okkar. Segjum sem svo að þáð skipti engu
máli, eins og svo mörgum konum er talin trú um í dag, þá væri
það samt ferlega fáránlegt. Á sama hátt felst sjálfsagt hætta
( giftingunni ef hún virkar þannig að maðurinn verður andlit
hjónabandsins útávið. Ef hann sér um að undirrita skjöl og svo
framvegis. Þá fellur konan oft í skugga mannsins. Minni hætta
er á að þetta komi fyrir í sambýli þar sem það verður sjálfsagð-
ur hluturað báðir aðilar tryggi rétt sinn. Þess vegna segi ég aft-
ur að þó að það sé kannski hægt að finna kosti við það að gifta
sig þá held ég að það sé miklu hollara fyrir egóið að vera við-
urkennd sem einstaklingur."
Sigríði finnst það mikilvægt að samfélagið viðurkenni sam-
búðarformið.
,,Það er mikilvægt fyrir mig að sambúð okkar er
okkar mál, að við sjálf höfum áhrif á hvernig hún er
og að ekkert komi þar inn utanfrá."
,,Það skiptir auðvitað máli að fólk geti valið um sambýlisform
og að fólk þurfi ekki að láta einhverja opinbera stofnun gera
sig að opinberri einingu. Það kemur kerfinu ekkert við hvernig
fólk velur að lifa og það breytir heldur engu um sambandið í
sjálfu sér. Það er mikilvægt fyrir mig að sambúð okkar er okkar
mál, að við sjálf höfum áhrif á hvernig hún er og að ekkert komi
þar inn utanfrá."
Sigríður vill þó meina að kerfið gangi stundum of langt í að
yfirfæra réttindi og skyldur hjónabandsins á sambýlisfólkið,
þegar það sem þykir óréttlátt innan hjónabandsins er umhugs-
unarlaust látið gilda um sambýlisformið. Hún á þá við t.d. regl-
ur varðandi námslán.
,,Ég er í Kennaraháskólanum og hef ekki fengið námslán
vegna þess hvað Gústav þénar. Það er mjög óréttlátt og það
þarf að breyta þessum reglum hið snarasta bæði hvað varðar
fólk í sambúð og hjónabandi. Ég hef unnið smávegis með skól-
anum og þó að launin væru lág skiptir það máli fyrir mig að
hafa sjálf tekjur. Hugsunin á bak við þetta kerfi, sem sé að láta
einhver annan borga fyrir sig námið, er alveg út í hött."
,,Mér finnst það samt sorglegt hvernig fólk getur
eytt tíma og orku í eitthvað sem í raun er ekki annað
en að sýna sig, einhverskonar show off."
Þú minntist áðan á það hvernig utan að komandi aðilar líta
á sambúð ykkar og oft heyrir maður því kastað fram að sam-
búð án hjónabands sé lausari í reipunum, er það rétt?
,,Nei. Eins og-ég segi þá breytir enginn utanaðkomandi
stofnun sambandi fólks. Ef _þú átt við að það sé auðveldara að
skilja þá held ég að það sé ekki rétt. Ef fólk er búið að taka svo
stóra ákvörðun þá held ég að pappírarskipti engu máli." Hvað
finnst þér þá um þá sem gifta sig?
,,í sumum tilvikum er það kannski einhverskonar löngun til að
gera eitthvað öðru vísi. Ég meina, á sama hátt og það var ein-
hverskonar andsvar að gifta sig ekki fyrir nokkrum árum getur
það verið tilraun til að vera öðruvísi. En í flestum tilvikum er það
sjálfsagt bara partur af þeirra lífsstíl. Ég á þá við það fólk sem
giftir sig með svokölluðum stíl. Mér finnst það samt sorglegt
hvernig fólk getur eytt tíma og orku í eitthvað sem í raun er ekki
annað en að sýna sig, einhverskonar show off."
Nú erum við greinilega komnar inná svið sem Sigríður segist
vera búin að hugsa mikið um — lífsgæðakapphlaupið.
,,Þetta brúðkaupsæði erað mínu mati mjög í anda
upparastílsins. Það er allt lagt upp úr þeim hlutum
sem hægt er að sýna úti á götu."
„Þetta brúðkaupsæði er að mínu mati mjög í anda uppara-
stílsins. Það erallt lagt upp úr þeim hlutum sem hægter að sýna
úti á götu. Þetta fólk hefur það fyrir mottó að gera allt með stíl,
fara til útlanda með stíl, eiga íbúð með stíl og svo framvegis.
Þetta virðist vera einhverskonarflottræfilsháttur sem nú er mjög
almennt ríkjandi. Þetta er allt saman hégómi."
En þetta að fara til prestsins, láta leiða sig upp að altarinu
og vera gefin saman, hefur það ekki dýpri merkingu?
,,l flestum tilvikum held ég að það sé aðallega spurning um
að taka þátt í þessu lífsgæðakapphlaupi, sem er svo lítið göf-
ugt í sjálfu sér. En sjálfsagt er það líka spurning um að endur-
heimta gamlar hefðir. Hefðir eru oft góðar og hafa vafalaust
haldið heilu samfélögunum gangandi, en mér finnst nú að
maður verði að spyrja sig, hefðir til hvers áður en farið er út í
þetta.''
Meinar þú að brúðkaupshefðir geti haft áhrif á stöðu kon-
unnar innan hjónabandsins?
,,Ég veit það ekki beint, en ég er sannfærð um að allur elting-
arleikur eftir hégóma, eins og ég álít svoleiðis giftingar vera,
hefur áhrif á vitund fólks. Á vissum tímabilum, þegar ég hef ver-
ið langt niðri hef ég reynt að forðast fólk sem tekur þátt í kapp-
hlaupi, sem erí parketpælingum, innréttingapælingum o.s.frv.
Ég hef þá stundum fundið fyrir minnimáttarkennd gagnvart því
og ég held að það geti verið ansi auðvelt að verða rifin með
af þessu fólki. Fólk er jú einmitt metið svo mikið út frá þessum
eignum. En það get ég sagt að ég þyrfti að vera helvíti langt
niðri til að verða rifin með í að gifta mig." Sigríður hefur þó ekki
verulegar áhyggjur af fjölgun „stílbrúðkaupa".
,,í raun er þetta bara afleiðing af hinu brjálæðinu og kannski
gengur þetta yfir eins og hver önnur bóla."
Gústav kíkir inn til okkar aftur og virðist vera dálítið hissa á
að við skulum enn vera að, en þegar við kveðjumst erum við
eiginlega sammála um að það sem í byrjun virtist vera svo hall-
ærisleg spurning sé í raun veru þess virði að ,,pæla" í.
kb
15