Vera - 01.10.1988, Blaðsíða 46

Konur Sem Elska of
Mikið
Robin Norwood
Helga Ágústsdóttir
þýddi.
Iðunn 1987.
Til aö fyrirbyggja misskiln-
ing og til að upplýsa lesend-
ur eru líka til karlar sem
„elska of mikið“. Höfundur-
inn; Robin Norwood skrifar
engu að síður nær ein-
göngu útfrá sjónarhóli
kvenna og segir ástæðuna
vera einfaldlega að hún er
sjálf kvenkyns. Robin er
starfandi fjölskyldu- og
hjónaráðgjafi sem sérhæfir
sig í óheilbrigðum ástarsam-
böndum og ýmis konar fíkn
hjá konum.
Bókin er aðallega byggð
upp á frásögnum af lífi slíkra
kvenna og hvernig ástatt er
fyrir þeim þegar þær leita að-
stoðar hjá Robin.
Þetta er bók um konur sem
eiga auðvelt með að týna
sjálfum sér í nánum sam-
böndum af því þær elska
,,of mikið. Ástin er í raun
orðin árátta og kona sem
elskar karlmann þannig fær
hann ,,á heilann" og fer að
setja samasemmerki milli
þess að elska og finna til
sársauka. Án þess að hafa
fyrir því vísindalega mark-
tækar niðurstöður þori ég
aö fullyrða að það eru ekki
ófáar konur sem hafa anga
af þessum ,,eiginleika“ í fari
sínu. Spurningin er bara
hversu mikið þessi eiginleiki
mótar líf hverrar konu.
Hjá konu sem „elskar of
mikið“ eru til staðar viss ein-
kenni sem benda til að ást
hennar sé komin út í öfgar.
Hún er líklega úr fjölskyldu
með skaddað samskipta-
mynstur t.d. voru tilfinningar
ekki viðurkenndar. Vegna
þess að hún vandist þvi í
æsku að fá ekki þá tilfinn-
ingalegu umhyggju og ástúð
sem hún þarfnaðist, laðast
hún að mönnum sem ekki
geta gefið henni tilfinninga-
lega. Hún ímyndar sér að
með sinni ást geti hún breytt
honum. Hún gerir hvað sem
er til að viðhalda sambandinu
og ,,hjálpa“ manninum sem
hún er með svo hún geti einn
góðan veðurdag upplifaö frá
honum alla þá ástúð sem hún
þarfnast. Slík kona dulbýr til-
raunir til að stjórna fólki eftir
sínum geðþótta sem „hjálp-
fýsi“. Sjálfstraust konu sem
elskar of mikið er yfirleitt lítið
og hún er vön að taka á sig
meira en helming af ábyrgð,
sekt og ásökunum í mannleg-
um samskiptum og þrífst í
rauninni á spennu í mannleg-
um samskiptum. Kona sem
elskar of mikið dregst að fólki
sem stríöir við vandamál til
að bjarga því. Þannig þarf
hún ekki að líta í eigin barm
og taka ábyrgð á eigin lífi.
Einnig á hún það á hættu aö
þróa einhverja fikn hjá sér
s.s. áfengi, lyf og sætindi (bls.
12—13).
Margt annað einkennir kon-
ur sem „elska of mikið“ en
upptalningin hér að ofan gef-
ur tóninn. Athyglisvert er að
ef kona í slíku sambandi fær
ekki bata og fer í ,,meðferð“
og snýr sér að bataferli sínum
er sjúkdómsferill hennar al-
veg hliðstæður annarri fíkn
s.s. eins og gerist hjá alkóhól-
istum; ef ekkert er að gert
þróast alger uppgjöf og ör-
vænting.
En hvernig karlar laðast að
konum sem „elska of mikið“?
Að sögn Robin „er alltaf til
staðar hið sterka aðdráttarafl,
sem þeir finna til við kynni við
konur, sem virðist gefa fyrir-
heit um að lagfæra allt sem
úrskeiðis hefur farið“. Þannig
laðast karlar að konum sem
virðast geta „bjargað þeim“
og litið upp til þeirra; þær
kunna að meta þá að verð-
leikum.
Hver er leiðin út úr svona
þráhyggjusambandi? Fyrsta
skrefið er að heita sjálfri sér
að hennar bati komi á undan
öllu öðru. Það krefst mikillar
vinnu að losna undan því aö
miða allt sitt líf útfrá „hon-
um“, hvað ,,hann“ vill, hvern-
ig ,,honum“ líður o.s.frv. Nú
þarf hún að byrja að hugsa
hverjar sínar eigin þarfir eru,
hvernig henni sjálfri líði og
hvað hún vill. Þetta reynist
mörgum konum einna erfið-
ast; að láta af ráðsemi við
hann og byrja þess í stað að
breyta sjálfri sér. Robin gefur
í síðasta kaflanum mörg góð
ráð til aö hefja sinn bataferil.
Ein áhrifamesta og árangurs-
ríkasta leiðin er að leita uppi
eða hrinda sjálf af staö sjálfs-
hjálparhópi kvenna sem
„elska of mikið“. í Reykjavík
eru a.m.k. tveir slíkir hópar
starfandi. Afar auðvelt er að
stofna slíkan hóp og getur
undirrituö gefið ráðleggingar i
því sambandi ef konur óska.
Bókin vekur konur vissu-
lega til umhugsunar um fyrir
hverja konur „sem elska of
mikið“ í raun og veru eru að
lifa? Líf sem miðast eingöngu
að því að þóknast og ráðsk-
ast með aðra án tillits til eigin
þarfa leiðir ekki til góðs þegar
til lengdar lætur. Þessi bók er
gott innlegg fyrir þær konur
sem vilja þroskast og verða
heilsteyptari persónuleikar. Ef
þér finnst innihald bókarinnar
ekki koma við þig á einhvern
hátt ertu annaðhvort í feluleik
með sjálfa þig eða — „til
hamingju“ — bara svona
heilbrigð!
Jóna Ingibjörg Jónsdóttir
Kynfræðingur hjá
Kynfræðslustöðinni
I =t«>!l ^ \
í Foxtrot segir frá tveimur
bræðrum, sem fara saman í
ferð. Sá eldri er frægur fyrir
að hafa spilað atvinnufótbolta
í útlöndum. Sá yngri hefur við
misjafnan árangur reynt aö
feta í fótspor stóra bróður,
sem hann þekkir bara úr fjöl-
miðlunum því þeir ólust ekki
upp saman. Nú vinna þeir
saman sem öryggisverðir og
tilgangur ferðarinnar er að
koma peningafúlgu á ákveð-
inn stað. Og svo gerist ýmis-
legt á leiðinni sem verður til
þess að tvær grímur hljóta að
renna á aðdáunarsvip litla
bróður. Á bak við glansmyndir
tímaritanna af knattspyrnu-
kappanum reynist búa annar
og ógeðfelldari maður.
Sem sagt, þetta er saga af
hetju sem fellur af óburðug-
um stalli sínum og dregur í
því falli blekkingarhuluna frá
augum sakleysingja. Það örl-
ar jafnvel á ádrepu á þau
gildi sem hæst er hampað í
kringum okkur, t.d. í bíó, og á
ábendingu um að eitthvað
annað en þau kunni aö vera
bitastæðara veganesti á lífs-
leiðinni. Þessi gamla vísa fer
alveg ofan garðs og neðan I
Foxtrot, að mér sýnist vegna
þess að kvikmyndagerðar-
mönnunum hefur þótt sand-
urinn undir hetjustallinum
myndrænni en annað sem
grípa mætti upp úr þræði
svona sögu. Mórallinn í sögu-
lokunum verður því aldrei
annað en léleg afsökun til að
velta sér upp úr taumlausu
ofbeldi frá ýmsum sjónar-
hornum. Áherslurnar og at-
hyglin beinist öll að krafti og
spyrnu stóra bróður. Reyndur
leikari fer með það hlutverk
en reynslulaus með hlutverk
þess yngri. Allt hallast þannig
á einn veg frá upphafi. Flest
er fyrirsjáanlegt frá byrjun og
þráðspennan því í lágmarki.
Hver klisjan rekur aðra: lík
hverfur, byssa þeytist úr
hendi, rörbútur liggur vel við
lófa, kvenlíkami til að rífa fötin
af, dekk til að sparka í o.s.frv.
Sem sagt: spennumyndar-
matseðill eins og þeir ganga
og gerast. Er markaðurinn
ekki fyrir löngu orðinn mett-
ur? Munurinn hér liggur í leik-
myndinni: íslenskt jöklalands-
lag, skorið upp og klippt til að
falla að formúlunni. Aumingja
Skaftafellssýslurnar! Nýtt til-
brigði við stefið eru líka inn-
fæddar refaskyttur, múnder-
aðar í fáráðlingaföt á jeppa-
skrýmsli. Hvers á hin íslenska
bændastétt að gjalda?
Það eina sem ég hafði
gaman af að sjá voru stelp-
urnar tvær á leiðinni austur.
Hressar og frjálslegar eins og
stelpur gerast bestar og fullar
af fyrirlitningu og aumkun á
aðalgæjanum eins og slíkir
gæjar eiga skilið. Afstaða
þeirra til stóra bróður hrindir
atburöarrásinni af stað, það
eru viðbrögð konu við töffara-
stælunum í hetjunni sem
leysa djöfulæöi hans úr læð-
ingi. Einhverjir (og höfundar
myndarinnar þar með taldir,)
kunna að segja sem svo að
stelpukjáninn geti sjálfri sér
um kennt: hún hefði átt að
koma fram af meiri auðmýkt
gagnvart hetjunni. En án
þeirrar klisju að kvenfólk eigi
bara að hafa sig hægt frammi
fyrir augliti karla, annars hljóti
þær makleg málagjöld, væri
auðvitað alls ekki hægt að
búa til svona bíóreyfara.
Þessi maklegu málagjöld eru
svo sem alltaf aö eiga sér
stað og halda líklega áfram
að eiga sér stað á meðan
strákar nota skrokkinn á sér
46