Vera - 01.10.1988, Blaðsíða 23

EKKI SAMA
HVER ER
Nokkrar konur hafa haft samband viö Veru og vakið athygli hennar
á því aö Eurocard á íslandi — Kreditkort hf. — hafnar konu sem
ábyrgöarmanni átryggingarvíxli ef hún er ekki formlega skráöur eig-
andi þeirrar íbúðar sem hún með raun réttri á ásamt eiginmanni sín-
um, þ.e. ef eiginmaðurinn er eini þinglýsti eigandi íbúöarinnar. Finnst
þeim sér verulega misboðið og á þær litið sem ófjárráða manneskjur.
Benda þær á að þó þær séu ekki formlega skráðir eigendur sameig-
inlegrar íbúðar þá eigi þær helming hennar ef til skilnaðar komi.
Mál þetta er þannig vaxiö að þegar ein-
hver ætlar að verða sér úti um krítarkort þá
þarf hún að skila inn víxli til tryggingar skil-
vísum greiðslum. Á víxilinn þurfa að skrifa
tveir ábyrgðarmenn og er þess krafist að
þeir séu þinglýstir fasteignaeigendur. Ef
eigandi krítarkortsins lendir í vanskilum og
greiðir ekki úttektarskuldir sínar er þeim
breytt í víxilskuld. Ef hún greiðir heldur
ekki víxilinn er gengið að ábyrgðarmönn-
unum og krafist fjárnáms í fasteignum
þeirra. Er þar komin skýringin á því að kraf-
ist er ábyrgðarmanna sem eru þinglýstir
fasteignaeigendur.
Vera hafði samband viö framkvæmda-
stjóra Kreditkorta hf., Gunnar Bærings-
son, og spurði hann hvort fyrirtækið hefði
ekki orðið vart við óánægju kvenna með
fyrrnefnd skilyrði. ,,Jú, við höfum orðið var-
ir við nokkra óánægju en við höfum líka
orðið fyrir skakkaföllum vegna ófullnægj-
andi ábyrgðar. Það var kona sem fékk hér
kort sem eiginmaðurinn hafði ekki skrifað
upp á. Þegar hún lenti í vanskilum neitaði
hann allri hlutdeild að málinu og sagöi að
þessar skuldir hennar væru sér algerlega
óviðkomandi. Hann var þinglýstur eigandi
íbúðarinnar og við gátum ekki gengið að
honum. Við töpuðum þ.a.l. þessu fé. Við
ákváðum því að setja strangari skilyrði og
okkar lögmaður segir okkur að það sé ekki
hægt að ganga að eign vegna skulda eig-
inkonu ef aðeins eiginmaður er skráður
eigandi. Ég er sammála því að þetta eigi
ekki að vera svona, en meðan lögin eru
eins og þau eru þá getum við ekki breytt
þessu.“ En af hverju þurfa ábyrgðarmenn
að vera þinglýstir fasteignaeigendur ef sú
sem sækir um kortið er það sjálf? ,,Við
treystum okkur ekki til að taka ábyrgðar-
menn gilda nema a.m.k. annar þeirra sé
fasteignaeigandi, því miður."
En hvað með þá sem ætla að fá sér visa-
kort, þurfa þeir að leggja fram sambæri-
lega ábyrgðarmenn? Visa-ísland er rekið
sameiginlega af ríkisbönkunum og það er
því undir hverjum banka komið að meta þá
ábyrgðarmenn sem korthafi tilnefnir. Hafa
bankarnir það fram yfir Kreditkort hf. að
þeir hafa betri aðstöðu og upplýsingar til
að meta einstaka ábyrgðarmenn. Við
spurðum Sólmund Kristjánsson hjá
Landsbankanum hvort þeir tækju konur
gildar sem ábyrgðarmenn þó þær væru
ekki skráðir fasteignaeigendur. ,,Já, við er-
um ekki með neinar tilskyldar reglur um að
ábyrgðarmenn verði að vera fasteignaeig-
endur. Við förum bara fram á það að þetta
sé heiðarlegt, vinnandi fólk. Það er auðvit-
að ekki verra að það hafi einhver viðskipti
við bankann og þá beinum við fólki í sitt
viðskiptaútibú. Við metum þessa víxla eins
og hverja aðra víxla og þeir eru ekki hugs-
aðir sem einhver grýla á fólk heldur sem
n.k. aðhald."
En þegar talið berst að vinnandi fólki þá
vaknar auðvitað sú spurning hvort heima-
vinnandi húsmæður teljist til þess hóps.
Eru þær teknar gildar sem ábyrgðar-
menn? Sólmundur sagði að þetta væri dá-
lítið erfið spurning því yfirleitt reyndu þeir
að taka mið af því aö fólk hefði einhverjar
tekjur. Sagði hann að þetta væri matsatriði
hverju sinni en taldi þó að það væri engin
fyrirstaða í bankanum ef húsmæðurnar
byggju í eigin húsnæði þó svo að það væri
skráð á nafn eiginmannsins.
Konur verða að vera
skráðir eigendur
En stenst það gagnvart lögun-
um að hafna giftum konum sem
ábyrgðarmönnum á þann hátt
sem Kreditkort hf. gerir? Við
spurðum Ingibjörgu Bjarnardótt-
ur lögfræðing hjá Lögfræðiþjón-
ustunni hf. að þessu.
,,Já, þeir hafa ótvíræðan rétt til þess því
ef fasteign er skráð á nafn eiginmannsins
þá telst hún hans eign sem hann getur
strangt til tekið gert hvað sem er við. Á
þessu eru þó þær takmarkanir að honum
er óheimilt að veðsetja eða selja fasteign
sem fjölskylda hans býr í án samþykkis
eiginkonu. Þetta ákvæði er í rauninni sett
til verndar fjölskyldunni en ekki til að
tryggja eignarrétt konunnar. Ef maðurinn
er skráður eigandi tveggja íbúða getur
hann t.d. ráðstafað þeirri íbúð sem fjöl-
skyldan býr ekki í án samþykkis eiginkonu.
Eignir sem hann er skráður fyrir teljast hjú-
skapareign hans og konan á búshlutarétt í
þeim, þ.e. rétt til að fá helming þeirra við
skipti s.s. við andlát maka eða skilnað.
Þessi réttur verður sem sagt ekki virkur
fyrr en til skipta á búi kemur. Þannig að ef
ábyrgð fellur á þær þá er ekki hægt að
ganga að íbúð ef aðeins eiginmaðurinn er
skráður eigandi. Lögin um réttindi og
skyldur hjónagera ráð fyrir því að um sé að
ræöa tvo sjálfstæða einstaklinga með
sjálfstæöan fjárhag."
En geta konur þá ekki kippt þessu í lið-
inn með því að láta skrá sig sem meðeig-
endur þeirra eigna sem eiginmaðurinn er
skráður fyrir? ,,Jú, það krefst aðeins þess
að maðurinn gefi út skriflega yfirlýsingu
um að konan eigi helming af viðkomandi
fasteign og að þau skuli bæði vera þing-
lýstir eigendur hennar. Þannig yfirlýsingu
er hægt að fara með til borgarfógeta eða til
sýslumanna úti á landi og fá henni þinglýst
og það kostar aðeins 280.- kr. Af slíkri yfir-
lýsingu þarf ekki að borga stimpilgjald sem
er 0.4% af fasteignamati. Þetta er því mjög
einföld ráðstöfun og því ástæðulaust fyrir
konur að láta hjá líða að gera þetta."
Þá vitum við það konur og nú er bara að
vinda sér í málið ef eignirnar eru ekki rétt
skráðar. Það er engin ástæða til að vera
ekki skráður eigandi þess sem maður á í
raun.
-isg.