Árbók VFÍ/TFÍ - 01.06.2006, Blaðsíða 258
0,0001 0,001 0,01 0,1 1 10
Lotubundin skúfstreita, yc [%]
|Mynd lO.Skúfstuðull og deyfihlutfall sem fall af streitu. Byggt á [15].
Mynd 11.Varanlegar formbreytingar stífluþversniða viðjarð-
skjálftaálag,m.v.tímaröð á mynd 6a. Litakvarði í metrum.
a) Stífla með kjarna úr fokjarðvegi.
b) Stífla með kjarna úr malbiki.
c) Stífla með steinsteyptri þéttikápu á vatnshlið.
10 15 20 25 30
Tími, [s]
Mynd 12. Skúfspennur á þremur stöðum í kjarna sem fall af tíma
við jarðskjálftaálag, m.v.tímaröð á mynd 6c.
hæfilegt að lækka skúfstífni jarðefnanna í stífluþver-
sniðum niður í 10% af þeirri skúfstífni sem jöfnur (1)
og (2) gefa. Þetta mat byggir á leiðbeiningum EC8 og
á niðurstöðum þríásaprófana sem gerðar voru á fyrir-
huguðu kjarnaefni stíflnanna. Dempun jarðefna er
einnig streituháð, en hún eykst með vaxandi streitum.
í þessu tilviki var notast við deyfihl utfall £ = 13,5%,
byggt á leiðbeiningum EC8. Mynd 10 sýnir stífni og
dempun sem fall af streitum fyrir dæmigert jarðefni.
Mynd 11 sýnir varanlegar formbreytingar í stíflu-
þversniðunum þremur, fyrir tímaröðina á mynd 6a.
Stærstu færslur skv. greiningunni reynast vera um
0,4 m næst yfirborði, en minnka eftir því sem innar
dregur í þversniðið. Slíkar færslur myndu að líkind-
um valda staðbundnum skemmdum á stíflunum, en
ættu ekki að ógna heildaröryggi mannvirkjanna.
Samanburður á tveimur efri þversniðunum á mynd
11 sýnir að formbreytingar stíflu með jarðvegskjarna
virðast vera minni en stíflu með maíbikskjarna, og
að skemmdir gætu orðið á efsta hluta malbiks-
kjarnans. A sama hátt er líklegt að skemmdir yrðu á
efsta hluta steyptu þéttikápunnar á þriðju stíflu-
gerðinni, mestar þó ofan vatnsborðs.
Ysjun verður í jarðefnum þegar vatnsþrýstingur
nær að byggjast upp við lotubundið álag. Ekki er
talið að ysjunarhætta sé fyrir hendi í þeim
jarðefnum sem fyrirhugað er að nota í stíflugerð í
neðri hluta Þjórsár, nema í fokjarðveginum sem
notaður yrði í kjarna. Mynd 12 sýnir skúfspennur
sem fall af tíma fyrir þrjá punkta í kjarnanum, fyrir
tímaröðina á mynd 6c.
Stærsta útslag skúfspennunnar, rmax, er notað til að
finna jafngilda skúfspennu rCyC, en það er gert með
líkingunni
Cu' — 0,65 ■ Tmax (4)
sem miðast við ákveðinn lotufjölda, = 10 fyrir
jarðskjálfta af stærð 7,0 [14]. Jafngildu skúfspenn-
unni má svo breyta í spennuhlutfall með líkingunni
CSR = (5)
ct;.o
þar sem er virk lárétt spenna í upphafi.
Niðurstöður úr hreyfifræðilegu greiningunni eru sýnd-
ar á mynd 13, fyrir punktana A, B og C á mynd 12,
og tímaraðirnar þrjár á mynd 6. Svarta línan táknar
niðurstöður þríásaprófana sem gerðar hafa verið á
jarðefninu, og táknar í raun hver mótstaða efnisins
er gagnvart ysjun við breytilegar spennuaðstæður
og lotufjölda í jarðskjálfta. Myndin sýnir að niður-
stöður líkanareikninganna lenda allar neðan við
línuna. Ysjunarhætta í kjamaefninu ætti því ekki að
vera fyrir hendi.
2 5 6| Arbók VFl/TFl 2006