Læknablaðið : fylgirit - 01.06.2004, Blaðsíða 21

ÁGRIP ERINDA / XVI. ÞING FÉLAGS ÍSLENSKRA LYFLÆKNA
í maga en minna er vitað um áhrif þeirra á mjógirni. Ný tækni gerir
nú mögulegt að skoða hvað NSAID lyf gera í mjógirni. Lítið mynd-
hylki sem sjúklingar kyngja berst með þarmahreyfingum eftir mjó-
girninu og sendir þráðlaust myndir í móttökubúnað sem festur er á
kvið viðkomandi.
Hlgangur: Að kanna áhrif diclofenac á mjógirnið metið myndrænt
með holsjárhylki og með mælingum á kalprotectini í hægðum.
Efniviður og aðferðir: Tuttugu heilbrigðir sjálfboðaliðar 21-61 árs
tóku diclofenac 75 mg x 2 á dag í 14 daga. Skoðun með holsjárhylki
var gerð fyrir og eftir lyfjatöku og einnig mæling á kalprotectini
í hægðum en það er góður mælikvarði á slímhúðaráverka. Til að
hindra áverka á maga var gefið losec 20 mg x 2 á dag en það hefur
engin verndandi áhrif á mjógirni.
Niðurstöður: Allir sjálfboðaliðar höfðu eðlilegt smágirni fyrir lyfja-
töku. Eftir lyfjatöku komu fram áverkar eins og sýnt er í töflu. Hjá
þeim sem höfðu áverka var fjöldi þeirra á bilinu tveir til 30. Tegund
áverkanna var frá litlu rofi eða punktblæðingu í slímhúð í stór sár
með blæðingu. Averkarnir dreifðust jafnt um allt mjógirnið en einn
sjálfboðaliði hafði stórt sár efst í ristli og annar var með frítt blóð í
ristli (ekki talið í töflu). Sex sjálfboðaliðar höfðu enga áverka eftir
diclofenac.
Tafla I. Fjöldi sjálfboöaliða meö áverka í mjógirni.
Punkt- Rof á Rof meö Frítt
blæðingar slímhúö blæöingu blóö
Fyrir diclofenac 0 0 0 0
Eftir diclofenac 9 10 2 2
Meðalgildi kalprotectin (normalgildi<60) fyrir lyfjagjöf var 29 mg/L
(±28) en 148 mg/L (±108) eftir lyfjagjöf (p< 0,001). Tólf sjálfboða-
liðar höfðu óþægindi í efri hluta meltingarvegar meðan á lyfjagjöf
stóð.
Alyktanir: Rannsóknin sýnir að gigtarlyfið diclofenac veldur slím-
húðaráverkum í mjógirni eins og lýst hefur verið í maga. Óþægindi í
kviðarholi sem er vel þekktur fylgikvilli NSAID lyfja getur fullt eins
orsakast af mjógirnisáverka. I þessari rannsókn voru fylgikvillar í
maga hindraður með losec.
E 16 Faraldsfræði nýrnasteina á íslandi
Ólafur Skúli Indriöason', Sigurjón Birgisson2, Helgi Sigvaldason’, Nikulás
Sigfússon3, Runólfur Pálsson1-2
’Nýrnalækningadeild LSH, 2Læknadeild HÍ, 3Hjartavernd
osi@tv.is
Inngangur: Tíðni nýmasteina er breytileg eftir landsvæðum, kyni
og kynþætti. Á Vesturlöndum er hún víðast á bilinu 8-19% meðal
karla og 3-5% meðal kvenna. Tilgangur þessarar rannsóknar var að
kanna faraldsfræði nýrnasteina á Islandi.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin byggðist á gögnum úr Hóprann-
sókn Hjartaverndar sem fór fram milli 1967 og 1991. Allir þálttak-
endur svöruðu ítarlegum spurningalista um heilsufar við hverja
heimsókn. Við reiknuðum aldursstaðlað algengi nýrnasteina út frá
svari við spurningunni „Hafið þér einhvern tíma leitað læknis vegna
nýrnasteina?" í fyrstu heimsókn hvers einstaklings. Aldursstaðlað
nýgengi var reiknað út frá svari þátttakenda sem boðaðir voru oftar
en einu sinni til rannsóknarinnar.
Niðurstöður: Þátttakendur í rannsókninni voru 9039 karlar á
aldrinum 33 til 80 ára og 9619 konur á aldrinum 33 til 81 árs. Eitt
hundrað karlar og 154 konur sem svöruðu spurningunni með „veit
ekki“ voru útilokuð. Sögu um nýrnastein höfðu 423 karlar og 307
konur höfðu (P=0,001). Algengi jókst marktækt með aldri hjá
báðum kynjum, sérstaklega hjá körlum. Karlar á aldrinum 30-40
ára höfðu heildaralgengi 2,4% miðað við 7,8% hjá körlum yfir 65
ára aldri. Samsvarandi tölur meðal kvenna voru 2,4% og 4,1% fyrir
þessa aldursflokka. Aldursstaðlað algengi fyrir aldursbilið 30-79 ára
var 4,3% fyrir karla og 3,0% fyrir konur. Meðal þeirra sem komu
endurtekið til skoðunar voru 187 karlar og 55 konur sem fengu
nýrnastein. Nýgengi var 562/100.000/ár meðal karla og óx marktækt
með hækkandi aldri en 197/100.000/ár meðal kvenna og breyttist
ekki með aldri. Af einstaklingum sem fengið höfðu nýrnastein voru
25% með jákvæða ættarsögu um nýrnastein en einungis 4% hinna
sem ekki höfðu sögu um nýrnastein.
Alyktanir: Algengi nýrnasteina meðal íslenskra kvenna er svipað
og sést meðal grannþjóða. Meðal karla er það ívið lægra en víðast
annars staðar, sérstaklega meðal ungra karla. Sterk fjölskyldusaga
bendir til að orsaka sé að leita í arfgengum þáttum.
E 17 Langtímameðferð bakflæðiseinkenna með
esómeprazól. Samanburður á árangri og kostnaði við tvær
mismunandi aðferðir
Kjartan B. Örvar1, Stefán Björnsson2, Ásgeir Böðvarsson3, Davíð Ingason4
'St. Jósefsspítali Hafnarfirði, 2Heilsugæslustöðin Smárahvammi Kópavogi,
3Heilbrigðisstofnun Norður Þingeyinga, 4AstraZeneca íslandi
alma@stjo.is
Inngangur: Vélindabakflæði er algengur langvinnur sjúkdómur
með vélindabólgu hjá helmingi sjúklinga. Þessum sjúkdómi fylgir
lífsgæðaskerðing óháð því hvort vélindabólga finnst við speglun.
Áhersla í meðferð beinist nú meira að stjórn á einkennum fremur
en að uppræta bólgu í vélinda. Prótonpumpuhemjarar eru áhrifarík
lyfjameðferð. Stöðug dagleg meðferð hefur verið nauðsynleg en
með tilkomu hraðvirkari lyfja eins og esómeprazól hefur opnast
möguleiki á meðferð eftir þörf sem sjúklingur stjórnar. Markmið
þessarar rannsóknar er að bera saman tvær mismunandi viðhalds-
meðferðir við vélindabakflæði með tilliti til virkni og kostnaðar,
annars vegar var esómeprazól gefið daglega og hins vegar eftir
þörf.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin var framskyggn með slembivali
og opin með samhliða hópum. Sjúklingar þurftu að hafa haft bijóst-
sviða í þrjá daga síðustu sjö daga fyrir inntöku. Fyrstu fjórar vikurn-
ar tóku allir 40 mg af esómeprazóli og ef þeir voru án brjóstsviða
síðustu sjö daga fýrir slembival héldu þeir áfram í langtímameðferð
og fengu esómeprazól annars vegar 20 mg daglega eða 20 mg eftir
þörf. Sjúklingar mátu virkni meðferðar sjálfir. Fylgst var með öllum
kostnaði við meðferðina.
Niðurstöður: Eitt hundrað og fjörutíu sjúklingar voru teknir í rann-
sóknina. Upphafsmeðferð svöruðu 129 (94%) og fóru í slembival
fyrir langtímameðferð. í báðum hópum luku 97% sjúklinga þeirri
sex mánaða meðferð sem valin var fyrir þá. 98% í báðum hópum
voru ánægð með þá meðferð sem þeir fengu. Hópurinn sem tók
lyfin eftir þörf notaði 0,62 töflur á dag að meðaltali borið saman
við 0,95 töflur. Beinn læknisfræðilegur kostnaður á meðferð eftir
þörf var 19.080 kr. á móti 29.705 kr. við stöðuga notkun (p<0,001)
Enginn munur var á beinum og óbeinum ekki læknisfræðilegum
kostnaði.
Læknablaðið/Fylgirit 49 2004/90 21