Læknablaðið : fylgirit - 01.06.2004, Blaðsíða 36

ÁGRIP VEGGSPJALDA / XVI. ÞING FÉLAGS ÍSLENSKRA LYFLÆKNA
sjúklinga, kyn, sýkingarstað og afdrif. Ef sjúklingurinn lést innan 14
daga frá fyrstu jákvæðu ræktuninni var sýkingin talin dánarorsök.
Niðurstöður: Á árunum 1975-2002 greindust hér á landi 176
Islendingar með 179 ífarandi sýkingar af völdum streptókokka af
flokki A. Þrír sjúklingar höfðu endurteknar sýkingar. Börn (<16
ára) voru 41 (23%) og fullorðnir 135 (77%). Blóðsýkingar voru
159 (88,8%), sýkingar í lið 19 (10,6%) og heilahimnubólgu hafði 1
(0,6%). Blóðsýkingar hjá nýburum voru fimm og sjö konur höfðu
blóðsýkingu tengda barnsburði. Fjöldi sýkinga var breytilegur milli
ára, flestar árið 1993 (16) og 2001 (19). Ef rannsóknartímanum (28
ár) er skipt í fjögur tímabil greindust 11 sýkingar á fyrsta tímabilinu,
40 á öðru, 54 á þriðja og 74 á síðustu sjö árunum. Þetta svarar til
nýgengisins 0,7; 2.4; 2,9 og 3,8 sýkingar á 100.000 íbúa/ár þessi sömu
tímabil. Eitt barn lést, en heildardánartíðni meðal fullorðinna var
15,5%. Hún var 20-23% fyrstu þrjú tímabilin, en féll niður í 6,9%
síðasta límabilið (p=0,03).
Ályktanir: Tíðni ífarandi sýkinga af völdum streptókokka af flokki
A hefur aukist til muna síðastliðna þrjá áratugi, þótt fjöldinn sé
breytilegur milli ára. Ekki verður með vissu staðfest hvort þessa
aukningu megi rekja til betri rannsóknaaðferða eða hvort um raun-
verulega aukningu sé að ræða. Á sama tíma hafa marktækt færri
látist úr þessum sýkingum, sem gefur til kynna að bætt sjúkdóms-
greining geti átt þátt í því.
V 37 Samanburður á meinvirkni Candida dubliniensis
og Candida albicans í tilraunasýkingum í músum
Magnús Gottfreðsson1'2’3, Ragnar Freyr Ingvarsson2, Helga Erlendsdóttir3, Bjarni
A. Agnarsson2-3
‘Lyfjafræðideild og 2læknadeild HÍ, 3Landspítali
magnusgo@landspitali. is
Inngangur/ Nýgengi blóðsýkinga af völdum Candida-gersveppa
hefur aukist mjög á síðastliðnum 20 árum. Candida dubliniensis er
gersveppur sem upphaflega var lýst meðal sjúklinga með alnæmi og
sveppasýkingar í munni, koki og vélinda. Fyrst var talið var að þessi
tegund ylli fyrst og fremst slímhúðarsýkingum hjá ónæmisbældum
og væri ekki fær um að valda ífarandi sýkingum. Nýlegar rannsóknir
benda hins vegar til að blóðsýkingar af völdum þessa sýkils séu van-
greindar (J Clin Microbiol 2002; 40: 3489), virðist C. dubliniensis því
vera meinvirkari (virulent) en áður var talið. Markmið með þessari
rannsókn var að rannsaka meinvirkni C. dubliniensis í músamódeli.
Efniviður og aðferðir/ Tveir stofnar af C. albicans (ATCC 90028 og
einn klínískur stofn úr blóði) og þrír stofnar af C. dubliniensis (allt
klínískir stofnar frá LSH) voru notaðir. Kvenkyns NMRI mýs voru
notaðar. Dýrin voru ekki ónæmisbæld. Mýsnar voru sýktar í blóð-
braut með sama magni af sveppum og fylgst var með lifun dýranna
tvisvar á dag í sjö daga. Eftir sjö daga voru þau aflífuð og nýru og
lifur fjarlægð. Fjöldi sýklanna í líffærunum var ákvarðaður með líf-
tölu (viability counting). Einnig voru gerðar sérlitanir fyrir sveppi
og vefjafræðilegar breytingar metnar af meinafræðingi sem ekki
hafði vitneskju um hvaða sveppategund orsakaði sýkinguna.
Niðurstöður: Dánartíðni eftir sjö daga hjá dýrum sem sýkt voru
með C. dubliniensis var 40%, en hjá þeim sem sýkt voru með C.
albicans var hún 10% (p<0,01). Meðal dýra sem fengu sama fjölda
sveppa í æð var sýklamagn í nýrum og lifur nálægt 10-falt ef sýkt var
með C. dubliniensi, í samanburði við C. albicans. Góð tengsl virtust
vera á milli myndunar gerviþráða (pseudohyphae) annars vegar og
dreifðra sýkinga og hærri dánartíðni hins vegar.
Umræða/ Niðurstöðurnar benda til að C. dubliniensis sé jafn mein-
virk eða jafnvel meinvirkari en C. albicans. Þessar niðurstöður
koma nokkuð á óvart þar sem talið hefur verið að þessi nýja sveppa-
tegund sé aðeins fær um að valda sýkingum hjá sjúklingum með
skertar varnir.
V 38 Faraldsfræðileg rannsókn á mígreni hjá íslendingum
Linda B. Ólafsdóttir'. Sigurlaug Sveinbjörnsdóttir2, Finnbogi Jakobsson2
'GlaxoSmithKline Reykjavík, 2Landspítali
lbo83566@glaxo wellcome. co. uk
Inngangur: Faraldsfræðilegar rannsóknir á höfuðverk hjá stóru
úrtaki meðal almennings hafa ekki verið gerðar á íslandi. Með
þessari rannsókn fæst góð yfirsýn yfir höfuðverk og mismunandi
gerðir hans. Markmið rannsóknarinnar eru að kanna algengi og
gerð höfuðverkja, með sérstöku tilliti til tengsla við lýðfræðilega
þætti. Að kanna sérstaklega mígreni og að kanna lengd kasta og
hversu slæmir verkirnir eru.
Efniviður og aðferðir: Spurningalisti, staðlaður fyrir ísland, var
sendur út til 2000 einstaklinga á aldrinum 18-75 ára. Spurningalistinn
samanstendur af 75 spurningum ásamt einkennalista til útfyllingar.
Þar af voru 35 spurningar sem tengdust höfuðverk og spurningar
sem tengjast öðrum þáttum, svo sem öðrum heilsutengdum ein-
kennum og lýðfræðilegum þáttum. Úrtakið var fengið úr þjóðskrá
hjá Hagstofu Islands með heimild Tölvunefndar.
Framkvæmd rannsóknarinnar byggði á hinni svokölluðu heild-
araðferð (Dillman, 1978).
Niðurstöður: Alls bárust svör frá 65% (49% karlar, 51% konur).
Höfuðverkur var tilgreindur hjá 77% (66% karla, 87% kvenna).
Karlar sem tilgreindu mígreni voru 4% en 12% hjá kvenna. Með því
að styðjast við greiningaraðferð IHS, sem var staðfærð fyrir þennan
spurningalista, reyndist algengi mígrenis vera 13% (7% karla, 19%
kvenna). Mígreni með áru var 6% og án áru 9,5%. Konur voru
greindar með mígreni með áru tölfræðilega marktækt oftar en karl-
ar (9% vs. 3%). Mígreni án áru var einnig tölfræðilega algengara
hjá konum en körlum (14% á móti 5%). Mígreni reyndist algengara
hjá yngri einstaklingum en þeim eldri. Eftir að einstaklingur nær 55
ára aldri fellur algengi mígrenis bæði hjá konum og körlum.
Lengd höfuðverkja hjá einstaklingum með mígreni var algengast
2-12 klst. hjá 54%. Einn af hverjum átta voru með höfuðverk í
styttri tíma en 2 klst. 15% voru með höfuðverk sem stóð yfir í 12-
24 klst, 12% voru með höfuðverk sem stóð yfir í einn til tvo daga
og 7% tilgreindu höfuðverk sem stóð yfir í þrjá daga eða lengur.
Einn þriðji af þeim sem greindir voru með mígreni tilgreindu höf-
uðverk þriðja hvern mánuð og einn fjórði tilgreindi höfuðverk mán-
aðarlega. Mígrenihöfuðverkurinn reyndist nær alltaf vera meðal til
slæmur verkur eða í 96% tilfella.
Höfuðverkur er algengur á íslandi. Mígreni er ekki algengt á
Islandi.
Umræða: Mígreni reyndist vera mun algengara hjá konum en körl-
um og mun algengara hjá yngri einstaklingum. Algengasta lengd
mígreniskasta er 2-12 klst. og er höfuðverkurinn nær alltaf meðal til
slæmur verkur. Flestir einstaklingar fá mígreni einu sinni í mánuði
til þriðja hvern mánuð.
Samkvæmt niðurstöðum þessarar rannsóknar er algengi
mígrenis í lægri móti samanborið við önnur lönd.
36 Læknablaðið/Fylgirit 49 2004/90