Læknablaðið : fylgirit - 01.06.2004, Blaðsíða 27

AGRIP VEGGSPJALDA / XVI. ÞING FELAGS ISLENSKRA LYFLÆKNA
V 09 Ættarsaga um kransæðasjúkdóm veldur áhættu hjá
afkomendum sem ekki er hægt að skýra út frá þekktum
áhættuþáttum eða umhverfisþáttum
Margrcl B. Andrésdóttir12, Gunnar Sigurðsson1’2, Thor Aspelund', Uggi
Agnarsson1-2, Vilmundur Guðnason1
‘Rannsóknarstöð Hjartaverndar. 2Landspítali
mband@landspitalí. is
Inngangur: Þrátt fyrir forvarnir gegn þekktum áhættuþáttum krans-
æðasjúkdóma á síðustu áratugum eru flest dauðsföll enn af völdum
hjarta- og æðasjúkdóma. Fyrri rannsókn Hjartaverndar sýndi að
ættarsaga var sjálfstæður áhættuþáttur fyrir kransæðasjúkdóma.
I Afkomendarannsókn Hjartaverndar voru bornir saman áhættu-
þættir hjá afkomendum sem höfðu ættarsögu um kransæðastíflu og
þeirra sem ekki höfðu slíka sögu.
Efniviður og aðferðir: Á árunum 1997-2001 voru mældir hefðbundn-
ir áhættuþættir ásamt nýrri þáttum, svo sem Lp(a), homocystein og
CRP hjá 4042 afkomendum með ættarsögu og 1582 afkomendum
án ættarsögu. Einnig voru lagðir fyrir ítarlegir spurningalistar um
heilsufar og mataræði. Við áhættuútreikninga var notast við áhættu-
reiknivél Hjartaverndar.
Niðurstöður: Karlar með ættarsögu voru líklegri til að fá krans-
æðasjúkdóm en þeir sem ekki höfðu ættarsögu (138/2003 (6,9%)
á móti 25/734 (3,5%), RR 1,8 (95% CI 1,2, 2,7)). Hjá konum var
þessi munur ekki marktækur. Karlar með ættarsögu höfðu mark-
tækt hærri blóðþrýsting, lægra HDL kólesteról og hærra Lp(a) en
karlar án ættarsögu. Hjá konum var meiri munur á áhættuþáttum,
þær sem höfðu ættarsögu höfðu hærri líkamsþyngdarstuðul, heild-
arkólesteról, þríglyseríða, CRP og sökk og lægra HDL-kólesteról
en konur án ættarsögu. Einnig tóku marktækt fleiri karlar og konur
með ættarsögu blóðþrýstings- og blóðfitulækkandi lyf. Enginn
munur var á mataræði eða hreyfingu, en heldur fleiri konur með
ættarsögu reyktu. Þessi munur á áhættuþáttum skýrði þó eingöngu
8,6% af áhættuaukningu hjá körlum með ættarsögu og 19,4%
áhættuaukningu hjá konum.
Ályktanir: Áhætta hjá einstaklingum með ættarsögu um kransæða-
sjúkdóma er samkvæmt Hóprannsókn Hjartaverndar um 75-80%
hærri en hjá þeim sem ekki hafa slíka sögu. Þessi áhættuaukning
verður ekki skýrð nema að litlu leyti út frá mismun á mældum
áhættuþáttum eða lífsstíl.
V 10 Staðbundinn breytileiki T-bylgju í línuriti úr
hjartavöðva í blóðþurrð er undanfari sleglahraðtakts
Davíö O. Arnar1, James B. Martins2
‘Landspítali Hringbraut, 2University of Iowa, USA
davidar@líindspitali. is
Inngangur: T-bylgju breytileiki (T wave alternans) (TBB) getur sést
á hjartariti sem merki um raflífeðlisfræðilegan óstöðugleika í hjart-
avöðva og getur verið forveri sleglahraðtakts. Oftast nær eru þessar
breytingar svo vægar að þær sjást ekki á 12-leiðslu hjartariti og sér-
staks búnaðar er oft þörf til að skrá TBB. Það er óvíst hvort orsök
TBB sé staðbundin breyting í frumum eða almenn áhrif ósjálfráða
taugakerfisins á hjartavöðva. Við könnuðum hvort staðbundinn TBB
sæist í hjartavöðva sem undanfari sleglahraðtakts við blóðþurrð.
Efniviður og aðferðir: Framveggsæð (FV) hjartans var lokað með
lykkju í 10 fullvöxnum hundum eftir að nálum með elektróðum hafði
verið komið fyrir í hjartavöðva á áhættusvæði blóðþurrðar. Alls voru
126 hjartarit úr hjartavöðvanum notuð til að leita að staðbundnum
TBB og kortleggja uppruna sleglahraðtakts. FV var lokað i 20 mínútur
en síðan var lykkjan losuð og opnað fyrir flæði á ný. Blóðþurrð var
skilgreind sem >45% lækkun á stærð QRS útslags í línuriti úr hjarta-
vöðva.
Niðurstöður: TBB sást ekki í neinni tilraun fyrir lokun FV hvorki
á yfirborðshjartariti né riti innan úr hjartavöðva. Eftir lokun FV
sást TBB aðeins á þeim stöðum í hjartavöðva þar sem blóðþurrð
var. TBB var ýmist mjög vægur eða það mikil að T-bylgju vigrinn
sveiflaðist um 180°. TBB var algengari í hjartaritum frá hjartaþeli
(19%) en hjartavarhjúp (9%, p<0,05) og algengari hjá dýrum sem
sleglahraðtaktur sást hjá (40%) heldur en þeim sem voru án takt-
truílana (5%, p<0,01). Staðbundin QT bil breyttust um 6±1 ms þar
sem TBB sást en 1±1 ms (p<0,01) þar sem TBB sást ekki. I fimm
af sex tilraunum þar sem sleglahraðtaktur sást fannst TBB í því
hjartariti sem tekið var frá upptökum hraðtaktsins. TBB sást aldrei
í nokkru yfirborðsriti. Fimm mínútum eftir endurflæði sást enginn
TBB í nokkru riti úr hjartavöðva.
Ályktanir: Staðbundinn TBB sést í hjartavöðva við blóðþurrð og
getur verið undanfari sleglahraðtakts. Líklegt er að staðbundnar
breytingar í frumum við blóðþurrð séu orsök þessa.
V 11 Hjartastopp yfir Atlantsálum
Hilmar Kjartansson. Hjalti Már Björnsson, Gestur Þorgeirsson
Landspítali
Sjúklingur er 63 ára áður hraustur karlmaður sem er fluttur á bráða-
móttöku eftir hjartastopp í millilandaflugi. Hafði hann haft óljós
óþægindi fyrir brjósti að morgni innlagnardags og tók sýruhemjandi
lyf við. í flugi frá London til Bandaríkjanna missir hann skyndilega
meðvitund, fölnar og stífnar upp. Hafin var endurlífgun og hann
var tengdur við sjálfvirkt hjartarafstuðtæki sem greindi sleglatif og
ráðlagði rafstuð. Hann fékk rafstuð í tvígang, þreifaðist þá púls og
hann fór að anda sjálfur. Vélinni var beint til íslands og kom hann
á bráðamóttöku Landspítalans á Hringbraut tveimur klukkustund-
um frá upphafi einkenna.
Við komu á bráðamóttöku er sjúklingur meðvitundarlaus, andar
óreglulega og er með ósjálfráðar hreyfingar í öllum útlimum. Súr-
efnismettun var 100% á súrefni í maska, blóðþrýstingur 100/60 mmHg
og púls 70 á mínútu, reglulegur. Hjarta- og lungnahlustun var eðlileg.
Hann var strax svæfður, barkaþræddur og fluttur á gjörgæslu.
Upphafshjartalínurit sýndi 1-2 mm ST-hækkanir í Vl-3. Ómskoðun
á hjarta sýndi hreyfiskerðingu í framvegg. Tölvusneiðmynd af höfði
var tekin til að útiloka heilablæðingu og var eðlileg. Sjúklingur
fékk segaleysandi meðferð og kælingu. Hjartaensým samrýmdust
litlu hjartadrepi. Hjartaþræðing sýndi mikla þrengingu í LAD og
var hún víkkuð og fóðruð. Fyrir útskrift fór hann í áreynslupróf án
einkenna eða hjartalínuritsbreytinga. Ómskoðun af hjarta sýndi nú
eðlilegan samdrátt á vinstri slegli.
Hann var útskrifaður 12 dögum eftir hjartastopp við góða líðan á
atenólóli, atorvastatíni, clopidogreli og aspiríni. Þess ber að geta að
sjúklingur þvertók fyrir að fljúga til Bandaríkjanna nema stuðtæki
væri um borð og kom bandarískur læknir með stuðtæki til landsins
og fylgdi sjúklingi í flugi til Bandaríkjanna.
Tilfelli okkar sýnir mikilvægi hjartastuðtækja við ofangreindar
aðstæður.
Læknablaðið/Fylgirit 49 2004/90 27