Læknablaðið : fylgirit - 01.06.2004, Blaðsíða 38

ÁGRIP VEGGSPJALDA / XVI. ÞING FÉLAGS ÍSLENSKRA LYFLÆKNA
Tilgangur: Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna orsakir and-
nauðarkasta við áreynslu.
Efniviður og aðferðir: Framkvæmt var hámarksáreynslupróf á
þrekhjóli á lungnarannsóknarstofu Landspítala Fossvogi hjá 12 ein-
staklingum (10 konum/2 körlum) sem vísað var í áreynslupróf vegna
andnauðarkasta við íþróttaiðkun. Framkvæmd var barkaspeglun
(laryngoscopy) fyrir áreynslu og við hámarksálag. Rannsóknin var
gerð á 12 mánaða tímabili frá mars 2003- apríl 2004.
Niðurstöður: 75% (9/12) einstaklinga sem rannsakaðir voru fengu
andnauð við hámarksálag og barkaspeglun við hámarksálag stað-
festi laryngospasma. Einnig sáust greinileg merki um posterior
laryngitis sem samrýmist bólgu vegna vélindabakflæðis hjá öllum
þessum einstaklingum. Klínískur bati var merkjanlegur hjá öllum
einstaklingunum við sýruhemjandi lyfjameðferð.
Tveir einstaklingar reyndust hafa öndunarfæraeinkenni við
hámarksálag sem samrýmdust áreynsluastma. Einn einstaklingur
reyndist hafa raddbandalömun sem olli innöndunarerfiðleikum við
hámarksálag og hjá einum einstaklingi komu fram raddbreytingar
en ekki var ekki sýnt fram á sjúklegar breytingar á öndun.
Alyktanir: Barkabólga sem samrýmist bólgu vegna vélindabakflæð-
is er algeng orsök andnauðarkasta við áreynslu hjá íþróttafólki og
svarar vel meðferð með sýruhemjandi lyfjum.
V 43 Kæfisvefn hjá sjúklingum í hjarta- og
lungnaendurhæfingu
Dóra Lúðvíksdóttir1,2, Hans J. Beck', Magnús R. Jónasson', Marta Guðjónsdóttir'
'Reykjalundur endurhæfingarmiðstöð, 2lungnadeild Landspítala Fossvogi
dorciliid@lcindspitali. is
Tilgangur: Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna tíðni kæfisvefns
(sleep apnea syndrome) meðal sjúklinga í hjarta- og lungnaendur-
hæfingu á Reykjalundi, endurhæfingarmiðstöð, Mosfellsbæ.
Efniviður og aðferðir: Þeir sjúklingar, sem lögðust inn til endur-
hæfingar á hjarta- og lungnadeild Reykjalundar árið 2003 og hrutu
og þjáðust af dagsyfju, voru rannsakaðir með tilliti til kæfisvefns.
Inn- og útöndunarflæði, öndunarhreyfingar, súrefnismettun og
hjartsláttur var mælt næturlangt með svefnrannsóknartækinu Embl-
ettu (Medcare-Flaga, Reykjavík). Svefnrannsókn var gerð hjá 76
(23 körlum/53 konum) sjúklingum af þeim 165 sem lögðust inn
til lungnaendurhæfingar (LEFI) og hjá 25 (22 körlum/3 konum)
af þeim 250 sjúkiingum sem komu í hjartaendurhæfingu (HEH).
Mælingin var talin eðlileg ef apnea/hypopnea index (AHI) var
<5. Ef AHI var 5-15 taldist viðkomandi með vægan kæfisvefn,
ef AHI var 15-25 taldist kæfisvefninn talsverður (moderate) og
svæsinn (severe) ef AHI fór yfir 25. Næturhypoxía taldist mark-
tæk ef súrefnismettun (Sp02) var <90% að meðaltali yfir nóttina.
Meðalaldur sjúklinganna sem rannsakaðir voru var 62,8±10,7 ár og
meðal líkamsþyngdarstuðull (BMI) var 30,2±6,4.
Niðurstöður: Fjörutíu og níu af þeim 76 (65%) LEH sjúklingum
sem mældir voru eða 49/165 (30%) af öllum þeim sjúklingum sem
komu til LEH, greindust annaðhvort með kæfisvefn eða nætur-
hypoxíu. Tuttugu (26%) voru með vægan kæfisvefn, 10 (13%) með
talsverðan og sjö (9%) voru með svæsinn kæfisvefn. Tólf sjúklingar
X16%) greindust með næturhypoxíu. Af þeim 25 sjúklingum sem
komu til HEH og voru rannsakaðir (10% af þeim sem komu til
HEH) greindust 23/25 (92%) með kæfisvefn. Níu (36%) voru með
vægan kæfisvefn, sex (24%) voru með talsverðan og átta (32%)
voru með svæsinn kæfisvefn. Ekki fannst marktækur munur á BMI
milli hópanna.
Ályktanir: Þriðjungur sjúklinga sem koma til lungnaendurhæfingar
á Reykjalundi eru með kæfisvefn eða næturhypoxíu. Sjúklingar í
hjartaendurhæfingu sem hrjóta og þjást af dagsyfju eru mjög líklegir
til að hafa kæfisvefn. Mikilvægt er að greina orsakir svefntruflana
hjá einstaklingum í endurhæfingu þar sem ómeðhöndlaður kæfi-
svefn getur dregið verulega úr árangri endurhæfingar.
V 44 Sarklíki á íslandi 1981-2002
Sigriður Ólína Haraldsdóttir', Kristín Bára Jörundsdóttir', Jóhannes Björnsson2,
Þórarinn Gíslason1
‘Lungnadeild LSH, 2Rannsóknastofa Háskólans í meinafræöi
sigrohar@landspitali. is
Inngangur: Lítið hefur verið vitað um tíðni sarklíkis (sarcoidosis) á
Islandi. Tilgangur rannsóknarinnar var að athuga nýgengi sarklíkis,
fá vitneskju um einkenni sjúkdómsins og kanna hvort tilurð sjúk-
dómsins tengdist umhverfisþáttum.
Efniviður og aðferðir: I tölvuskrám Rannsóknastofu Háskólans í
meinafræði voru fundin þau vefjasvör sem innihéldu granuloma
eða sarklíki. Farið var yfir öll svörin og þeim safnað saman þar sem
vefjagreiningin var sarklíki. Upplýsingar úr sjúkraskrám þessara
einstaklinga voru skráðar á kerfisbundinn hátt.
Niðurstöður: Alls voru 208 einstaklingar greindir með sarklíki sam-
kvæmt vefjagreiningu á tímabilinu 1981-2002. Nýgengi var 3,6/100
000/ári. Meðalaldur við greiningu var 48,6 ár. Ríflega helmingur var
konur. Greiningin fór lram með berkjuspeglun og vefjasýni úr lung-
navef hjá um helmingi tilfella. Algengustu einkenni við greiningu
voru hósti (25%), slappleiki (25%), hiti (21%) og liðverkir/Iiðbólg-
ur (20%). Um 9% höfðu augneinkenni, en aðeins hjá einum ein-
staklingi var litubólga (uveitis) greind. Þrimlaroði (erythema nod-
osum) kom fyrir hjá um 7% tilfella. Flestir sem fengu lyfjameðferð
voru meðhöndlaðir með sterum. Af þeim 105 einstaklingum þar
sem atvinna var tilgreind voru 17 þar sem grunur var um mengun
í vinnuumhverfi. Mengunin var m.a. vegna bílamálunar, prentryks,
framleiðslu svamps, grafíkvinnu, málmsteypu, múrverks og vinnu í
kerskála álvers. Bændur voru sex og heilbrigðisstarfsmenn átta.
Ályktanir: Nýgengi sarklíkis er fremur lágt á íslandi miðað við
þjóðir Norður-Evrópu. Sjúklingahópurinn er eldri við greiningu en
meðal annarra þjóða. Klínísk einkenni eru væg og algengast er að
um öndunarfæraeinkenni sé að ræða. Ekki hafa á þessu stigi komið
fram óyggjandi merki um ákveðna umhverfisþætti sem tengst gæti
tilurð sarklíkis hjá ofangreindum hópi.
V 45 Fyrsti einstaklingurinn með alvarlegasta form Alfa-1-
andtrýpsín skorts á íslandi
Sigríður Ólína Haraldsdóttir', Elizabeth Cook2, Hrafn V. Friðriksson3, ísleifur
Ólafsson2
'Lungnadeild og 2klínísk lífefnafræðideild LSH, 3Heilsugæslustöðin Ólafsvík
sigrohar@landspitali. is
Alfa-l-andtrýpsín (AAT) er plasmaprótín sem hamlar virkni ens-
ímsins elastasa. Elastasi brýtur niður elastín í bandvef og missir vef-
urinn þanhæfni sína við það. Einstaklingum með arfgengan AAT
skort er mun hættara við lungnaþembu en öðrum. Algengustu gena-
samsæturnar sem valda AAT-skorti eru kallaðar Z og S. Eðlilegar
38 Læknablaðið/Fylgirit 49 2004/90