Læknablaðið : fylgirit - 01.06.2004, Blaðsíða 23

ÁGRIP ERINDA / XVI. ÞING FÉLAGS ÍSLENSKRA LYFLÆKNA
Niðurstöður: Eitt hundrað sextíu og níu sjúklingar reyndust bera
VÓE á rannsóknartímabilinu. Rannsóknartími styttist að meðaltali
úr 74 klukkustundum í 26 stundir. PCR-prófið var næmara og VÓE
greindust oftar á seinni helmingi rannsóknartímabilsins. Tíðnin
óx úr 7,4 tilfelli/1000 sjúklingadaga í 9,9 tilfelli/1000 sjúklingadaga.
Sýkladeildin fékk fleiri sýni til meðhöndlunar og greining spítalabera-
ástands (nosocomial aquisition) jókst eftir að PCR kom til sögunnar.
Sjúklingar á deildum sem þurftu áður að bíða eftir rannsóknarniður-
stöðum VÓE fyrir útskrift á langlegudeild voru fluttir 1,8 degi fyrr,
vegna skjótra niðurstaðna, á seinni hluta rannsóknartímabilsins.
Alyktanir: PCR er næm og fljótvirk leið til að greina beraástand
VÓE. Ætla má að verulegur sparnaður hljótist af sé litið til lengri
tíma. Með tilkomu MÓSA-sýkinga á Islandi má ætla að VÓE sé
ekki langt undan.
E 21 Hvaða breytingar á hjartaritum auka líkur
á hjartastoppi?
Hjalti Már Bjömsson', Gestur Þorgeirsson1, Guðmundur Þorgeirsson2,
Helgi Valdimarsson2, Jacqueline Witteman3
'Landspítali, 2Hjartavemd, 3Erasmus Medical Centre, Rotterdam
gestu rth @lcindspitali. is
Inngangur: Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna hvort breyt-
ingar á hjartaritum einstaklinga í Hóprannsókn Hjartaverndar gætu
gefið vísbendingar um líkur á hjartastoppi.
Efniviður og aðferðir: Persónuvernd og Vísindasiðanefnd veittu
leyfi til þess að kanna hvaða einstaklingar í Hóprannsókn Hjarta-
verndar hefðu farið í hjartastopp utan spítala og hvaða þættir í fari
þeirra hefðu aukið líkur á því. I rannsókninni tóku þátt 8007 karlar
og 9435 konur. Hjartarit voru tekin af öllum þátttakendum og þau
flokkuð samkvæmt Minnesota staðli. Meðal annars var metinn
hjartsláttarhraði, raföxull og rafspenna auk þess Q-takkar, ST-lækk-
anir, T-breytingar, AV-rof, greinrof og forhólfatakttruflanir. Unnið
er að mælingum á RR breytileika og QT-bili.
Niðurstöður: Á árunum 1987-1996 fóru 137 karlar og 44 konur sem
voru þátttakendur í Hóprannsókn Hjartaverndar í hjartastopp utan
spítala vegna hjartasjúkdóms. Algengasta takttruflun á fyrsta riti
var sleglatif í 91 tilfelli, rafleysa í 62 tilfellum og samdráttarleysa í
23 tilfellum en í fimm tilvikum voru ófullnægjandi upplýsingar um
fyrsta rit. Hjá körlum juku Q-takkar til merkis um hjartadrep líkur
á hjartastoppi allt að þrefalt (RR 2,79; 95% CI 1,54-5,06; p<0,001),
einnig sýndu ST-lækkanir (RR 1,86; 95%CI 1,01-3,40) og T-breyt-
ingar (RR 1,88; 95% CI 1,20-2,95) marktæka fylgni við hjartastopp,
aldursstaðlað. Hjá konum voru ST-lækkanir (RR 2,98; 95%CI 1,05-
8,42) og T-breytingar (RR 2,39; 95% CI 1,10-5,23). Aukin spenna á
hjartariti var marktæk hjá konum (RR 16,1; 95% CI 6,3-41,4) ekki
Q-takkar, en kransæðastíflutilfelli voru fá.
Ályktanir: Helstu breytingar á hjartaritum sem auka líkur á
hjartastoppi eru Q-takkar til merkis um hjartadrep og ST- og T-
breytingar. Einnig spennubreytingar á hjartaritum kvenna með
víðum öryggismörkum.
E 22 Ghrelin hindrar endótoxíntengd bólguviðbrögð
í æðaþelsfrumum
Skúli Gunnlaugsson. Wei Gen Li, Dan Gavrila, Neal Weintraub
University of Iowa Medical School, Iowa City, Iowa
skuli-gimnlaugsson@uiowa.edu
Inngangur: Ghrelín er tiltölulega nýgreint vaxtarvakalosunar peptíð
(growth hormone-releasing peptide) sem hefur reynst auka lifun
tilraunadýra í sýkingarlosti. Endótoxín ræsa fjölþátta umritunarþátt
(transcription factor) nuclear factor kappa B (NFkB) sem leiðir
til bólguviðbragða til dæmis við æðakölkun (atherosclerosis).
Við könnuðum hvort ghrelín gæti minnkað endótoxíntengda
cýtókínmyndun og ræsingu NFkB í æðaþelsfrumum.
Efniviður og aðferðir: Naflastrengs bláæðaþelsfrumur manna voru
meðhöndlaðar í frumuræktun með endótoxíni. Losun bólgutengds
cýtókíns, interleukín 8 (IL-8) var mæld með ELISA tækni og
NFkB ræsing var nákvæmuð með Western blott prófi.
Niðurstöður: Endótoxín (0-10 ng/ml) leiddi til stigvaxandi losunar
á IL-8 sem var hemluð með lífeðlisfræðilegu skömmtum af ghrelíní
(1-1000 ng/ml). Ghrelín bældi jafnframt TNFa tengda losun á IL-8.
Ennfremur var endótoxíntengd ræsing á NFkB verulega minnkuð
með Ghrelíni (100 ng/ml).
Ályktanir: Ghrelín hindrar endótoxíntengda IL-8 myndun sem
og ræsingu NFkB í æðaþelsfrumum. Þessi nýfundna hindrun
bólguviðbragða með ghrelíni skýrir mögulega jákvæð áhrif þess
við meðferð sýkingarlosts sem og gefur til kynna að ghrelín gæti
jafnframt reynst nytsamlegt við meðferð og vemdun æðakölkunar.
E 23 Hlutverk kínasans Akt í heilbrigði æðaþels
Brynhildur Thors', Haraldur Halldórsson1-2, Guðmundur Þorgeirsson12
'Rannsóknastofa í lyfja-og eiturefnafræði, Háskóla íslands, 2Landspítali
brynhit@hi.is
Inngangur: Rannsóknir okkar á boðkerfum í æðaþeli hafa það
grundvallarmarkmið áð efla skilning á þessari mikilvægu klæðningu
allra æða og þar með lífeðlisfræði blóðrásar og æðakerfis. Hin hag-
ræna hlið málsins snýr að starfrænum truflunum í æðaþelinu sem
virðast skipta miklu máli í mörgum algengustu sjúkdómum sem
herja á mannkyn, svo sem æðakölkun, æðastíflum, háþrýstingi,
æðasjúkdómum í sykursýki og ýmsum bólgusjúkdómum. Athygli
manna hefur undanfarið beinst mjög að Akt kínasanum en þekkt
áhrif hans eru hindrun á stýrðum frumudauða, fjölgun og færsla
æðaþelsfrumna, örvun á eNOS og stýring á metabólískum áhrifum
insúlíns. Minnkuð virki NO-syntasa æðaþelsins er oft tengd van-
starfsemi æðaþelsins og oft talin ein helsta orsök flestra langvinnra
hjarta- og æðasjúkdóma. Þetta hefur verið ljóst í nokkur ár og hefur
leitt til mikils áhuga á því gangvirki sem stjórnar virkni eNOS og
örvun þeirra ferla sem miðla eNOS fosfórun og virkjun.
Efniviður og aðferðir: Við höfum athugað áhrif lysophosphatidylc-
holins (LPC) sem og G-prótein örvaranna thrombíns og histamíns
á Akt fosfórun (Ser473) í æðaþelsfrumum (HUVEC) eftir örvun
með vaxtarþáttum.
Niðurstöður: Epidermal growth factor (EGF) veldur fosfórun á Akt
en sú fosfórun er hinduð af histamíni, thrombíni og LPC. Hindrun
eða downregulation á prótein kínasa C (PKC) kom í veg fyrir þessa
hindrun af völdum histamíns og thrombíns en ekki LPC. Eins
hafði örvun á PKC með langtíma TPA-gjöf hindrandi áhrif á Akt
fosfórun af völdum EGF. Sértæki PKC8 hindrinn Rottlerín kom í
veg fyrir þessi áhrif histamíns ólíkt GÖ6976 sem er sértækur hindri
fyrir PKCa, (3 og 7. Hins vegar hafði stjórnun á PKC engin áhrif á
hindrun Akt af völdum LPC. Akt fosfórun varð einnig af völdum
sphingosine 1-fosfats (SIP) og varð sú fosfórun fyrir sambærilegum
áhrifum áðurnefndra áverkunarefna og fosfórun af völdum EGF.
Læknablaðið/Fylgirit 49 2004/90 23