Læknablaðið : fylgirit - 01.06.2004, Blaðsíða 34

ÁGRIP VEGGSPJ ALDA / XVI. ÞING FÉLAGS ÍSLENSKRA LYFLÆKNA
því að virkja bæði Glutl og Glut4 og örvar insúlínáhrif með því að
auka bindingu á PI3K kínasa við IRSl. Mestu skiptir þó fyrir okkar
rannsóknir að sýnt hefur verið fram á að AMPK örvar fosfórun á
endothelial NO-syntasa (eNOS) en sameiginleg örvun á eNOS og
AMP kínasa virðist hafa áhrif á upptöku glúkósa í vöðva vegna
aukins blóðflæðis og örvunar á Glutl og Glut4.
Efniviður og aðferðir: Við höfum nýlega sýnt fram á að histamín
og thrombín valda fosfórun á eNOS á Serll79 á PI3K-Akt óháðan
hátt. Við athuguðum því hlutverk hinna ýmsu kínasa í að miðla
eNOS fosfórun af völdum histamíns og thrombíns.
Niðurstöður: Ca+2/calmodulin-dependent prótein kínasa II
(CaMKII) hindrinn KN-93 hafði engin áhrif á eNOS fosfórun af
völdum histamíns eða thrombíns. Hins vegar kom H89 í veg fyrir
þessa fosfórun en sýnt hefur verið að H89 hindrar ýmsa kínasa,
þar á meðal prótein kínasa A (PKA) og AMPK. Áverkunarefni
sem hækka cAMP í frumum höfðu engin áhrif á eNOS fosfórun.
Eins sáum við að virkni PKA mældist ekki meiri eftir histamín- eða
thrombíngjöf en í viðmiðunarsýnum. Histamín og thrombín valda
hins vegar fosfórun á AMPK á Thrl72 sem og hvarfefni hans,
acetyl-CoA carboxylasa (ACC). Meðhöndlun frumnanna með
AMPkínasa örvurunum AICAR eða CCCP ollu einnig fosfórun
á eNOS.
Ályktanir: Petta gefur tilefni til að ætla að eNOS fosfórun á Serll79 í
HUVEC af völdum thrombíns og histamíns sé miðlað með AMPK.
V 31 Sykursterauppbót í sjúkdómi Addisons;
hýdrókortisón eða dexametasón?
Lóa G. Davíösdóttir1, Leifur Franzson2, Sigurður Þ. Guðmundsson1, Gunnar
Sigurðsson1, Rafn Bcncdiktsson1
'Lyflækningadeild og 2rannsóknadeild LSH
rafnbe@landspitali. is
Inngangur: I sjúkdómi Addisons bilar salt- og sykursteraframleiðsla
nýrnahettna. Með hefðbundinni uppbótarmeðferð er reynt að líkja
eftir eðlilegri dægursveiflu kortisóls með kortisóli eða kortisón aset-
ati p.o. tvisvar á dag. Erfitt er að ná adrenokortikótrópíni (ACTH)
niður í eðlileg gildi og tímasetning skammta er önug. Þessir ein-
staklingar hafa auk þess oft kvartanir um líðan. Því telja sumir
skynsamlegra að nota langvirka sykurstera eins og dexametasón
(DEX) einu sinni á dag. Þessi ráðlegging er hins vegar ekki studd
neinum rannsóknum og lyfhrif þessara efna eru ekki endilega eins.
Tilgangur rannsóknarinnar var að bera saman líðan og sermisvísa
um uppbót og ofskömmtun á hefðbundinni HCS meðferð við DEX
meðferð.
Efniviður og aðferðir: Af 18 einstaklingum með sjúkdóm Addisons
féllust 12 á þátttöku (níu konur). Rannsóknin var tvíblind víxlrann-
sókn með lyfleysu: allir tóku eins útlítandi hylki þrisvar á dag í 2x4
vikur (kl. 7,17 og 23). Hending réði hvort var á undan: HCS lOmg
kl. 7 og 5 mg kl. 17 (lyfleysa kl. 23), eða 0,5 mg DEX kl. 23 (lyfleysa
kl. 7 og 17). Ekki var hreyft við saltsterum eða annarri samhliða
meðferð. Líðan var metin með SF-36 og sérstökum Addison spurn-
ingalista í lok hvers tímabils og þá voru einnig gerðar sermismæl-
ingar.
Niðurstöður: Enginn munur reyndist á meðferðarformum hvað
varðar líðan. Á DEX tímabilinu var ACTH marktækt lægra en á
HCS tímabilinu: að morgni 181±107 mv 550±132 ng/1 (p=0,03) og
að kvöldi 49±26 mv 95±28 ng/1 (p<0,03). Osteókalcíngildi í sermi
voru marktækt lægri á DEX tímabilinu heldur en á HCS tímabilinu:
Að morgni 30,6±6,4 mv 42,8±7,1 (p<0,01) og að kvöldi 31,4±6,5 mv
41,8±5,3 (p<0,01).
Ályktanir: DEX kl. 23 í stað HCS tvisvar á dag er einfaldari með-
ferð sem ekki hefur í för með sér verri líðan. Mun betri bæling næst
á ACTH við DEX meðferð en á hefðbundinni meðferð. Minni
starfsemi osteoblasta á DEX er hins vegar áhyggjuefni sem gæti
haft áhrif á klíníska ákvarðanatöku hjá sumum einstaklingum.
V 32 Kalsíum-kreatínínhlutfall í þvagi fullorðinna
íslendinga
Ólafur Skúli Indriða$on', Viðar Örn Eðvarðsson2, Runólfur Pálsson1-5, Leifur
Franzson3, Gunnar Sigurðsson4-5
'Nýrnalækningadeild, :Barnaspítali Hringsins, ’erfða- og sameindalæknisfræðideild,
4innkirtla- og efnaskiptasjúkdómadeild LSH, ’læknadeild HÍ
osi@tv.is
Inngangur: Of mikill útskilnaður kalsíum í þvagi er áhættuþáttur
fyrir myndun nýrnasteina. Tilgangur þessarar rannsóknar var að
kanna kalsíumútskilnað í þvagi íslendinga og tengsl hans við matar-
æði og aðra efnaskiptaþætti.
Efniviður og aðferðir: Þetta var þversniðsrannsókn og voru þátttak-
endur á aldrinum 30-85 ára, valdir með slembiúrtaki af höfuðborg-
arsvæðinu. Fastandi þvag- og blóðsýni voru fengin og einstaklingar
svöruðu spurningalistum um heilsufar og mataræði. Við útilokuðum
þá sem voru með sjúkdóma eða tóku lyf með áhrif á kalsíumbúskap.
Kalsíumútskilnaður var metinn með kalsíum-kreatínín hlutfalli í
þvagi (Þ-Ca/Krea, eðlilegt <0,59 mmól/mmól). Einstaklingum var
skipt í sex aldurshópa. Við notuðum fylgnistuðul Spearmans til að
kanna tengsl Þ-Ca/Krea og annarra þátta.
Niðurstöður: Alls tóku þátt 1630 einstaklingar (70,6%) en eftir
útilokun voru 510 konur (54,9±6,6 ára) og 480 karlar (57,7±4,7
ára) eftir í rannsókninni. Marktækur munur reyndist á Þ-Ca/Krea
milli aldurshópa. Hjá konum var Þ-Ca/Krea 0,17 (0,02-0,61), 0,17
(0,02-0,74), 0,26 (0,06-1,01), 0,22 (0,03-0,96), 0,26 (0,03-1,27) og 0,25
(0,03-0,77) í yngsta til elsta aldurshópnum. Hjá körlum var Þ-Ca/
Krea 0,25 (0,04-0,41), 0,19 (0,02-0,76), 0,21 (0,01-0,74), 0,21 (0,02-
0,69), 0,22 (0,03-0,78) and 0,24 (0,01-1,20) í þessum aldurshópum.
Meðal kvenna var jákvæð fylgni milli Þ-Ca/Krea og D-vítamín-
neyslu, bikarbónats, jónaðs kalsíum og 25(OH)D í sermi, og allra
beinumsetningarvísa. Hjá körlum var jákvæð fylgni milli Þ-Ca/Krea
og kalsíum- og fosfatneyslu, jónaðs kalsíum og 25(OH)D í sermi
og sumra beinumsetningarvísa. Hjá báðum var neikvæð fylgni við
F’TH. Þ-Ca/Krea var marktækt hærra yfir sumarmánuðina.
Ályktanir: Kalsíumútskilnaður er breytilegur eftir aldri, kyni og
árstíma. Þennan breytileika má að hluta til rekja til mataræðis og
beinumsetningar. D-vítamínframleiðsla í húð á líklega þátt í aukn-
um kalsíumútskilnaði á sumrin.
V 33 Lifrarbólga af völdum lifrarbólguveira B og C meðal
innflytjenda á íslandi
Guðrún Jónsdóttir1, Haraldur Briem2, Þorsteinn Blöndal3, Gestur Pálsson4,
Þórólfur Guðnason4, Sigurður Ólafsson5
'Læknadeild HÍ, 2sóttvamarlæknir, 3lungna-og berklavarnardeild
Heilsuverndarstöð Reykjavfkur, 4bamadeild og Smeltingarsjúkdómadeild LSH
sigurdol@landspitali. is
Inngangur: Lifrarbólga B og C eru vaxandi heilsufarsvandamál í
heiminum. Algengi þessara sjúkdóma er mjög mismunandi eftir
34 Læknablaðið/Fylgirit 49 2004/90