Félagsbréf - 01.03.1960, Blaðsíða 40

SUÐUR-AFRÍKA er land mikilla andstæðna. Þar búa um 21/ millj. hvítra manna, um
8 millj. svartra og um milljón kynblendinga. Hinn bvíti kynstofn landsins lifir við
þvílíkt ríkidæmi, að slíks eru eigi dæmi nema i Bandaríkjunum. En hinum „ekki
hvítu“ svo að notaður sé suðurafrískur talsmáti, er haldið í hyldýpi fátæktar.
En þrátt fyrir auðæfi eru hinir hvítu snauðir að menningu og menningarverðmæt-
um. Bókmenntir eru lítt þekktar, og þau suðurafrísku heiinili eru undantekningar,
þar sem til er bókaskápur. 1 landinu er ekkert leikhús, sem nefnt væri því nafni í
Evrópu og ritfrelsi aðeins í orði kveðnu. Þrennt er ]>að, sem algerlega er bannað að
mynnzt sé á: kynþáttavandamál, kommúnismi og kynferðismál. í mánuði hverjum
gefur stjórnin út skrá yfir forboðnar bækur og rit, og hverjum þeim, sem uppvís
verður að því að hafa slík rit í fórum sínum, skal grimmilega hegnt.
í Suður-Afríku er því ekkert rúm fyrir listamenn landsins; þeir setjast flestir að í
Lundúnum og stunda þar listir sínar í ]>águ annarra en landsmanna sinna.
Ástandið í kynþáttamálum Suður-Afríku er í einu orði sagt hneykslanlegt. Landið
kvað búa við vinnulöggjöf, sem hefur það að aðalmarkmiði að tryggja binum hvítu
ódýrt vinnuafl, enda mynda þeir algera herraþjóð í landinu, og hin fasistiska stjórn
ríkisins virðist alveg ákveðin í að vernda sérréttindi þeirra, hvað sem á dynur.
Grein sú, sem hér fer á eftir, fjallar um roskinn leiðtoga blökkumanna í Suður-
Afríku. Höfundur hennar Ronald M. Segal, háskólakennari í Höfðaborg, ritaði hana
skömmu áður en suðurafríska stjórnin setti hann í algert bann, þ.e. bannaði honum
að taka þátt í nokkrum fundum næstu 5 ár, eða birta neitt á prenti. En Ronald
Segal var ritstjóri tímaritsins Ajrica South og ritaði í það merkar greinar um ástandið
í Afríku, og mun það hafa verið orsök bannsins. Stjórnin rökstuddi þetta bann með
því, að herra Segal hefði gagnrýnt stefnu hennar og va>ri undir áhrifum kommúnista.
Skipti ekki máli í því sambandi, að Segal er andkommúnisti og hefur þráfaldlega
sýnt það í ritum sínum.
Alþjóðasamtök Frjálsrar menningar skipulögðu mjög víðtæk mótmæli gegn frelsis-
skerðingu Ronalds M. Segals, og bárust mótmælaorðsendingar víða að, m.a. héðan
frá íslandi, en suðurafríska stjórnin lét allt slíkt lönd og leið. E.H.F.