Félagsbréf - 01.03.1960, Blaðsíða 49

FÉLAGSBRÉF
47
búa í frumskógum hitabeltisins eða í
kuldanum við nyrztu höf. Á næstu manns-
öldrum má gera ráð fyrir meiri breytingu
á lifnaðarháttum þessara þjóða heldur
en áður varð á tugþúsundum ára. Vojm
og verkfæri, híbýli og erfðavenjur, trúar-
brögð, mállýzkur og aðrar heimildir mann-
fræðinganna breytast hröðum skrefum og
þjóðflokkarnir sjálfir blandast og hverfa
örar en fyrr.
Erfitt er að gera upp á milli kaflanna
urn einstaka þjóðflokka. Höfundurinn
virðist dá Eskimóa einna mest, en þeir
hafa einir frumþjóða komizt á lagið með
að nota sér kerfisbundið muninn á eðlis-
þyngd heits og kalds lofts, bæði í klæðn-
aði og búsagerð. Samt er skutullinn og
topphlaðna snjóhúsið snjöllustu uppfmnln-
ingar þeirra, einkum snjóhúsið, sem hefur
gert þeim unnt að ferðast óhultir um is-
breiður norðurhjarans í leit að veiðidýr-
um, þegar veturinn herti tökin og sultur-
inn knúði dyra.
Furðuleg og heillandi er lýsingin á
indiánaþjóðflokki mitt í frumskógum Brazi-
líu, sem þrátt fyrir þungar og tíðar bú-
sifjar herskárra nágranna nálgast hug-
takið „óspillt náttúrubörn“ mest allra
þjóða. „Þetta voru breinlegir, hraustlegir
og sjáanlega hamingjusamir menn. — t
þorpinu voru engir feitir menn og engir
magrir. Enginn skalli, engin grá hár. Þeir
voru opinskáir og öruggir í framkomu, því
að menning þeirra var sjálfstæð, og þeir
voru herrar síns heims.“
Flestir kaflarnir um þjóðflokkana vekia
samt hvorki paradísardrauma né öfund
vegna hlutskiptis hins frumstæða manns
í brjósti lesandans. Hestir búa þeir við
sárustu örbirgð, umkringdir hvers konar
hættum og voða, hverra þeir litla grein
kunna. Almenn fáfræði, trúarkreddur og
aðrar erfðavenjur, sem þeir halda mjög
fast við, eru dapurlegt umhugsunarefni
börnum siðmenningarinnar. Pyndingar
unglinga, sem tíðkast meðal frumbyggja
Afríku og Ástralíu, eru svo óhugnanlegt
lestrarefni, að nægt mundi hafa til þess
að reka sjálfan Rousseau á stampinn. t
samanburði við slíkar siðvenjur eru lýs-
ingar á bjarnarfóstrun frænda okkar
Ainúanna á norðureyjum Japans og ásta-
biti hinna fögru dætra þeirra ánægjulegur
lestur.
Sá ljóður er á bókinni, að þýðingunni
er víða ábótavant. Málið í heild er lipurt
og auðlesið, en stundum virðist þýðand-
inn vera of mikið að flýta sér. Við samn-
ingu þessa rabbs hefur frumtextinn ekki
verið borinn saman við þýðinguna né t.l-
raun gerð til þess að leita að hortittum.
Nokkuð skal þó til fært. í texta við 104.
md.: „Konan á miðri myndinni er lituð
með hvítum töfrarákum, þar sem hún
kennir til.“ Skilji nú hver, sem getur. —
Við 132. md.: „Masai-menn voru eitt sinn
öflugur ræningjaflokkur og eiga enn geysi-
stórar nautgripahjarðir." Hér verður les-
andinn að geta sér til um sambandið milli
ránskápar Masai-manna og nautgripa-
eignar þeirra. Á 19. bls. er notað orðið
„tilorðning", ljótt orð, sem betur hefði
verið fellt niður. Víða í bókinni er mý-
vargur kallaður „moskítóflugur", og á
97. bls. er „mjólkun“ notað um mjaltir.
Þá eru metrar og fet notuð til skiptis án
sjáanlegrar reglu.
lféðan af verður ekki bætt úr mállýtura
bókarinnar. Hún glatar ekki fræðslugildi
þeirra vegna, en þau óprýða vandað og
fagurt ritverk að ástæðulausu og hefðu
alls ekki slæðzt með, ef fær og vandvirkur
íslenzkumaður hefði verið til fenginn að
lesa handritið og betrumbæta málið á því.
Hvað dvelur „sub-editor“ Almenna bóka-
félagsins?