Félagsbréf - 01.03.1960, Blaðsíða 47

FÉLAGSBRÉF
45
frá ætíð í vil hinum siðmenntaða manni.
Húttalag og erfðavenjur frumstæðra þjóð-
flokka er ekki lengur þungamiðjan í
rannsóknum mannfræðinga, heldur lykill
— einn meðal annarra — að sögu þeirru,
uppruna og skyldleika við aðrar þjóðir.
Erfðafræðilegar rannsóknir hafa leitt
það í ljós, að þrátt fyrir útlitsmun og kyn-
þáttaeinkenni eru 90—99 hundraðshlutar
af erfðavísum hvers manns sameiginlegir
öllu mannkyni. Þessi staðreynd bendir
ótvirætt til þess, að eðlismunur þjóðflokka
sé í raun og veru harla lítill, uppistaðan
í mannskepnunni sé svipuð hvar sem er
á jörðinni og skilsmunurinn stafi að
mestu leyti af mismunandi ívafi, s\'o sem
tækni, erfðavenjum og staðháttum.
Lifnaðarhættir svo sem veiðimennska,
hjarðmennska og akuryrkja með fastri bú-
setu eru ekki lengur taldir einhlítur mæli-
kvarði á menningu, enda þótt frumstig
hennar sé ætíð veiðiskapur og söfnun mat-
væla. Eskimóar standa framar mörgum
hirðingjum og jafnvel þjóðflokkum með
fasta búsetu, bæði um tækni og félagslegan
þroska. Staðhættir hafa ráðið því, að þeii
geta ekki stundað akuryrju, og hjarð-
mennska hafði hvorki borizt til þeirra né
frænda þeirra Indíána, þegar hvítir menn
fundu Ameríku.
Sú skipting mannkyns í fimm megin-
flokka, sem við lærðum hér á árunum i
landafræði Karls Finnhogasonar, virðist
ekki lengur eiga upp á pallborðið hjá
mannfræðingum. Af kynstofnunum fimm
eru nú ekki nema þrír eftir, Eranar, Mon-
gólar og Negrar. Rauðskinnar eru nú allir
flokkaðir til Mongóla, og er talið, að þeír
hafi komið til Ameríku yfir BeringssunJ
fyrir tuttugu og fjögur þúsund árum eða
meir. Er það nógu langur tími til þess að
skýra útlitsmun Mongóla og Indíána.
Malajar eru ekki heldur lengur taldir
sérstakur kynstofn. Eru þeir ásamt frum-
byggjum Eyjaálfu og Kyrrahafseyja taldir
kynblendingar Svertingja og beggja hinna
kynstofnanna, einkum Mongóla.
Við greiningu mannflokka er nú ein-
vörðungu stuðzt við líkamleg einkenni.
Merkilínurnar eru harla óljósar og fjöl-
breytnin innan hvers flokks svo mikil, að
vart verður talið, að algjörlega hreinir
mannflokkar séu til. Kynþáttaeinkenni
virðast því sem næst eingöngu vera líkam-
legs eðlis: „Þó að við höfum enga ástæðu
til að neita blákalt, að sálrænn munur sé
á kynþáttum samsvarandi hinum likam-
lega mismun, sem virðist hafa komið fram
fyrir þróun, þá hafa prófanir ekki leitt i
ljós, að einn kynþáttur sé öðrum fremri,
ef tekið er tillit til allra einkenna. Ef
athugaður er allstór hópur manna, koma
þar ævinlega fram mjög breytilegir eigin-
leikar, hvaða mannflokk sem um er að
ræða.“ (bls. 13).
I líkamlegri þróun mannflokkanna er
talað um frávik, sem líkist tilviljun og
veldur t.d. mismun á systkinum, úrval og
arfgen-gi, sem marka ákveðna stefnu i
þróuninni eftir staðháttum. í þróun menn-
ingarinnar svarar uppfundningin til frá-
viks, en uppeldi og erfðavenjur til úrvals og
arfgengis. Sá er munurinn, að í þróun
liffæranna virðist frávikið ekki gegna
ýkja merku hlutverki, en í framvindu
menningarinnar er þáttur uppfundninganna
drýgstur. Heildarþróun mannsins frá því
hann tók að ganga uppréttur til þessa
dags hefur einkum orðið á Iifnaðarháttum
hans. Líkamleg þróun hans er harla smá-
vægileg í samanburði við þá breytingu.
Mannfræðin er fremur ung sem sjálf-
stæð vísindagrein. Hlutverk hennar er
mikið og ber bráðan að. Hin hraða tækni-
þróun nútimans rýfur einangrun hinna
frumstæðu þjóðflokka, hvort heldur þeir