Félagsbréf - 01.03.1960, Blaðsíða 33

FÉLAGSBRÉF
31
unnið fyrir hinn aðilann, en sem
slíkan rekumst við á hann fyrst í
bókinni, þar sem hann er að hjálpa
flóttafólki til að komast yfir til Sví-
þjóðar. Miriam hafði sjálf verið ein
þeirra, og nú grátbiður hún Wil-
fred, sem er á flótta, að segja þeim,
sem veita honum eftirför, frá þessu,
þá væri ef til vill von. ... En það
stoðar ekki. Meðan hún lítur af hon-
um eitt andartak, skýtur hann sig
gegnum höfuðið, eins og þýzkur
liðsforingi hafði gert með glæsilegri
sýndarmennsku að honum viðstödd-
um. Hún virðir hinn látna fyrir sér.
„Andlit hans. Hans andlit. — Hvað
var hans andlit? Hún elskaði þau
öll. Hún hafði ekki vitað það.“
Bókinni er skipt í þrjá aðalkafla,
Bergmál, Miriam og Við erum búnir
að ná honum. Orlög hans nálgast nú
sín dapurlegu endalok. Á einum
stað segir: „Hann fann fyrir gler-
egginu í vasanum, hann greip dauða-
haldi í þessa sléttu kúlu, eins og þar
væri björgunar að vænta, svars við
öllum gátum. Já, eins og hann kreisti
sinn eigin þreytta heila í hendinni
og ætlaði að þrýsta síðasta dropa
einbeitingarinnar út úr því og öðlast
vissu um örlögin. Var hann ef lil
vill aðeins bergmál af þeim? Hann,
ábyrgðarleysinginn haldinn sífelld-
um tvískinnungi, var á stríðsárunum
orðinn maður með sambönd á báða
bóga. Vinur hans, þýzki foringinn
Moritz, hafði gert sér ljóst, hversu
gagnlegt slíkt var. „Og það hafði
reynzt svo,“ viðurkennir hann með
sjálfum sér, „að hann, af því að
hann var sjálfur veiki hlekkurinn í
öllum þeim keðjum, sem lífið liafði
skeytt honum inn í, hafði orðið tíl
að leika hlutverk frelsandi milli-
göngumanns við aðstæður, þar sem
aðeins sviksamir meðalgöngumenn
komu við sögu. — Hann gat verið
frelsandi engill fyrir hvern sem var,
ef svo bar undir. Hann gat ekki
annað en brosað að þessari hugsun
í köldum einmanaleik sínum. Fallinn
engill. Því ekki það? Hinir stríð-
andi englar með sverð í hönd höfðu
litla möguleika við aðstæður, sem
voru ófriðvænlegar og ekki ófrið-
vænlegar í senn. Aðeins sá, sein
s])ilaði spil....“ Hann er áfram
spilamaðurinn, spilamaðurinn frá
undirheimum næturklúbbsins við
nýjar aðstæður. Hann er haldinn því
sanna tækifæraauðuga kæruleysi um
alla hluti.“ Þessi fyrrverandi „ridd-
ari léttúðarinnar og óverðskuldaðrar
hamingju“ er nú í vissum hópum
þekktur sem „sá meS höndina.“ —
I slysi, sem síðar er sagt nánar frá,
hefir hann misst hægri höndina og
fengið gervihönd, sem liann notar af
mikilli leikni. Robert vini hans, sem
hann gisti einu sinni hjá, virð-
ist vaxgul gervihöndin vera það, sem
sé mest lifandi við alla þessa veru,