Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.10.2002, Qupperneq 62

Þankastrik
Þankastrik er fastur dálkur í blaðinu og höfundur hvers pistils stingur upp á þeim næsta. í Þankastriki gefst
hjúkrunarfræðingum færi á að tjá sig um ýmislegt sem varðar hjúkrun og er þeim hjartfólgið. Pistlarnir geta
fjallað um ákveðin málefni, sögur af kynnum við sjúklinga eða starfsfólk, eitthvað sem hefur orðið höfundum
til hugljómunar eða hvaðeina annað sem tengist starfinu og hugmyndafræði þess. Hallveig Finnbogadóttir,
sem skrifaði Þankastrik síðasta blaðs, skoraði á Guðrúnu Einarsdóttur sem tekur hér upp þráðinn.
-{■orAómAr
Guðrún Einarsdóttir
Mig langar að byrja á því að þakka Hallveigu fyrir áskor-
unina í síðasta blaði.
Eg hef verið að hugsa um fordóma undanfarið vegna
umræðu um þá í fjölmiðlum. Fordómar birtast í ýmsum
myndum.
í vinnu minni með geðfötluðum finn ég íyrir fordómum
gagnvart geðfötluðum og geðfatlaðir sumir hverjir hafa for-
dóma gagnvart annarri fötlun t.d. hreyfihömluðum og fólki
með Downs heilkenni. Einnig hafa verið í þjóðfélagi okkar
fordómar gagnvart öldruðum, fátækum, samkynhneigðum,
þroskaheftum, lituðum, trúuðum, ungurn mæðrurn o.fl.
Hvaðan koma fordómar og af hverju stafa þeir? Hvað
þýðir það að hafa fordóma? í islenskri orðabók stendur að
orðið fordómur merki: sögnin að iýrirdæma, áfella, sakfella,
lýsa óhæfan. Þetta eru allt neikvæð orð, eitthvað óæskilegt
og jaíhvel skaðlegt. Fordómar grundvallast á tilfinningum og
því samfélagi sem við lifúm í. Fordómar felast í því að fólk
er á móti einhverju án þess að hafa gild rök fyrir því.
Hvernig högum við okkur þegar við höfum fordónra?
Við dæmum aðra út frá okkar eigin gildum og þekk-
ingu/þekkingarskorti og útilokum eða útskúfum úr okkar
hópi. Við gerum góðlátlegt grín og forðumst nærveru
ákveðinna einstaklinga. Gerum einnig lítið úr og særum oft
Þegar andlát
ber að höndum
Önnumst alla þætti útfararinnar.
Vesturhlíð 2
Fossvogi
Sími 551 1266
www.utfor.is
Við Útfararstofu kirkjugarð-
anna starfa nú 14 manns
með áratuga reynslu við
útfaraþjónustu. Stærsta
útfararþjónusta landsins
Prestur
Kistulagning
Kirkja
Legstadur
Kistur og krossar
Sálmaskrá
Val á tónlistafólki
rneð þjónustu allan Kistuskreytingar
1 Dánarvottorð
sólarhringinn. Erfidrykkja
ÚTFARARSTOFA
KIRKJUGARÐANNA EHF.
ómeðvitað. Oft veit fólk ekki hve mikla fordóma það hefur
fyrr en það þarf sjálft að horfast í augu við þá. Til dæmis er
dóttir mín er með lituðum manni, ég er alkóhólisti, ég er
með geðsjúkdóm, sonur minn er hommi. Getur karlmaður
verið leikskólakennari?
Sem betur fer hefur með aukinni þekkingu og opnara
þjóðfélagi tekist að fræða og opna augu okkar hvert fyrir
öðru.
Það er ótrúlega stutt síðan einstæð móðir var fordæmd,
kona með lausaleiksbarn.
Virðing á að vera borin fyrir fólki sem tekst á við sjálft
sig og veikleika sína. Það eiga allir að vera fæddir frjálsir
og án fordóma og allir ættu að eiga rétt á að lifa sínu lífi
eins og þeir vilja.
Hjúkrunarfræðingar skrifa undir hjúkrunarheit þar sem
þeir heita því að hjúkra án manngreiningarálits. Þó hafa
hjúkrunarfræðingar fordóma ekkert síður en annað fólk,
e.t.v. ekki svo mikla í garð skjólstæðinga sinna, en hvað
með hver gagnvart öðrum? Sem dæmi má nefna að tveir
hjúkrunarfræðingar sem starfa á geðdeild eru að tala
saman. Annar þeirra gefur í skyn að hann hafi þurft á
þunglyndislyíjum að halda. Viðbrögð hins hjúkrunarfræð-
ingsins eru að segja: „Þú ert þó ekki að bryðja þetta?!“
Annað dæmi má taka. Hjúkrunarfræðingar (kvenkyns) í
hópi ræða um samkynhneigð, allar segjast þær vera
fordómalausar og fagna mjög hve opin umræðan er orðin
um samkynhneigð á íslandi og hve Gay-pride gangan sé
sniðug. Nokkrunt mínútum síðar segist ein vilja finna
nýjan maka (karl) eftir skilnað en segir engan nógu góðan á
markaðnum. Henni er bent á skoða þá konurnar, þá svarar
hún að bragði: „Nei, oj.“
Enn þarf að gera betur: Halda áfram að fræða og upp-
lýsa, segja frá og opna meira þannig að við öll getum lifað í
sátt við okkur sjálf hvernig sem við erum gerð, hvar sem
við erum fædd og hvernig sem við ákveðum að lifa lífinu.
Berum virðingu fyrir okkur sjálfum, öðrunt og lífinu.
Eg skora á Katrínu Pálsdóttur að skrifa næsta þankastrik.
254
Tímarit hjúkrunarfræðinga ■ 4. tbl. 78. árg. 2002