Morgunblaðið - 22.04.1975, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 22. APRÍL 1975
7
Rússar bera blak
af Finnum
Mikil orðasenna hefur orðið
milli austurs og vesturs vegna af-
stöðu Finna til heimsmálanna, og
af hálfu vesturveldanna er því
haldið fram, að áhrif Sovétrikj-
anna fari vaxandi í Finnlandi, sem
er yfirlýst hlutlaust riki.
Dagölöð höfðu fyrir skömmu að
forsíðuefni grein, sem birtist ný-
lega í bandaríska vikuritinu Time
og fjallaði um ,,hið litaða hlutleysi
Finna ', en slik gagnrýni vegur
varla upp á móti frásögnum af
skoðunum sovézkra fjölmiðla,
sem styðja afstöðu Finna með ráð-
um og dáð.
Þessar umræður um erlend áhrif
í Finnlandi koma i kjölfar Norður-
landaráðsþingsins, sem haldið
var i Reykjavik fyrir skömmu. Þar
bar það til tíðinda, að einn finnski
fulltrúinn hvatti til þess að Sovét-
menn fengju aukin áhrif á
norræna samvinnu, en hún er sem
kunnugt er ákaflega náið og heil-
steypt bandalag hinna norrænu
frændþjóða.
Norðmenn eru áhyggjufullir i
öryggismálum, ekki sizt vegna
þeirra oliulinda, sem þeim hafa
nýlega hlotnazt, og Sviar, sem eru
uggandi um, að aukin þjónkun
Finna við Sovétmenn geti orðið til
þess að Sovétmenn reyni einnig
að beita áhrifum sinum i Sviþjóð,
visuðu afdráttarlaust á bug þess-
um málaleitunum Finna. Hávarar
raddir heyrðust um, að „finnland-
ísering'' færi vaxandi.
Finnskir leiðtogar hafa einnig
leitað hófanna um, að komið verði
á kjarnorkuvopnalausu svæði i
Norður-Evrópu, en slikar um-
leitanir hafa átt litlu gengi að
fagna meðal Svía, Norðmanna,
Dana og íslendinga.
Finnar gera greinilega ekki ráð
fyrir, að Sovétmenn dragi úr sin-
um gífurlega vígbúnaði á norð-
austur-landamærum Finnlands á
Kolaskaga, né heldur að þeir dragi
úr eldflaugabúnaði sinum við
Eystrasalt. Hins vegar hafa hinar
Norðurlandaþjóðirnar bent á, að í
raun réttri sé vart um kjarnorku-
búnað að ræða á Norðurlöndum,
en ekki er leyfilegt að Atlands-
Eftir Colin
Narbrough
hafsbandalagið hafi kjarnorku-
vopn um hönd á friðartímum.
Telja þeir það vera skilyrði fyrir
banni gegn kjarnorkuvopnum á
Norðurlöndum að svipaðar ráð-
stafanir verði gerðar i norð-vestur
Rússlandi.
Moskvudagblaðið Sovietskaya
Rossiya tók málsstað Finna i
siðustu viku og sagði m.a. að
valdajafnvægi i Norður-Evrópu
(sem er i raun og veru ójafnvægi)
gæti orðið til þess, að tillagan um
kjarnorkuvopnalaust belti þar um
slóðir myndi verða að raunveru-
leika. Þá yrði að gera samkomulag
um bann gegn kjarnorkuvopnum á
ábyrgð risaveldanna.
Tillögur Finna um kjarnorku-
vopnalaust belti í Norður-Evrópu
og þátttöku Rússa í norrænu sam-
starfi hlutu einnig góðar hljóm-
grunn i Izvestiu, sem fjallaði um
„hinar alvarlegu mótsagnir í um-
ræðum um efnahagsmál og utan-
ríkismálastefnu meðal Norður-
landaþjóðanna, og að ákveðin öfl
innan Norðurlanda og vesturveld-
in kysu, að sá aðili (þ.e. Sovétrik-
in), sem eðlilega ætti að taka þátt
i norrænu samstarfi, stæði utan
við það."
Viða á Vesturlöndum hafa Finn-
ar verið álitnir skósveinar Rússa á
undanförnum árum, og marka má
viðbrögð sovézkra fjölmiðla við
höfnum tillagna Finna á Norður-
landaráðsþinginu, er ekki úr vegi
að álykta að Rússar hafi reynt að
ota finnskum stjórnmálaleiðtog-
um til þess að opna þeim leið inn í
Norðurlönd.
Vaxandi þrýstingur af hálfu
stjórnmálamanna og diplómata
jafnhliða stórauknum hernaðar-
mætti Sovétmanna á þessu svæði,
á væntanlega að hafa þann til-
gang að þvinga Norðurlandaöúa
til að halla sér að efnahagsveldi
Sovétmanna, en það er nýjasta og
áhrifamesta vopnið í vopnabúri
þeirra.
En hvað Finna snertir, þá neyð-
ast þeir til að fylgja Rússum, bæði
af landfræðilegum ástæðum, og
vegna friðarskilmála eftir síðasta
stríð. Nýliðnir atburðir gætu bent
til þess, að örlög þeirra verði alger
skilnaður við Vesturlönd og
frændþjóðirnar á Norðurlöndum.
TJ3lc/
uSSfe. THE OBSEKVER
4SS& THE OBSERVER
.C2T^
Rænt og ruplað frá
hinu opinbera
í Austur-Þýzkalandi getur fólk
verið á ferli i dimmustu öngstræt-
um hvenær sem er sólarhringsins
án ótta við, að á það verði ráðizt.
En þar eru aðrir glæpir framdir.
Fólk reynir stöðugt að ræna al-
mannafé og opinberum eignum.
Sáralítið er um ofbeldisverk á
vestrænan mælikvarða, en mikiu
meira er um að fólk ræni opinber-
um eignum en hlutum og fé í
einkaeign. Austur-þýzkur emb-
ættismaður útskýrði þessa áráttu
fyrir skömmu á eftirfarandi hátt:
„Eignarrétturihn hefur verið
heilagur i margar aldir, en hug-
takið félagseign hefur aðeins
þekkzt í nokkra áratugi."
Á vinnustað hneigjast Austur-
Þjóðverjar til þess að næla sér i
hluta af eigin framleiðslu, sérstak
lega i verksmiðjum, sem framleiða
dýra og illfáanlega hluti, svo sem
heimilistæki og tizkufatnað. Eftir-
litslistar og útfyllingareyðublöð
hafa aðeins gert hnuplarana hug
vitssamari og raunhæfur árangur
er lítill. Og eins og i mörgum
verksmiðjum á Vesturlöndum leita
verksmiðjuverðir i pökkum og
pinklum starfsmannanna til að
ganga úr skugga um, að þeir
innihaldi aðeins nesti þeirra.
Einkum er stolið hverskonar
byggingarefni, og byggingalóðir
eru girtar á allar hliðar og þeirra
gætt af sérstökum vörðum, oft
eftirlaunafólki. En allt kemur fyrir
ekki, og hingað til hafa svo til öll
einkahús og sumarbústaðir í
landinu verið byggð úr efnivið
sem að einhverju leyti er stolinn
ellegar fenginn með mútum.
Mjög algengt er, að fólk standi
ekki í skilum með húsaleigu i
þýzka alþýðulýðveldinu. Bæjar-
félögin eiga mikinn hluta af
íbúðarhúsunum, og þar hefur oft
reynzt erfitt að fá húsaleigu
greidda. Nú eru dómstólarnir hins
vegar farnir að beita skuldseigt
fólk meiri hörku, en hingað til
hefur verð gert. Oft er það kallað
fyrir dómstóla, þar sem sitja
vinnufélagar þeirra, sem fengið
hafa sérstaka lögfræðilega
þjálfun.
Er þetta gert í þeim tilgangi að
létta farginu af dómurum og sak-
sóknurum, auk þess sem þessi
leið er talin áhrifaríkari, þjóð-
félagslega séð. Þá er oft gripið til
þess ráðs að festa miða með nöfn-
um þeirra, sem stöðugt standa í
vanskilum, upp í andyri hússins,
þar sem þeir búa, svo að þeir
skammist til að greiða leiguna
Eftir Leslie
Colitt
Mikill hluti þeirra, sem þráast
við að greiða húsaleigu, rafmagns-
og gasreikninga, eru hjón, sem
nýlega hafa fest kaup á bifreið, og
geta vart kostað reksturinn á
henni, á meðan þau eru að greiða
niður sjónvarpstækið sitt. Bensín-
lítrinn kostar 1,65 mörk, sjón
varpstæki kostar 2.200 mörk, en
mánaðartekjur eru að meðaltali
850 mörk.
Snemma á siðasta áratug var
breytt um fargjaldainnheimtu hjá
opinberum samgöngufyrirtækjum.
Vagnstjórum var fækkað, en sér
stökum vélum komið fyrir I vögn
unum þar sem fólki var gert að
láta fargjaldið í, 20 pfenning, og
fá þess i stað farmiða sinn. Ekki
leið á löngu, þar til Austur-
Þjóðverjar fóru að leiða vélina hjá
sér, einkum þegar vagnarnir voru
troðfullir, og vona var til þess, að
ekki kæmist upp um þá. Sektin
gegn broti þessu er 5 mörk.
Samt sem áður gerðust svo
mikil brögð að þessu, að á sl. 6
mánuðum nam sektarfé 900.000
mörkum i Dresden einni. Þó mun
aðeins hafa náðst til fárra af þeim,
sem borguðu ekki fargjald sitt.
Reynt hefur verið að setja fyrir
þennan leka með þvi að láta fólk
kaupa farmiðakort, sem siðan eru
götuð. Starfsmenn almennings-
farartækjanna telja reynsluna af
þessu ekkert sérlega upporvandi.
Margir Austur-Þjóðverjar virðast
álita að þessi 20 pfenning, sem
samsvara 12 isl. krónum, séu
aðeins málamyndafargjald, sem
raunar er alveg rétt, og vilja því fá
það afnumið.
Að undanförnu hafa ekki verið
birtar skýrslur um glæpi i Austur-
Þýzkalandi, og þvi ekki unnt að
gera sér rétta mynd af tiðni þeirra
og eðli. En marka má eftir þvi,
sem yfirvöid hafa látið hafa eftir
sér, og af umsögnum i bloðum,
hefur ofbeldisverkum, svikum og
þjófnuðum farið fjölgandi frá árinu
1968, en fram til þess tima hafði
þeim hins vegar fækkað stöðugt
frá því i siðustu heimsstyrjöld.
Aðalvandamálið virðist vera af-
brot unglinga og opinber saksókn-
ari kallar ræningjaflokka og
áflogahunda „vera undir áhrifum
af kapitaliskum siðvenjum". Hann
kvartar einnig um, að „fólk þori
ekki að tilkynna um glæpi af ótta
við að verða fyrir þeim á nýjan
leik "
En embættismenn i Austur-
Þýzkalandi hafa langtum þyngri
áhyggjur af þjófnaði og ránum á
opinberum eignum, en slikir
glæpir eru einn fjórði af málum,
sem kveðnir eru dómar i. Austur-
Þýzkaland er ekki heppilegur
staður til bankarána, en bekkir i
almenningsgörðum standa þar
ekki lengi.
Fataskápar fyrirliggjandi. Bæsaðir eða tilbúnir undir málningu. Einnig skrifborðs- sett, svefnbekkir, pirahillur og m.fl. Nýsmíði s.f., Auðbrekku 63, Kóp. sími 44600. Rennilásar og hnappar í miklu úrvali. Haraldur Árnason Heildverzlun. Sími 1 5583.
Keflavik Til sölu 3ja herb. efri hæð við Baldursgötu. Fasteignasalan, Hafnargötu 27, Keflavík, simi 1420. Til sölu Benz 1519, árg. '71. Vel með farinn bill. Uppl. í sima 93-1842 og 1 981 Akranesi.
Vogar Til sölu góð 3ja herb. efri hæð með sérmiðstöð. Hagstætt verð. Fasteignasalan Hafnargötu 2 7, Keflavik, simi 1420. Til sölu Jeep Wagoner árg. 1973 6 cyl, beinskiptur, upphækkaður með framdrifslokum. skoðaður '75. Gróf dekk. Uppl. i sima 37203,
Brotamálmur Kaupi allan bortamálm langhæsta verði. Staðgreiðsla. NÓATÚN27 Simi 25891. Kílóvara 1974 'A kg. póstinnsigluð óskast. Hátt verð og staðgreiðsla. Tilboð sendist B. Wilfert, Italiens- vej 74, 2300 Köbenhavn, Dan- mark.
Springdýnur Tökum að okkur að gera við spring dýnur samdægurs. Sækjum og sendum ef óskað er. Opið til 7 alla daga. KM springdýnur, Helluhrauni 20, Hafnarfirði. Sími 53044. Húsdýraáburður — Plæging Til sölu húsdýraáburður og gróðurmold. Plægi garðlönd og lóðir. Birgir Hjaltalín, simi 26899 — 1 6829—83834.
íbúð í Fossvogi Til sölu ný 4ra herb. íbúð með þvottahúsi á hæð, ca. 100 fm. Falleg ibúð. Uppl. i síma 83728. ískápaviðgerðir Geri við isskápa og frystivélar i heimahúsum. Simi 41 949.

SSTRATFORD
E N S K I R
PENINGASKÁPAR
þjófheldir — eldtraustir
heimsþekkt —
viðurkennd framleiðsla.
E. TH. MATHIESEN H.F.
STRANDGÖTU 1—3, HAFNARFIRÐI. — SÍMI 51919.
SÉRVERSLUN
MEÐ
SVÍNAKJÖT
Heildsala — Smásala
SÍLD & FISKUR
Bergstaóastræti 37 sími 24447