Morgunblaðið - 28.09.1975, Blaðsíða 47

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 28. SEPTEMBER 1975
47
— Skuttogarar
Framhald af bls. 48
— Ég held, að það hafi verið
okkar stóra yfirsjón að leyfa
þorskveiði í nót á árunum
1964—1970, en síðan hefur ekki
sést stór þorskur á miðunum,
sagði Sighvatur.
Hann sagði, að ef skuttogararn-
ir yrðu keyptir yrði stofnað sér-
stakt hlutafélag um rekstur
þeirra. Einn skuttogari er nú
gerður út frá Vestmannaeyjum,
Vestmannaey, sem kom til lands-
ins skömmu eftir að eldgosið
hófst í Eyjum.
• ----
— Hólmanes
Framhald af bls. 48
út frá spilkúplingu og síðan
náð niður í olíuna i kjalsoginu.
Þaðan hafði hann dreifst út
um allt vélarrúmið og
m.a. brætt niður í álgólfið í vél-
arrúminu. Þá voru rafmagns-
kaplar brunnir i sundur og
margar stórar leiðslur. Að ósk
útgerðar Hólmaness var Barði
NK fenginn til að draga togar-
ann til Hafnar, en Hólmanes
var statt úti af Hvalnesi þegar
eídurinn kom upp og var rétt
að hefja veiðar.
— Spánn
Framhald af bls. 1
burður yrði aðeins til að flýta því
hruni. Anker Jörgensen, forsætis-
ráðherra Danmerkur, sagði að
fréttin væri alvarlegt og hörmu-
legt áfall. Talsmaður v-þýzka
utanríkisráðuneytisins sagði að
menn skildu ekki hvers vegna
dauðadómunum hefði ekki verið
breytt og sagði að aftaka mann-
anna gæti haft alvarleg áhrif á
tengsl Spánverja og V-Þjóðverja.
Talsmaður brezku stjórnarinnar
harmaði aftökurnar og sagði að
brezka stjórnin hefði gert ítrek-
aðar tilraunir til að telja spánsk-
um stjórnvöldum hughvarf.
Mennirnir 5, sem teknir voru af
lífi hétu Sanches Bravo, Garcia
Sanz, Baena Alonzo, Otagui og
Parades Mantos. Voru þrír teknir
af lífi í Madrid, einn í Barcelona
og einn í Burgos. Fangelsisyfir-
völd leyfðu nánustu ættingjum
mannanna að eyða síðustu nótt-
inni með þeim í fangelsunum.
Gífurlegar mótmælaaðgerðir
fóru fram í París og Lissabon i
gærkvöldi og nótt og þúsundir
manna réðust inn í sendiráð
Spánar í Lissabon og brutu þar
allt og brömluðu svo að ekki stóð
steinn yfir steini. Lögreglumenn
stóðu álengdar og gerðu ekkert til
að koma i veg fyrir skemmdar-
verkin, fyrr en sendiráðið hafði
verið lagt í rúst. Sömu sögu er að
segja frá París; þar var kveikt I
sendiráðsbyggingunni og skrif-
stofum spánskra ferðaskrifstofa.
Einnig var ráðist á spánskar
ræðismannsskrifstofur í ýmsum
borgum úti á landsbyggðinni.
— Patty Hearst
Framhald af bls. 1
hvort hún vildi hann sem verj-
anda sinn. Bailey hefur átt mjög
litríkan feril sem verjandi og m.a.
varði hann Medina höfuðsmann,
sem sýknaður var af ákærum um
fjöldamorðin í My Lai í S-
Víetnam og Albert Desalvo, sem
gekk undir nafninu
„Bostonkyrkjarinn“
— Reykjavíkur-
bréf
Framhald af bls. 27
úthlutun og þar til ítarleg grein-
argerð var lögð fyrir almenning
um hana. Þarna urðu mistök í
meðferð málsins, sem að vísu eiga
sér skýranlegar orsakir eins og
áður er að vikið, en ekki mega
endurtaka sig. 1 öðru lagi er á-
stæða til þess fyrir forsvarsmenn
Reykjavíkurborgar að taka alla
meðferð lóðamála til endurskoð-
unar. Það eru að visu rök hjá
borgarstjóra er hann bendir á, að
úthlutun umræddrar lóðar var
byggð á almennri auglýsingu í lok
ársins 1974. En þar sem það hefur
þótt gagnrýnisvert, að slik lóð
skuli ekki auglýst sérstaklega,
hljóta borgarfulltrúar Sjálfstæð-
isflokksins að taka þau mál öll
upp til endurskoðunar. Raunar
sýnist ástæða til að taka lóðamál
almennt til meðferðar því að svo
virðist, sem Reykjavíkurborg geti
alls ekki annað þeirri eftirspurn,
sem er eftir byggingarlóðum og er
það mikið áhyggjuefni út af fyrir
sig, en ljóst er, að þegar eftir-
spurnin er meri en framboð, kem-
ur alltaf upp óánægja, þegar gera
þarf upp á milli fólks. 1 þriðja lagi
hlýtur það að verða forystumönn-
um Sjálfstæðisflokksins nokkurt
íhugunarefni á hvern hátt þeir
geta dreift störfum milli trúnað-
armanna flokksins á þann veg, að
ekki komi til hagsmunaárekstra
eða að einstakir trúnaðarmenn
komist í þá aðstöðu að hægt sé
yfirleitt að gera þá tortryggilegá.
Verði réttar ályktanir dregnar af
þessum atriðum öllum innan
Sjálfstæðisflokksins, kann svo að
fara að hið svonefnda Ármanns-
fellsmál eigi eftir að verða Sjálf-
stæðisflokknum og trúnaðar-
mönnum hans til góðs og þar með
að sjálfsögðu borgarbúum.
— Karlakór
Framhald af bls. 35
Islendinga í Vesturheimi, eða ár-
in 1946 og 1960, og verið tekið
forkunnarvel. Eftir hljómleika-
haldið I Kanada fer kórinn til
Bandarlkjanna og syngur í Norð-
ur-Dakota og Minnesota.
Söngstjóri kórsins er Páll Pampi-
chler Pálsson, einsöngvarar Sig-
urður Björnsson óperusöngvari
og tveir kórfélagar, þeir Frið-
björn G. Jónsson og Hreiðar
Pálmason, en Hreiðar syngur
einnig dúett ásamt Ragnari Þjóð-
ólfssyni. Píanóleikari er Anna Ás-
laug Ragnarsdóttir, en hún og Sig-
urður Björnsson koma bæði frá
Munchen I Þýzkalandi til þess að
taka þátt I söngför kórsins.
Á mánudag og þriðjudag heldur
Karlakór Reykjavíkur tvenna
hljómleika I Háskólabíói, sem
hefjast kl. 1 báða dagana. Uppselt
er á þessa hljómleika.
— Myndlist
Framhald af bls. 21
sem hann gæti ekki vænst þess,
að allir skildu „Tfmann og
vatnið“ á sama hátt og hann, og að
því væri mikils um vert að í
myndunum kæmi ekki fram bein
afstaða, heldur hugmynd,
kannski óljós á stundum“. —
„Sums staðar hef ég notað skýrt
táknmál, eins og t.d. hringinn,
þ.e.a.s. tfmann, — þögnin er Iíka
táknuð á skýran hátt, og sem tákn
vitundarinnar nota ég andlit.
Þetta er óákveðið andlit, það hef-
ur engar sérstakan svip, — það
hefur ekki augu — það er óráðið
og síbreytilegt, eins og vitundin.
Það sem mér finnst koma skýrast
fram f „Tímanum og vatninu“ er
trúin, trúin á guð, en um leið eru
ljóðin lofgjörð um ástina. And-
stæðurnar eru líká mjög sterkar,
eins og þegar Steinn yrkir: „Alda,
sem brotnar á eirlitum sandi.
Blær, sem þýtur í bláu grasi.
Blóm, sem dó“, — Svo kemur allt
i einu gjörólíkur tónn — hann
hverfur frá þessu ljóðræna og
yrkir: „Ég henti steini í hvítan
múrvegg, og steinninn hló“. Þrátt
fyrir þessar andstæður kemur
þetta í beinu framhaldi og þetta
er eitt ljóð, ein órjúfanleg heild.“
— Ég sé ekki betur en að hér sé
um þversögn að ræða af hálfu
listamannsins, þar sem i ummæl-
um hans kemur einmitt fram
ákveðinn persónulegur skiln-
ingur og afstaða til ljóðanna. En
slíkt kemur ekki að sök enda væri
það merkilegt ef ekki kæmi fram
skýr afstaða listamannsins til
ljóðanna og hins myndauðuga
táknmáls þeirra og lifsspeki
skáldsins, „draumsýnir, skyn-
hverfingu og fmyndir frelsaðrar
undirvitundar".
Myndir Einars bera einnig
merki þess að hann leitast við að
þræða táknmál ljóðanna á sem
ljósastan hátt.til stuðnings mynd-
auðugu máli og gerir það einmitt
innan ramma þess myndstíls, sem
hann hefur tileinkað sér f gegn-
um árin, sem er að sjálfsögðu
persónuleg afstaða. Merkilegt
þykir mér hve skýrt kemur fram í
þessum myndum Einars hve mjög
nám hans f forsköla Myndlista- og
handíðaskólans undir handleiðslu
Kurt Zier o.fl. ásamt sfðari
reynslu hans sjálfs við kennslu
þar, hefur orðið honum mikill
áhrifa- og örlagavaldur og sannast
hér hið fornkveðna, „að lengi býr
að fyrstu gerð“. Að vinna hreint
og f lifandi blæbrigðum hefur
gengið eins og rauður þráður f
gegnum alla myndsköpun Einars
í grafík og allri meðferð grátón-
anna hvaða tækni sem hann velur
sér. Þetta er einmitt sú megin-
regla, sem allt nám í forskóla hef-
ur byggst á frá upphafi og engar
sérdeildir né erlendir skólar hafa
náð að breyta þeirri afstöðu í
myndsköpun þeirra nemenda,
sem lengst haf náð á listabraut-
inni.
Myndir Einars verða að teljast
misjafnar að gæðum í bókinni og
er likast því sem hann hafi lagt
misjafnlega mikla rækt við út-
færslu þeirra, sumstaðar þrengir
hann of mikið að ljóðunum og
myndmálið verður of hart, en í
annan stað samræmist þetta
tvennt á sláandi hátt t.d. f sam-
bandi við ljóðið „Net til að veiða
vindinn“. Hér er leikandi létt
samband á milli mynd- og lesmáls.
Ég álít að útfærsla einstakra
mynda í málmgrafík hefði aukið á
fjölbreytni þeirra og blæbrigða-
ríkdóm, sem er næsta einhæfur í
sumum myndanna og tónaendur-
tekningar bæta ekki upp.
Það hefði einnig aukið á fjöl-
breytnina, ef t.d. 2—3 listamenn
hefðu myndskreytt bókina en ein-
skorðað sig þó við sömu tæknina.
1 heiid er þetta stórmerkt fram-
tak af hálfu Helgafells og bókin
hin eigulegasta og vonandi
sannar framtakið að myndskreyt-
ingar ljóða auka áhuga á þeim og
listgildi útgáfunnar og ber að
þakka öllum þeim er hér lögðu
hönd að verki.
— Helsinki
Framhald af bls. 19
boðskapur lokayfirlýsingar ráð-
stefnunnar?
1 fyrsta lagi viðurkenna
Vesturlönd að landamæri, sem
mörkuð voru með aðstoð Rauða
hersins, séu friðhelg, eða með
öðrum orðum, að ekki megi
hrófla við yfirráðasvæði Sovét-
ríkjanna f Austur-Evrópu. Fyrir
Sovétríkin er þetta jafngildi
friðarsamninga í lok sfðari
heimsstyrjaldarinnar, sem við
höfðum þó heitið, að við skyldum
aldrei undirrita meðan skipting
Evrópu væri við lýði.
1 öðru lagi, með þvi að standa
að þessari ráðstefnu færast
Sovétríkin nær þvi að standa
jafnfætis Bandaríkjunum á vett-
vangi þjóðanna.
1 þriðja lagi hafa Sovétmenn
náð aðaltilgangi sínum í sam-
kvæmissölunum í Helsinki. Það,
sem þar fór fram, hlúir að ósk-
hyggju ótalmargra Evrópubúa,
þ.e. að fyrst Sovétmönnum sé
greinilega svo mikið í mun að
stuðla að friði, þá sé Vesturlönd-
um óhætt að fara að taka það
rólega, og ekki sé lengur nauð-
synlegt að viðhalda nánum
tengslum við Bandarikin."
— Suðúr-
garðurinn
Framhald af bls. 35
tonn að þyngd. Mikillar ná-
kvæmni þurfti við til þess að
setja kistuna á réttan stað og
varð því að vera gott veður, lítil
hreyfing og logn. Með þeim á-
fanga, sem nú hefur verið náð
hafa skilyrði i höfninni gjör-
breytzt. Eins hafa dolosstein-
arnir sannað ágæti sitt og .hafa
verið lagðir út rúmlega 1.700
slíkir, en eiga að verða 2442 í
suðurgarðinum. Er enginn vafi
á að þessir steypusteinar verða
ið framtfðinni notaðir um land
allt, en Hafnarmálastofnunin á
mótin af þessum steinum eftir
að verkinu hér lýkur.
Nú er verið að leggja áherzlu
á að fylla kistuna af grjóti og
raða dolossteinum utan i garð-
inn. Sex til tólf tonna steinar
eru settir innan við steyptu
steinana. Framangreindar upp-
lýsingar lét Sigurðuii Jónsson
hafnarstjóri mér í té, svo og
myndirnar, sem fylgja.
— Ragnheiður.
,,Nú er rétti tlminn til að hugsa
fyrir vorinu." Við höfum heyrt að
orð sem þessi geri Hollendingar,
mesta blómlaukaþjóð heims, að
einkunnarorðum sínum þegar
liða tekur að hausti. Og þessi orð
eru sannarlega i tima töluð þvi ef
við ætlum okkur að njóta ánægj-
unnar af fegurð og litskruði blóm-
laukanna er eins gott að hafa
timann fyrir sér.
Margar spurningar vakna
jafnan hjá þeim sem i fyrsta sinn
ætlar að leggja blómlauka, td:
Hvar fást þessir laukar? Hvenær
á að leggja þá í moldina og
hvernig er það gert? Og hvaða
tegundir skal velja? Verður nú
leitast við að svara lauslega
þessum spurningum til hægri
verka fyrir þá sem um þessar
mundir eru að leggja út á þessa
blómum stráðu braut.
Fyrst er þess að geta að blóm-
laukar fást i allflestum blóma-
verzlunum og nú i haust hafa þar
að auki ýmis kaupfélög haft þá á
boðstólum, ætti þvi að vera vand-
BLÓMLAUKAR njóta sin best I
þyrpingum (ekki i einföldum röð-
um) ætti ekki að láta færri en
3—5 i hverja holu og i flestum
tilfellum enn fleiri allt upp i 20 ef
efni og ástæður leyfa. Smálaukar
geta myndað mjög fallegar breiður
með timanum en til þess að svo
verði þarf að setja þá allþétt til að
byrja með.
Besta aðferðin við gróðursetn-
ingu er að grafa hæfilega djúpa og
viða holu með stunguskóflu, losa
vel botn holunnar og raða siðan
laukunum i hana með hæfilegu
millibili án þess að þrýsta þeim
ofan i moldina. Til þess að verja
laukana sveppum sem stundum
vilja sækja á þá er gott að strá svo
sem einni teskeið af efninu
BRASSICOL i hverja holu. Þegar
moldin hefur verið sett yfir
laukana aftur er gott að strá yfir
hana ögn af garðáburði (50—60 g
á hvern fermetra).
Mesta vandamálið við gróður-
setninguna er venjulega það
hversu djúpt á að setja laukana.
Alþekkt og auðveld regla I þvi
Framhald af bls. 1
reyndist, „mótstöðu afturhalds-
afla, sem beita valdi." Hann
sagði, að þetta yrðu flokkarnir
að gera, þótt þeir hefðu ekki
„reikningslegan“ meirihluta.
Orðum sfnum virtist Zarodov
beina til kommúnistaflokka
Portúgals, Ítalíu, Spánar og
Frakklands, segir blaðið.
ræðalaust að verða sér úti um þá
ef vilji er fyrir hendi.
Blómlaukar eru afar fjölbreyti-
legir og tegundir óteljandi. Þeir
sem einhverjum árangri hafa náð
á ræktunarbrautinni reyna að
komast yfir fágætar tegundir, en
byrjendur láta sér jafnan nægja
túlipana, páska- og hvítasunnu-
liljur, hyacintur, krókusa og ýms-
ar tegundir smálauka, sem harð-
gerðar eru og auðveldar í ræktun.
Besti gróðursetningartíminn er
talinn vera septembermánuður
og framan af október svo rétt er
að láta nú hendur standa fram úr
ermum og koma lauknum i mold
ina sem allra fyrst. Það er nefni-
lega til mikilla bóta við ræktun
blómlauka að þeir fái tima til að
mynda rætur og þannig ná ofur-
litilli fótfestu i lifinu áður en
frysta fer að ráði, þvi án róta eru
þeir eins og gefur að skilja æði
varnarlausir i gaddi og umhleyp-
ingum vetrarmánaðanna, og geta
þá jafnvel átt það til að rotna.
ÁB—HL.
máli er sú að ofan á lauknum eigi
að vera moldarlag sem svarar
þrefaldri hæð lauksins, td. að ofan
á 5 cm háan lauk eigi að leggjast
15 cm moldarlag. Þess ber og að
gæta að undir botni lauksins sé
a.m.k. 10 cm djúp gróðurmold vel
unnin og laus. Stærstu lauka, eins
og t.d. keisarakrónu (fritillaria
imperialis) þarf að setja vel djúpt
(a.m.k. 20 cm.). Vepjulilju þarf
lika að setja mjög djúpt, einkan-
lega ef miðað er við stærð lauks-
ins, enda er til þess ætlast að hún
sé sett á stað þar sem aldrei þarf
að róta við henni.
Til frekari glöggvunar fylgir
þessum þætti tafla sem sýnir
hversu djúpt á að setja algengustu
blómlauka
Þeir blómlaukar sem minnst
hefur verið á eru yfirleitt
harðgerðir og auðveldir I ræktun
hér í vel framræstum jarðvegi, þó
hafa á undanförnum árum komið
vetur svo slæmir að laukar hafa
beðið mikinn skaða, en sem betur
fer hendir slíkt ekki oft.
1 forystugrein segir The Tim-
es, að Brezhnev hafi sýnt
Zarodov „einkennilegan og
mikilvægan heiðursvott", en
setur fund þeirra i samband við
umræður, sem kunni að fara
fram í Kreml um fyrirhugaða
ráðstefnu kommúnistaflokka.
„Brezhnev styður sennilega al-
þýðufylkingar, en vill ekki vera
sakaður um að gleyma bylting-
unni,“ segir The Times.
CDyPT K/OKKdRRfl IvRUKR ocx :
C-W' .
I
Rs'ids'ocey
^ ' . i'HÆtlr jsr
...'Q' ^vÍtpVrc'os','
o
MoWT ílKETIft KROkuV
VoRftO®!
<S> MÁKnJaOLÍi
/ÁB—HL.
— Kalt stríð?