Morgunblaðið - 02.12.1976, Blaðsíða 16

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 2. DESEMBER 1976
16
ísclu jjork eimcð jNeUr Jlork £imcö íCclu Jjork eimcð iNeitr jjíork eimcð -Nclu jjork Simcð
Einvaldur gerir
sig heimakominn
Leynimakk og vafasöm starf-
semi Suðurkóreana f Banda-
ríkjunum er orðin mikið
hneyksli og verður æ meira. Og
það hlýtur að verða eitthvert
fyrsta viðfangsefni Jimmy Car-
te.rs í forsetaembættinu. Þetta
er vandmeðfarið mál. Það
snertir bæði utanríkisstefnu
Bandaríkjanna og stjórnmálin
innan lands, siðgæði og lög.
Á undan förnum árum hafa
útsendarar Park Chung Hee,
einvalds í Suðurkóreu, reynt
mjög að kaupa sér vinskap i
Bandarikjunum og borgað
margar milljónir dollara fyrir.
Þetta er víst; það hafa ýmis
dagblöð leitt í ljós. (Sjá ,,Ver-
öld i Mbl. 14. þ.m.). Þetta gæti
orðið Jimmy Carter til nokk-
urra leiðinda. Það vill nefni-
lega svo til, að nokkrir mikils
háttar þingmenn Demókrata
eru meóal þeirra, er notið hafa
góðs af örlæti Suðurkórean-
anna.
John J. McFalI, þingmaður
frá Kaliforniu og agameistari
Demókrata i fulltrúadeildinni,
játaði nú eftir kosningarnar, að
hann hefði þegið 3000 dollara
(u.þ.b. 560 þús. kr) af Tongsun
nokkrurh Park, suðurkóreskum
kaupsýslu- og athafnamanni i
Washington. Hafði aðstoðar-
maður McFalls þó neitað þessu
áður, er hann var spurður. Fé
þetta rann ekki í kosningasjóð,
heldur til skrifstofu McFalls,
þ.e. til einkanota hans. McFall
þáði einnig af Tongsun rándýrt
armbandsúr og teborð úr silfri.
Carl Albert, fráfarandi þing-
forseti i fulltrúadeildinni, var
líka mikill vinur Suðurkóreana.
Hann réð i mikils vert starf á
skrifstofu sinni konu ættaða
frá Suðurkóreu; Sue Park
Thomson heitir hún. í fyrra
sumar vildi svo til, sem fátítt
er, að utanrikisnefnd fulltrúa-
deildarinnar kom sér saman
um ályktun; hún var þess efnis
m.a., að fordæmd skyldu réttar-
höld yfir 18 andstæðingum
Parks forseta, sem haldin
höfðu verið í Seoul þá fyrir
nokkru. Ályktunin var svo lögð
fram. En á elleftu stundu brá
Carl Albert við og tók hana af
dagskrá deildarinnar.
Þá leikur og grunur á þvf, að
suðurkóreski predikarinn Sun
Myung Moon hafi eitthvað
óhreint í pokahorninu. Árið
1974 fóru fylgjendur Moons
kröfugöngur og höfðu uppi
mikið andóf gegn þvi, að
Richard Nixon yrði sóttur til
saka í forsetaembætti. Nú mun
komið á daginn, að suður-
kóreska leyniþjónustan, KCIA,
hafi efnt til þessa andófs.
allnærri sjálfsvirðingu Banda-
ríkjamanna. Þeim þykir auð-
mýking að því, að erindrekar
erlends smáveldis vaði uppi í
Bandarfkjunum með mútum og
ofbeldi.
Suðurkóreanar eru reyndar
ekki einir um þetta. Það má
líka nefna Chilemenn og írana.
Það er grunur manna, að
chíleska leyniþjönustan sé í
ráðum með kúbönskum útlög-
um sem nú búa í Bandaríkjun-
um og eru grunaðir um ýmis
hermdarverk, m.a. morðið á Or-
lando Letelier, fyrrum utanrík-
isráðherra Chíle. Hann var
drepinn í Washington ekki alls
fyrir löngu.
Flestum Bandaríkjamönnum
hlýtur að vera þvert um geð, að
svona iðja skuli stunduð í land-
inu. En skyldu margir hafa leitt
hugann að því, að þetta er ekk-
ert nema það, sem ýmsir aðrir
hafa orðið að þola Bandarikja-
mönnum? Bandaríska leyni-
þjónustan CIA, hefur mútað
Tongsun Park: Örlátur „kaup-
sýslumaður" frá Suður-Kóreu.
Sue Park Thomson: Forseti
fulltrúadeildarinnar réð hana á
skrifstofu sína.
ANTHONY LEWIS ræðir mútugreiðsl-
ur Suður-Kóreumanna í Bandaríkjunum
KCIA mun hafa komið við
sögu viðar og oftar í Bandaríkj-
unum. Fjöldi Suðurkóreana
býr þar í landi. Til dæmis eru
þeir fjölmennir í Los Angeles.
Er sagt, að KCIA hafi menn á
meðal þeirra til að gæta virð-
ingarinnar við Park forseta; sé
þeim hótað illu og þeir jafnvel
barðir til óbóta, sem ekki leggja
gott til forsetans. Með þessu
athæfi höggva Suðurkóreanar
stjórnmálamönnum og ritstjór-
um í fjölmörgum löndum. Hún
hefur lagt á ráðin um morð, háð
leynd strið og efnt til valdrána
með vopnum gegn réttkjörnum
ríkisstjórnum. Þetta ætti nú að
vera öllum kunnugt.
Vafasöm starfsemi Suður-
kóreana og hneykslið af henni
ætti að gera Bandarikjamönn-
um ljóst hve hættulegt það er
að fylgja stjórnarskránni, lög-
um og viðteknu siðgæði aðeins
heima hjá sér en ekki annars
staðar. Ef við teljum sjálfsagt
að múta erlendum stjórnmála-
mönnum, hlera símtöl landa
okkar erlendis og leggja á ráð
um ofbeldi getum við varla
lagzt gegn því, að aðrar þjóðir
stundi slíkt hið sama í Banda-
rikjunum.
Þegar starfsemi Suðurkóre-
ananna verður tekin til með-
ferðar þarf fyrst af öllu að fara
fram rækileg, opinber rann-
sókn svo, að staðreyndir máls-
ins verði lýðum ljósar. Þar næst
þarf að taka af tvímæli um það,
að Bandaríkjamenn muni ekki
þola í landi sínu myrkraverk
njósnara og annarra útsendara
erlendra rikja, hvort sem þau
riki eru kommúnísk — þ.e.
„vinveitt", ellegar hægrisinn-
uð, þ.e. „fjandsamleg". Þetta
mun þó ekki valda neinu, nema
okkur takist að færa öllum
heim sanninn um það, að við
séum sjálfir reiðubúnir að
halda þessa reglu.
Eitt sinn fyrir tveimur árum
var Ford forseti spurður, hvort
það væri stefna Bandaríkja-
stjórnar að grafa undan rikis-
stjórnum annarra landa, eða
„veikja stöðu þeirra“. Hann lét
þá svo um mælt, að það reyndu
allar ríkisstjórnir. Heldur var
þetta kuldalegt svar. Og það var
Bandarikjamönnum til minnk-
unar. Það hæfir nefnilega ekkí
hugmyndum þeirra um sjálfa
sig.
Stjórn Jimmy Carters ætti að
hafa hraðann á og gera það,
sem Ford lét ógert — setja
skorður við þess konar starf-
semi, sem hér hefur verið rætt
um og haft getur „djúptæk
áhrif á framtið landsins" svo,
sem Clark Clifford komst að
orði. Og þótt seint sé mætti
stjórnin líka sýtia löghlýðni
sína í verki með því að sækja til
saka þá embættismenn leyni-
þjónustunnar, sem logið hafa
fyrir rétti og framið ýmsa aðra
glæpi.
Þetta verður ekki tekið út
með sældinni, en það verður nú
samt að gerast. Það er Banda-
ríkjamönnum einfaldlega fyrir
beztu. En í lokin má minna á
það, sem Jimmy Carter mælti í
marzmánuði siðast liðnum;
„Stefna okkar á að vera jafn-
hreinskilnisleg, heiðarleg og
sómasamleg og bandaríska
þjóðin sjálf“.
„Vináttutengsl” Sovét-
manna og granna
þeirra austan tjalds
Þegar „ vinahótin" duga ekki, er gripiS til kröftugri meSala.
Frá innrás Sovétmanna l Tékkóslóvakíu 1968
Kosnmgagrinið í Bandarikjunum út
af orðum Fords forseta um Austur-
Evrópulöndin varð einmitt gm þær
mundir. að Sovétstjórmn var að reyna
að koma nýrri skipan á tengsl Sovét-
ríkjanna og Austur-Evrópurikja Leóníd
Brésnef, aðalritari sovézka kommún-
istaflokksins, gaf það i skyn á flokks-
þinginu í febrúar siðast liðnum, að
Sovétmenn hefðu gefið Austur-
Evrópuríkjunum tauminn heldur laus-
an á undan förnum árum og væri nú
kominn tími til að herða tökin aftur.
Sagði hann, að „síendurnýjuð vináttu-
tengsl" Sovétríkjanna og hinna væru
orðin „lögbundið ferli ', er það marx-
ískt fagmál og þýðir, að tengslin verða
„síendurnýjuð" hvað, sem í skerst Því
hefur svo verið marglýst í sové/kum
blöðum hversu „endurnýjun vináttu-
tengslanna'' fer fram; þ.e með sam-
krulli efnahags- og utanrikisstefnu,
hermála, menningarmála og hug-
myndafræða
Ford forseti lét svo um mælt, að
„Sovétrfkin réðu ekki yfir Austur-
Evrópú'. Slðar kvaðst hann hafa ætlað
að segja, að Bandarlkjamenn „könnuð-
ustekki við ' sllk yfirráð Nú skiptir það
Kremlyerja litlu, hvort Ford mismælti
si^'eðadkki Þaðskiptir þá meira máli,
hvört Bandarikjastjórn hyggst eða
hýggst ekkr skipta sér af þvi, er þeir
herðo r tóumhaldið á Austur-
Evrópúrfkjunum Glappaskot Fords
vaktr almenna gremju I Bandarlkjun-
um ' Áður bafði orðið þar mikill mót-
blástur gegn Sonnenfeldt-kenningunm
svonefndu Hvort tveggja hlýtur að
vera Kremlverjum talsvert áhyggjuefni
Helmut Sonnenfeldt, helzti aðstoð-
armaður Kissingers, sat fund með
bandariskum diplómötum i desember
siðast liðnum Skildist mönnum, að
hann hefði sagt þar, að Bandarikja-
menn ættu að láta sér lynda forræði
Sovétmanna I Austur-Evrópu Þegar
þetta fréttist brugðu málsvarar i Hvita
húsinu við og lýstu yfir þvi, að hið
opinbera ágrip af máli Sonnenfeldts á
fundinum væri orðað lauslega. En
Sonnenfeldt sagði fleira Hann sagði
lika, að Sovétrikin héldu Austur-
Evrópurikjunum i skefjum með hreinu
hervaldi; tengsl þessara rikja væru
annarleg, stæðu hinum siðarnefndu
fyrir þrifum, og væru miklum mun
hættulegri heimsfriðnum en ágreining-
urinn milli austurs og vesturs. Kynni
að sjóða upp úr fyrr eða siðar og koma
til þrjiðju heimsstyrjaldarinnar, ef
tengslum þessum yrði ekki breytt.
M enn gengdu þessu fáu og var það
vonlegt Þar er i rauninni komin skýr-
ingin á þvi. að Bandarikin héldu að sér
höndum og höfðust ekki að, þegar
Sovétmenn réðust inn i Ungverjaland i
stjórnartið Eisenhowers, sem var repú-
blikani, og ekki heldur þegar þeir réð-
ust inn i Tékkóslóvakiu i stjórnartið
Johnsons, sem var demókrati. Löngum
hefur verið þögult samkomulag með
Bandarikjastjórnum og Sovétstjórnum
um áhrifasvæði. og Sonnenfeldt end-
urtók það einungis; það var kenning
hans Kremlverjar svöruðu þessu að
Igrunduðu máli i fyllíngu tlmans og
birtist svarið í timaritinu „U.S.A." i
Moskvu Var þar rætt um „lætin út af
Sonnenfeldtkenningunni" og mótmælt
harðlega þvi, sem ég fullyrti hér i
dálkinum, að þögult samkomulag væri
með stjórnum Bandarikjanna og Sovét-
ríkjanna Neita Kremlverjar því vegna
þess, að slikt samkomulag hlyti að
teljast tvihliða; yrðu þá ekki aðeins
viðurkennd áhrifasvæði Sovétmanna,
heldur einnig Bandarikjamanna. Má
nefna ítaliu. eða einhver Asiu- og
Afríkurlki til dæmis
A eftir Sonnenfeldtkenningunni
komu ummæli Fords forseta og löks
svar Jimmy Carters vfð þeim Neitaði
hann alveg tilkalli Sovétmanna til
áhrifa i Austur-Evrópu svo sem Kreml-
verjar höfðu hafnað hugsanlegu tilkalli
Bandaríkjamanna Á fundi með pólsk-
ættuðum Bandarlkjamönnum i Chi-
cago rifjaði Carter upp orð, sem hann
lét falla fyrir nokkrum mánuðum en
engum urðu hugföst þá „Jafnvægi
verður aldrei i Austur-Evrópurikjum,"
sagði hann, „fyrr en þau endurheimta
frelsi sitt." Átti hann við það, að hann
mundi hjálpa þeim til þess, ef hann
kæmist til valría?
Samdægurs sagði Carter öðrum
áheyrendum, að „Bandarikjamenn
ættu með öllum ráðum að stuðla að
frelsi Austur-Evrópuþjóðanna, sem nú
eru undirokaðar " Hann skýrði lika frá
þvi, hversu farið skyldi að þvi Efla ætti
verzlun við þjóðir þessar og gagn-
kvæm ferðalög; einnig ættu Banda-
ríkjamenn að heita þeim vináttu sinni
og „stuðningi" Nú vildi Kremlarfræð-
ingur fá að vita, hvað Carter ætti við
með „stuðningi" En hann fyndi enga
skýringu I ræðum Carters. hvernig sem
hann leitaði Hann yrði þvi, að snúa Sér
til Zbigniew Brzezinski. ráðgjafa Car-
ters I utanrikismálum. Brzezinski hefur
ritað margt um þessi efni; og hafa
Krelmverjar oft borið hann þeirri sök
að vilja stia Austur Evrópurikjum og
Sovétríkjunum i sundur. Brzezinksi
fann upp á þeirri stefnu. sem kunn er
frá stjórnartið Johnsons, að „brúa bil-
ið" milli Austur-Evrópulanda og Vest-
urlanda Þykir Kremlverjum hún litlu
betri en stefna Jchn Foster Dulles. sem
vildi „hrinda" veldi Sovétmanna i Aust-
ur-Evrópu. Hvor tveggja miðaði að því,
að Austur-Evrópumenn yrðu frjálsir áð-
ur lyki, og nú kveðst Carter lika stefna
að þvi
Bandaríkjamönnum kann að virðast
svo, að þeir deili einungis um mismæli
Fords forseta og það sé allt og sumt.
En deilur þær eru Kremlverjum meira
alvörumál en svo Þær hafa vakið þeim
aftur hinn versta ugg um fyrirætlanir
Bandarikjamanna Þess vegna réðust
sovézkar skriðdrekasveitir inn í Ung-
verjaland og Tékkóslóvakiu, að Kreml-
verjar óttuðust, að frelsissmit bærist
frá löndum þessum inn I Sovétrikin
sjálf Þeir Ford og Carter kunna að
telja, að mál þetta snúist fyrst og
fremst um atkvæði kynþáttabrota i
Cleveland og Chicago Kremlverja
skiptir það aftur á móti mestu, hvort
þau atkvæði muni h'afa áhrif á stefnuna
i framtiðinni eða ekki.
Enn kunna þeir í Kreml ad grípa til skriddrekanna, skrifar VICTOR ZORZA