Morgunblaðið - 19.12.1976, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 19.DESEMBER 1976
27
— Reykjavíkur-
bréf
Framhald af bls.21
Efnahagsbandalagsins nema það
sjálft — og það umboð fer ég
með,“ sagði Gundelach þegar
Morgunblaðið bar undir hann um-
mæli James Johnsons. Og Gunde-
lach bætti við, kaldhæðnislega:
„Því er hér um misskilning að
ræða. Crosland gæti farið til
íslands, en ekki til að semja.“
Gundelach sagði þó að Crosland
gerði sér fulla grein fyrir því, að
brezka stjórnin hefur ekki lengur
umboð til samninga um fiskveiði-
lögsögu, hvorki við íslendinga né
aðra.
Þá hafa einnig borist hingað
fréttir um það, að Gundelach hafi
dregið í efa, „að kanadfsk stjórn-
völd hafi gert sér að fullu grein
fyrir því, að það yrði við banda-
lagið sem heild að semja, en ekki
einstök ríki innan þess. ..“ Og
ennfremur: „Gundelach segir, að
Kanadamenn verði að gera sér
grein fyrir, að þeir geti ekki
einangrað þessa samvinnu við ör-
fá áhugasvið sín, heldur verði að
vera um allsherjarsamkomulag að
ræða, þar sem fiskveiðar séu inni-
faldar."
Þannig blasir við sú staðreynd,
að jafnvel Bretland hefur afsalað
sér fullveldi sínu að meira eða
minna leyti í hendur Efnahags-
bandalaginu, eins og raunar var
vitað, en áreiðanlega hafa ekki
allir Bretar gert sér grein fyrir
því — og eiga vafalaust lengi
erfitt með að skilja, hvað þá sætta
sig við að utanríkismál Bretlands
— og ýmis mál önnur — eru í
raun og veru ekki lengur í hönd-
um brezkra stjórnvalda, heldur
Efnahagsbandalagsins, sem hefur
höfuðstöðvar í BrUssel.
Bretar eru bónbjargarmenn
innan Efnahagsbandalagsins, fá
mikla styrki þaðan og verða að
lúta ákvörðunum þess án undan-
bragða. Þetta er sú staðreynd,
sem við blasir og þýzka stórblaðið
Die Zeit minnist nýlega á; þ.e. að
það séu V-Þjóðverjar, ásamt
Bandaríkjamönnum, sem einkum
hafa axlað þá byrði að veita Bret-
um efnahagsaðstoð, sem þeim er
lífsnauðsynleg, eins og á stendur.
Þetta er meðal annars skýringin á
því, að engum dettur í hug, að
Bretar geti krafizt þess, að
samningum íslendinga við Þjóð-
verja um fiskveiðiheimildir
þeirra hér við land verði breytt
þann veg, að þeir geti komið Bret-
um að einhverju gagni. Efnahags-
bandalagið — og þá ekki sízt Vest-
ur-Þjóðverjar — ráða ferðinni í
þessum málum, en hvorki brezka
ríkisstjórnin né fulltrúar
sjávarútvegs þar í landi.
Það var gæfa íslendinga, að
Bjarni Benediktsson skyldi vera í
forsvari fyrir þjóðina á örlaga-
stund, þegar ýmsir töldu rétt, að
við eignuðumst aðild að Efna-
hagsbandalaginu. Hann sagði, að
fullveldi íslendinga yrði skert, ef
þeir ættu aðild að bandalaginu.
Faðir hans hefði alla ævi barizt
fyrir fullveldi íslands og hann
mundi ekki taka neina ákvörðun,
sem stuðlaði að því, að við af-
söluðum okkur þessu fullveldi, en
það mundum við gera með aðild
að Efnahagsbandalaginu. Um
þetta var m.a. fjallað í grein í
Lesbók Mbl. um hann sextugan og
skal látið nægja að vísa til hennar
(Lesbók Mbl. 28. apríl, 1968).
Þessi afstaða Bjarna Benedikts-
sonar var mikil framsýni og fáum
við hana seint fullþakkað.
Margfalt stærri þjóðir en við
islendingar hafa afsalað sér
fullveldi sínu í hendur Efnahags-
bandalaginu og verða nú að sækja
mörg mál sín á hendur yfir-
stjórnarinnar í BrUssel, m.a.
fiskveiðirétt sinn eins og Bretar
og Írar, enda þótt málsókn þeirra
hljóti lítinn hljómgrunn í BrUssel,
a.m.k. enn sem komið er.
En af fyrri kynnum við Breta í
fiskveiðimálum og þorskastríðum
fögnum við islendingar því að
sjálfsögðu að þurfa ekki oftar að
semja við Breta um fiskveiðimál,
svo barnalegar og úreltar aðferðir
sem þeir hafa oft og einatt notað,
svo að ekki sé nú talað um það
anakróníska ofbeldi, sem þeir
hafa beitt á miðunum umhverfis
landið í undanförnum þorska-
stríðum.
Þegar Crosland skrifaði undir
Óslóarsamningana á sínum tíma,
vissi hann og brezka stjórnin, að
hverju Bretar gengu. islendingar
stóðu við samningana, það hafa
Bretar einnig gert. Ef brezkir út-
gerðarmenn og sjómenn eru
óánægðir með sitt hlutskipti, hafa
þeir ekki við neinn að sakast
nema eigin stjórnvöld og þá ráða-
menn innan Efnahagsbanda-
lagsins, sem fara með fisk-
veiðimál fyrir þeirra hönd. Við
íslendingar getum fagnað þvi, á
hverju sem gengur, að svo lítil
þjóð sem við erum skyldi ekki
týnast i þeirri deiglu Vestur-
Evrópu, þar sem nú er i gríð og
erg verið að bræða upp þjóðir og
þjóðabrot. Ef fram fer, sem
horfir, verður þessi ríkja-
samsteypa öflugt stórveldi, en ein
þjóð að lokum, á borð við
Bandaríkin eða þjóðabrot Sovét-
ríkjanna og Kínaveldis.
Fullveldi okkar og sjálfstæði er
óskert. Við viljum eiga vinsamleg
samskipti við Efnahagsbandalag-
ið og allar þjóðir þess. En þau
viðskipti verða að vera á jafn-
réttisgrundvelli. Við látum ekki
annað af hendi en það, sem okkur
er hagkvæmt, og kaupum ekki
annað en það, sem íslenzku
þjóðarbúi er nauðsynlegt.
Samþykkt ASÍ,
hentistefna og
glámskyggni
Það vakti mikla athygli, þegar á
nýafstöðnu ASl-þingi var fagnað
„merkum áfanga í sjálfstæðisbar-
áttu þjóðarinnar“ hinn 1. desem-
ber s.l. Í samþykktinni segir enn-
fremur: „Ótvíráð yfirráð
islendinga yfir 200 sjómílna fisk-
veiðilögsögu við strendur lands-
ins eru þar með viðurkennd."
Stjórnmálaafskipti gera flesta
menn einhvern tíma glám-
skyggna, en marga oft og einatt
bæði glámskyggna og tækifæris-
sinnaða. Þegar þetta sama Óslóar-
samkomulag var undirritað, boð-
aði fjöldi félagasamtaka til úti-
fundar á Lækjartorgi, og var
Alþýðusamband Íslands þar í
broddi fylkingar. í lok fundarins
voru samþykkt mótmæli gegn
Óslóar-samkomulaginu og þess
m.a. krafizt, að Alþingi yrði kallað
saman til að móta nýja stefnu,
sem fæli m.a. í sér „að samkomu-
lagið frá Ósló væri fellt og
ákveðið að engir samningar verði
gerðir við Breta, nema fyrir liggi
skýlaus viðurkenning þeirra um
viðurkenningu á 200 mflna fisk-
veiðilandhelgi við Island...“
Nokkrum mánuðum síðar lýsir
landsþing Alþýðusambands
Íslands svo yfir því, að það hafi
einmitt verið þetta, sem fólst í
samkomulaginu, enda töluðu
staðreyndirnar 1. desember,
þegar brezku togararnir hurfu af
Íslandsmiðum. Á mótmælafund-
inum sagði svo sanngjarn maður
og raunsær sem Björn Jónsson er
m.a.: „Þess vegna komum við hér
saman til að mótmæla, mótmæla
undanhaldi í unnustríði.mótmæla
þeirri aðferð að ríkisstjórnin
bindi nú hendur þjóðarinnar í
lífshagsmunamáli hennar. ..“ ; og
ennfremur, að sigurinn væri að
ganga okkur úr greipum, „til
óbætanlegs tjóns fyrir land og
þjóð, fyrir íslenzka fiskimenn,
fyrir íslenzka alþýðu." Þjóð-
viljinn kallaði Óslóar-
samkomulagið „samningsdrögin
frá NATO“ og varaði að sjálf-
sögðu kyrfilega við þeim,
Farmanna- og fiskimannasam-
band lslands krafðist þess, að
samningsdrögunum yrði hafnað;
miðstjórn Alþýðusambaúds
Norðurlands „hefur lýst yfir því
að hún muni styðja alla viðleitni
verkalýðshreyfingarinnar tii
þess að hindra að samningar verði
gerðir; Björn Jónsson óttaðist sér-
staklega að Efnahagsbandalagið
tæki við samningunum, „þarna
fáum við sennilega miklu erfiðari
viðsemjendur heldur en þó Breta,
vegna þess að Efnahagsbanda-
lagslöndin öll eru andvíg 200
mílunum og mjög neikvæð í
þessari þróun allri. Bretarnir eru
Iíklega skástir af þeim“, sagði
hann í samtali. Þjóðviljinn varar
að venju við yfirlýsingum
Morgunblaðsins um stórsigur í
Ósló, talar um „varga í véum
þjóðareiningarinnar" og varar
enn einu sinni við „samnings-
drögunum frá NATO“ og „að
fórna íslenzkum sigri fyrir orð
húsbænda þess hernaðarbanda-
lags, sem hefur borið ábyrgð á
ægilegum ofbeldisverkum."
Afstaða Alþýðuflokksins var með
þeim hætti, að ekki er ástæða að
tíunda hana svo mjög sem hún
ber vitni um hentistefnu og
atkvæðaveiðar, enda þótt hún
hafi ekki verið í neinu samræmi
við almenningsálitið, eins og
alkunna er.
Sem sagt: þjóðareining gegn
einhverjum beztu samningum,
sem Íslendingar hafa náð við aðr-
ar þjóðir! Og jafnvel Björn Þor-
steinsson sagnfræðingur segir í
nýútkominni bók sinni Tiu
þorskastríð, að Bretar muni ekki
hafa talið sig viðurkenna form-
lega 200 mílna fiskveiðilögsögu
Íslendinga, þótt þeir skrifuðu
undir samninginn. Samt vitnar
hann í orðalag samningsins, þar
sem slík viðurkenning er
hverjum manni augljós.
Fyrst sagnfræðingurinn og
háskólakennarinn sá ekki lengra
er ekki furða, þó að pólitíkusum
hafi orðið hált á svellinu. En
vonandi læra menn af mistökum
sinum.
Auglýsing
um góða islenska tónlist
Götuskór er sú hljómplata
sem hvað mest á eftir að
gleðja alla unnendur ís-
lenskrar tónlistar því
Götuskór er frumleg en
umfram allt einstaklega
skemmtileg.
itdoðr hf
Hljómplötuútgáfan Laugavegi66
Simi 28155
SPILVERK
ÞJÓÐANNA
GÖTUSKÓR