Morgunblaðið - 23.07.1977, Side 8

8
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 23. JULÍ 1977
VEIÐIÞA TTUR
JÓN HJARTARSON
Fyrir mörgum árum, við Ilaf-
fjarðará, kom kunningi minn
að veðifélaga sínum sem skreið
á fjórum fótum um árbakkann
og grindi í grasið. „Að hverju
ertu að leita?“ spurði hann.
„Ég er að leita að uppáhalds
flugunni minni," svaraði hinn
og snerist um þúfnakollana í
ákafa. Eftir drjúga stund stóð
hann upp og bætti við um leið
og hann burstaði á sér hnén:
„—Jæja, þetta gerir sosum ekk-
ert til, ég hef aldrei veitt á hana
hvort sem er.“ I þessari stuttu
endursögn felst ofurlítill sann-
leikur um laxafluguna. Hann
hafði aldrei veitt á hana,
—samt var hún uppáhaldsflug-
an hans. Hvernig getur það ver-
ið? Jú, klassísk laxafluga lýtur
nefnilega ströngu lögmáli um
form, og þegar vel tekst til er
hún listaverk, sem gleður aug-
að sem hvert annað fagurt
verk, sem hugur og hönd
mannsins hefur skapað.
List hvers konar lýtur form-
lögmáli á einn eða annan veg.
Styttan, sem þú horfir á og
gengur í kringum, er gerð af
ótal flötum, sem frá hverju
sjónarhorni verða að skipu-
lagðri sköpun. Málverkið á
vegnum gleður þig vegna þess
hvernig litunum er raðað sam-
an. Jafnvel það sem við tölum
er háttbundið, þegar okkur
mælist vel. Þá birtist skírleiki
hugsunarinnar f hrynjandi
kveðanna og kliði orðanna.
Laxaflugan er yitnisburður um
hagleik mannsins sem hnýtti
hana, og hugmyndaflug þess
sem fyrstur bjó tegundina til,
en einnig áþreifanlegt sönnun-
argang um formskyn verk-
mannsins. Þetta form er ekki
fastbundið, að því leyti að engu
megi breyta frá því sem fyrst
var vel gert, en röðun efnisins á
járnið krefst jafnvægis, sem
öngulboginn og ber mjór legg-
urinn afmarkar strax í byrjun
sem áskorun til hnýtarans. Þeg-
ar veiðimenn taka flugu úr box-
inu sínu til að festa á girnið,
bregða þeir henni stundum á
loft áður, strjúka varfærnislega
vængi hénnar og undrast sam-
ræmi beinna og boginna
straumlína sem litirnir draga
fram í þessu flugukríli, sem
virðist viðkvæmt, en er svo
sterkt þegar á reynir. Fæstir
hnýta flugurnar sinar sjálfir,
þó þeim fjölgi nú ört veiði-
mönnunum sem það gera, og til
gamans skulum við nú hnýta
saman eina laxaflugu, t.d.
Green Highlander, sem er álit-
in frekar auðveld fluga að
hnýta, að minnsta kosti þær
stærri.
II
„Græni Hálendingurinn“ er
einkennisfluga þessa þáttar og
þú sérð fluguna hér efst í
rammanum, eins og Hardy
hnýtir hana venjulega, en við
ætlum að hnýta hana á skoskan
hátt. Við hnýtum fluguna sér-
staklega fyrir laxinn í Harðeyr-
arstreng og tökum frekar stór-
an öngul, t.d. nr: 1, þvi laxinn
þar lýtur ekki að litlu og fer
ekki frá torfunni sinni nema
eitthvað eftirtektarvert berist
hjá. En Harðeyrarstrengur get-
ur verið svalur, þó að í júlí sé,
og straumurinn hraður og við
ákveðum að klæða fluguna létt,
svo hún sökkvi betur. Fyrst tök-
um við grannan silfurvir og
vefjum honum þétt í lakk um
legginn, beint uppaf agnhald-
inu. Þar með er stíll flugunnar
ák''eöinn, því einmitt það, hvar
við byrjum á leggnum, ræður
þvi formi sem við ætlum að
reyna að gefa henni. Tveir
vafningar af dökkgulu
silkibandi og vel valin þön úr
hnakka gullfasanans, sem
sveigist mjúklega upp, myndar
rim eða mótvægi við öngulbog-
ann. Flugan hefur fengið svip-
mót og við bætum við nokkrum
þönum úr væng urtandarinnar.
Yfir þetta vefjum við tvo til
þrjá vafninga af svartri strúts-
þön og gætum þess vel að það
sem nú hefur verið gert nái
ekki fram fyrir linu við öngul-
oddinn, samanber mynd hér
fyrir neðan
Nú vefjum við bolinn: Fest-
um fyrst breitt silfurband und-
ir legginn aftast og ljósgult
silkiband þar yfir, sem við
höfum skáklippt svo enginn
verði stallurinn; tökum nokkuð
langa græna fjöður úr hana-
hnakka; reitum þanirnar af
öðru megin og festum mjórri
endann á legginn framan við
silfurbandið. Þetta efni skiljum
við eftir þar sem það er og
vefjum þétta vafninga með
bindigarninu allt fram að auga,
til að hylja járnið. Þegar við
höfum gert þetta, snúum við
bindigarnið aftur að miðju
leggsins, milli fyrsta silfur-
vafnings og augans, og hnýtum
inn ljósgula silkið, sem á að
vera ca Vt leggsins sem við er-
um að búa til. Það sem eftir er
bolsins á að vera undið gras-
grænu selshári og við tökum
bývax, yljum það milli tveggja
fingra, og smyrjum bindigarnið
vel. Kúnstin er að taka nógu
lítið af selshári i einu og snúa
því á garnið svo úr verði jafn-
þykkur loðinn þráður. Og við
vefjum honum langleiðina
fram að auga og snúum breiða
silfurbandið yfir i fallega jöfn-
um vafningum. Algengustu
byrjunarmistökin eru þau, að
enda vafningana annað hvort
of nálægt auga, eða of langt frá
þvi, og vefja bolinn óreglulega,
en við erum ákveðnir i að verða
meira en fúskarar i faginu og
rekjum vafningana upp aftur
og aftur, þar til við erum
ánægðir. Nú er allt komið á
sinn stað nema hanafjöðurin
reitta, sem á að ímynda fætur
flugunnar, og við tökum i
breiðari enda hennar og
vefjum þétt framan við silfur-
bandið sem virkar sem hlíf og
strjúkum þanirnar jafnóðum
aftur. í lokin sívefjum við
fjöðurinni tvisvar um legginn
og festum þar sem selshárið
endaði. Sumir fara þannig að,
að þeir setja gula skeggið á
síðast, en við skulum gera það
strax. Veljum fjöður úr lituðum
dökkgulum hænuknakka;
brjótum þanirnar saman um
fjöðurstafinn; hnýtum mjórri
endann inn; snúum fjöðurinni
þrisvar til fjórum sinnum utan
um legginn og vefjum bindi-
garnið yfir til að festa hana, og
um leið að mynda undirlag
vængjanna. Ef þetta hefur
III -
Og svo er hér þula eftir Bl.sk.
um „Green Highlander“lúru.
Fasan, álft og urtarstegg
eftir fyrirmynd ég legg,
bind það yfir bláan legg
með beittum krókum f jórum.
Felli alltaf fjöður við
fjöður, svo að myndríkið
sjáist upp ög út á hlið
auga i laxi stórum.
Set á legginn silfurþráð
og selaburst ef vel er gáð.
Loksins þá er leikni náð,
ef lágt f straumi hún flýtur.
Að bera laxi blekking þá,
er bani hans ef ginnist á
og alltaf þykist saklaus sá,
er svona veiði hlýtur.
Þannig hefi víða veitt
vissi ég þá ekki neitt
að ég hafði brögðum beitt
bróðurinn lægra skráða?
Lyndismunur hjá laxi og mér
líklega ekki mikill er.
Upprunalegt eðli hér
öllu fær að ráða.
Veiðigleðin blekkir okkur báða.
Bl. sk.
tekist vel á skeggið að þynnast
eðlilega i átt að önguloddinum
og ekki að ná lengra en sem
svarar % fjarlægðarinnar að
honum. Þá er að glíma við væng
flugunnar. Það fyrsta er
auðvelt. Við tökum úr hnakka
gullfasanans tvær mátulega
langar fjaðrir. Mátulegar að þvi
leyti, að þær eiga ekki að ná
lengra aftur en önguljarnið
hefur nú verið vafið. Þetta
tekst eftir nokkrar tilraunir og
við sjáum að þetta er að verða
að Tlugu hjá okkur. Það næsta
er öllu erfiðara, en ef við reyn-
um nógu oft þá tekst það. Við
klippum þrjár til fjórar þanir
úr hægri helming vængfjaðrar
kalkúns og á sama hátt tvær
þanir úr litaðri grænni álfta-
fjöður. Þessa strimla leggjum
við saman, þannig að þan-
krókarnir læsast; bætum við
tveimur kalkúnsþönum og
tveimur álftaþönum, grænum;
og hægra vængbarð flugunnar
er tilbúið. Vinstra vængbarð
hennar búum við til á sama
hátt, nema að nú eru þanirnar
teknar úr vinstri helming fjaðr-
anna. Nú leggum við vængbörð-
in saman yfir fasanafjaðrirnar
og hnýtum þau föst. Vængirnir
slúta fram til öngulbogans, því
við gættum þess vel að ruglast
ekki i hægri og vinstri helming
fjaðranna. Að siðustu leggjum
við breiða þanstrimla úr urtönd
yfir vængina sitt hvoru megin,
og tökum langa gullþön úr
fasanakolli og hnýtum hana yf-
ir, þannig að endi hennar
mynnist við stél flugunnar, sem
var gert af samskonar þön.
IJfið er skemmtilegt.
J.II j.
Blómstrandi regnfang (aðaltegund)
REGNFANG
reynizt vel
REGNFANG (Tanacetum) er
harðgerð vinsael jurt sem ætti
að vera í hverjum garði. Get-
ur þrifist á sérhverju byggðu
bóli um land allt. Lifir jafnvel
áratugum saman í afræktum
görðum eyðibýla og jafnan
hin gróskulegasta. Hefur
hlotið mörg nöfn: REGN-
FANG — REINAFÁNI —
(jafnvel RÆNFÁNG) DAGG-
ARSMALI o.fl. og sýnir það
vinsældirnar. Regnfang er
um 1 metri á hæð fullvaxið
og myndar þétta stinna
græna brúska. Blöðin eru
fjaðurskipt og allstór. Á aðal-
tegundinni eru þau blágræn,
slétt og fremur stórgerð, en á
afbrigðinu crispum eru þau
fallega hrokkin dökkgræn á
lit og jurtin öllu lægri. Regn-
fang ber oft blóm siðsumars
og eru þau gul á lit. Þetta er
körfublóm og eru körfurnar
margar en fremur smáar,
nærri hnöttóttar að lögun og
sitja í laglegum hálfsveipum
á stöngulendunum. Regn-
fang ilmar vel og er því vel til
fallið að setja í vatn inn í
stofu, hvort heldur er eitt sér
eða með öðrum afskornum
garðblómum, og á þetta
einkum um hrokkna afbrigð-
ið
Ef menn vilja fá stóra
græna brúska sem þola næð-
inga er regnfang einmitt
rétta jurtin. Aðaltegundin er
vöxtulegri og stærri en hin
angandi og þokkafull. Margir
rækta báðar tegundirnar í
garði sínum. Regnfang fer
vel sem einstæður brúskur
og er líka fallegt í raðir við
veggi eða meðfram gangstíg-
um. „Aðalkostir þesarar jurt-
ar eru þeir hve harðger hún
er, blöðin falleg og ilmurinn
þægilegur" ritar Einar Helga-
son hinn kunni garðyrkju-
maður árið 1914 í bókinni
BJARKIR. Bæta má því við
að hin síðsprottnu gulu blóm
eru líka falleg og endingar-
góð, sitja langt fram á haust.
Regnfang er gömul lækn-
ingajurt og þjóðsöguleg í
ýmsum löndum, Ungarstúlk-
ur báru regnfangsblóm og
blöð í smápoka innanklæða,
einkum undir hendinni, er
þær fóru á fund pilta sem
þeim leist vel á. Konur báru
regnfangsvönd með sér til
kirkju.
Til lækninga var jurtin
mest notuð gegn ormum,
þótti eyða þeim og einnig
vera rotverjandi. Þá þótti
vörn að henni gegn flugum
flóm og veggjalús. Og blöð
af regnfangi voru látin í
klæðakistur og fataskápa til
varnar gegn möl.
Regnfang þ.e. aðaltegund-
in vex villt víða um Evrópu
og Litlu-Asíu. Auðvelt er að
fjölga því með skiptingu þ.e.
kljúfa hnausinn, en hann
breiðir úr sér með aldrinum.
Líka er létt að fjölga því með
græðlingum sem látnir eru
standa í vatni þar til rætur
fara að myndast. |.D.
Basalts leitað
við Sauðárkrók
ÞORLEIFUR Einarsson jarð-
fræðingur hefur undanfarið unn-
ið að jarðefnaleit f nágrenni
Sauðárkróks á vegum kaupstaðar-
ins og Iðnþróunarstofnunar. Er
hér um tveggja ára könnunar-
verkefni að ræða og niðurstöður
varla væntanlegar fyrr en haustið
1979. Einkum mun það vera könn-
un á basalti, sem hér um ræðir.
Er hugmyndin að finna basalt,
sem nýta mætti f steinull og fleiri
iðnaðarvörur.
Þórir Hilmarsson bæjarstjóri á
Sauðárkróki, sagði i samtali við
Morgunblaðið í gær að talsverðar
vonir væru bundnar við þessar
rannsóknir. Fari þó svo að niður-
stöður þessara kannana verði nei-
kvæðar, þá vitum við það þó og
þannig hafa rannsóknirnar ekki
verið unnar fyrir gýg, sagði Þórir.
Miklar framkvæmdir eru á
Sauðárkróki i sumar og sagði Þór-
ir þær helztu á vegum bæjarins
vera á sviði gatnagerðar. Á vegum
bæjarins starfa nú um 30 manns,
en auk þess nokkrir verktakar
með drjúgan hóp fólks í vinnu.
Byggingarframkvæmdir eru mikl-
ar á Sauðárkróki og þvi mikil
vinna fyrir iðnaðarmenn þar.