Morgunblaðið - 23.07.1977, Qupperneq 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 23. JULl 1977
Björn Guðmundsson
Einar Sigurjónsson
Eyjólfur Martinsson
„Fyrir Guð, föðurland-
afkomu ”
ið og
Klukkan sló með sínu hjartalagi
eitt eftir miðnætti. Á veggjum
skrifstofunnar hanga myndir úr
sögu fyrirtækisins, ljósmyndir og
málverk. Inn um gluggan heyrðist
kliður hafnarsinfóniunnar, slag-
verk vertíðarinnar þar sem
bátarnir eru sffellt að koma og
fara. Már flaug fyrir glugga og
Klifið og Moldi léku sér eins og
skuggar í rökkrinu.
Á skrifstofu Isfélagsins sátu
Björn Guðmundsson útvegsbóndi
og stjórnarformaður félagsins,
Einar Sigurjónsson framkvæmda-
stjóri og Eyjólfur Martinsson
skrifstofustjóri. Við ræddum mál-
in i tilefni 75 ára afmælis Isfélags
Vestmannaeyja, en félagið var
stofnað 1901 og var fyrsta vél-
knúna frystihús Islendinga. Það
hefur gengið á ýmsu í rekstri
félagsins, enda löng ævi miðað við
aldur islenzkra atvinnufyrir-
tækja. Aðeins tvö félög eru eldri í
Vestmannaeyjum, Bátaábyrgðar-
félag Vestmannaeyja og Bókasafn
Vestmannaeyja.
10 þús. tonn
á ári, takk
Eins og flest fyrirtæki sem
standa sig í gegnum rekstur ár-
anna, þá byrjaði Isfélagið smátt,
en í dag eru að jafnaði 200 manns
i vinnu hjá fyrirtækinu og allt
upp i 270—280 þegar mest er.
Síðastliðin 20 ár hefur tsfélagið
unnið til jafnaðar um 10 þús. tonn
á ári og það hefur verið í hópi
afkastamestu frystihúsa landsins.

Isfélag Vestmannaeyja í dag, alls um 7000fermetrar. Hvíta húsið til hægri á myndinni er nýbyggt, er.
sams konar hús hrundi þegar hraun lagðist yfir það 1973, en hraunið stöðvaðist við aðalbyggingu
Isfélagsins og nam hraunkanturinn við þak hússins.
Á þessu tímabili hefur Isfélagið
tekið við afla 15—22 báta á ári.
Segja má að þeir menn sem nú
standa að rekstri tsfélagsins hafi
tekið við árið 1957. Þá hafði erfitt
tímabil gengið yfir í sögu fyrir-
tækisins og spilin voru stokkuð
upp. Vélbúnaður hússins var úr
sér genginn það litla sem hann
var, rafkerfi þurfti allt að endur-
byggja og það var þvi margt sem
þurfti að gera til þess að búa
fyrirtækið út á fullkomnasta hátt.
T.d. var svo til engin vélvæðing i
flökun þá. tsfélagið var endur-
skipulagt um þessar mundir í
tengslum við 10 báta sem gerðust
eignaraðilar en 7 einstaklingar
lögðu þá fram alls 1,5 millj. kr
sem hlutafé og var það gert til
þess að tryggja rekstur um hrá-
efnisöflun félagsins. Þá voru í
þessu ákaflega farsælir aflamenn,
Jóhann Pálsson, Rafn á Gjafar,
Kristinn Pálsson, Óskar á Garðs-
stöðum, Einar á Björgu og fleiri,
en Isfélagið keypti einnig fisk af
nokkrum Austfjarðabátum þar
sem tryggir aflamenn voru við
stjórnvöllinn.
Vélvæðingin heldur
innreið sfna.
Þáttaskilin sem ná til dagsins í
dag verða um þessar mundir. Vél-
væðingin heldur innreið sína, vél-
flökun, og uppbygging mann-
virkja tekur nýja stefnu.. Þótt
misjafnlega hafi gengið 1 rekstri
tsfélagsmanna á þessari öld þá
hefur það ávallt verið einkenni
rekstursins að framkvæma vel
það sem gert hefur verið. Fyrir 20
árum var húsnæði tsfélagsins í
1100 fermetra húsnæði á tveimur
hæðum, en í dag er það 7000 fer-
metrar. Núverandi stjórnendur
hafa því byggt upp um 5000 fer-
metra húsnæði.
„Það er ekkert upp á 1 fm 1
þessum efnum,“ sagði Einar. „Við
höfum lagt á það áherzlu“, hélt
Björn áfram, „að búa vel að
starfsfólki okkar um leið og við
höfum keppt að aukinni og betri
framleiðslu."
Það má geta þess að fyrir utan
hefðbundinn rekstur hefur Is-
félagið staðið fyrir rannsóknaleið-
öngrum í skelfisk og rækjuleit á
Eyjamiðum á árunum 1967—68,
en ekkert kom út úr þeim tilraun-
um.
Allt nýtt sem fæst
úr sjónum
A slðustu 20 árum hafa margs-.
konar breytingar orðið í vinnslu-
aðferðum og hráefnisnýtingu.
Þorskur og ýsa voru aðalfisk-
tegundirnar í upphafi þessa tíma-
bils og aflinn var feikilegur á
vertíðum upp úr 1960, allt upp i
43 þúsund tonn.
„Það hefur orðið gjörbreyting á
í þessum efnum hvað snertir nýt-
ingu,“ sagði Eyjólfur, „því þetta
er orðið þannig að við nýtum nú
allt sem úr sjónum fæst.“
„Af hverju er þetta ekki nýtt
betur spyrja menn og vita ekkert
hvað þeir eru að tala um,“ bætti
Einar við.
Rabbað við ísfélagsmenn í Eyjum
um starf elzta frystihúss landsins
Eiskvinnsla lsfélagsins er margþætt. Þarna er Torfi Haraldsson að
gera síldartunnurnar kldrar.
Gamli og nýi tíminn mœtasl, en báðir afla hráefnis affullum krafti. Minnsti trollbátur Eyjaflotans,
Skuld, og skuttogarinn Vestmannaey.