Morgunblaðið - 28.01.1978, Page 35

Morgunblaðið - 28.01.1978, Page 35
MORGUNBLAÐIÐ, LATJGARDAGUR 28. JANÚAR 1978 35 ,,Best að fara öllu með gát” - segja Torfusamtökin um skipulag Hallærisplansins „Torffusamtökin', baráttusamtök ffriðunarmanna gamalla húsa á Bern- höfftstorfu og i Grjótaþorpinu, boð- uðu til blaðamannafundar í gær. Stjórnarfélagar samtakanna kynntu þar greinargerð sína i tilefni skipu- lagssýningar Reykjavíkurborgar á Kjarvalsstöðum haustið 1976. Á fundinum kom ffram mjög hörð gagn- rýni á viðleitni eða öllu heldur getu- leysi borgarstjórnar, eins og það var orðað, til að glæða mannlifið i gamla miðbænum. Þær tillögur, er félagarnir beindu spjótum sínum þó einkum að, varða Hallærisplanið svonefnda og eiga að vera þáttur i aðalskipulagi Reykjavikurborgar. Var það álit þeirra stjórnarmanna er tillögurnar kynntu, Guðrúnar Jóns- dóttur, Sigurðar Harðarsonar og Harðar Ágústssonar, að bæði væri lagaleg meðferð þeirra einkennileg og eins myndu þær að öllum líkind um missa marks sem tilraun til að gera miðbæinn meira aðlaðandi. Þykir rétt að birta hér greinargerðina i heild, en að henni standa auk áðumefndra stjórnarmanna, Guðrún Auðunsdóttir og Drifa Kristjánsdótt- ir. „Haustið 1 976 var haldin stór skipu- lagssýning á Kjarvalsstöðum á vegum Reykjavíkurborgar. I kynningarriti. sem útbýtt var á sýningunni er m a komist svo að orði í ávarpi borgarstjóra: ..Þróunarstofnun Reykjavikur hefur i mörg ár unnið að endurskoðun aðal- skipulagsins frá 1965 undir yfirstjórn skipulagsnefndar Reykjavikur. sem hefur rætt allar tillögur og hugmyndir jafnóðum og þær hafa komið fram Þótt talað sé um endurskoðun aðal- skipulagsins. er réttara að segja. að hér sé nýtt aðalskipulag á ferðinni" Aðal markmið sýningarinnar var að kynna borgarbúum hið nýja aðalskipu- lag, sem þá var búið að samþykkja i skipulagsnefnd borgarinnar áður en borgarráð og borgarstjórn samþykktu það endanlega Þessi sýning var á margan hátt hin merkilegasta og lofsvert framtak Sýn- ingunni var skipt i nokkra aðalkafla Einn þeirra kafla var nefndur ..Endur- nýjun eldri hverfa" Það svæði sem fjallað var um undir þeirri fyrirsögn sést á meðfylgjandi korti og er nánar tiltekið svæði sem afmarkast til vesturs af Aðalstræti, Vesturgötu og Grófinni, en i aðrar áttir af Vonarstræti, Amt- mannsstig, Hallveigarstig, Þórsgötu. Skólavörðuholti, Snorrabraut, Njáls- götu, Rauðarárstig og Skúlatorgi I umræddu kynningarriti stendur í sama kafla: „Aðdráttarafl þessa svæðis er einkum fólgið í þeim fjölda sér- verslana og þjónustufyrirtækja sem þar eru í nánum tengslum við ibúðarbyggð og því þétta, gróna og fjölbreytta um- hverfi sem þar er'\ Ennfremur má lesa eftirfarandi i sama kafla ..íbúum athugunarsvæðisins hefur að undanförnu farið stöðugt fækkandi Árið 1945 bjuggu þar um 12000 manns, en nú er íbúafjöldinn þar ein- ungis 5000 manns. Þar búa nú færri börn og unglingar yngri en 1 9 ára og fleira roskið fólk 50 ára og eldra en i Reykjavík í heild Margar upplýsingar um markmið og leiðir mátti lesa á Kjarvalsstöðum og var því eins og fyrr er getið hér um lofsverða fræðslusýningu að ræða Hvort almennt komu fram miklar athugasemdir við það sem á sýning- unni var er okkur ekki kunnugt um. en borgarstjórn samþykkti tillögu að nýju aðalskipulagi 25 4 1977. Þetta kort sýnir þau svæði, vegum Reykjavíkurborgar. er til stendur að endurnýja á óeðlileg vinnubrógð BORGARSTJÓRNAR____________ Ekki verður nánar farið út í að gera grein fyrir þeim tillögum, sem fram komu á Kjarvalsstöðum hér, heldur eru fyrrnefnd atriði dregin fram til skýring- ar á því sem á eftir kemur Eins og fram hefur komið í blaðaviðtölum hef- ur nýtt aðalskipulag fyrir Reykjavik ekki enn verið lagt fram lögum sam- kvæmt og þar af leiðandi ekki verið staðfest og hefur því ekkert formlegt gildi Skal þetta nú skýrt nokkru nánar Skv V kafla skipulagslaga nr 1 9/ 1 964 á að auglýsa aðalskipulags- tillögu formlega, eftir að borgarstjórn hefur gengið frá henni og skipulags- stjórn ríkisins fallist á framlagningu. Tillagan á síðan að liggja frammi almenningi til sýnis skv sérstakri aug- lýsingu sem a m k á að birtast í Lög- birtingarblaði, bæði uppdrættir og greinargerð, i 6 vikur þannig að menn eigi kost á því á þeim tíma og tveeim vikum betur að koma á framfæri at- hugasemdum við tiilöguna Um þær athugasemdir þarf borgarstjórn síðan aað fjalla, taka til greina eða hafna með rökstuðningi Síðan fer málið á ný til skipulagsstjórnar ríkisins sem metur þá hvort hún mælir með þvi við félags- málaráðherra að hann staðfesti skipu- lagstillöguna Þegar búið er að stað- festa hana, á að birta hana í Stjórnar- tiðindum Þá — og þá fyrst hefur hin nýja tillaga öðlast gildi Deiliskipulagstillaga eins og hér er um að ræða, það er um Hallærisplanið á síðan að vera innan þess ramma, sem aðalskipulagið setur skv 9 gr reglugerðar nr 217/ 1966 og þarf a m k þegar um er að ræða land í einkaeign að fá samskonar meðferð og aðalskupulag. þ e auglýsingu og staðfestingu Af þessu sést að skipulagslögin ganga út frá því, að almenningi gefist í tvigang i sliku tilfelli sem hér um ræðir gott ráðrúm til að kynna, sér skipulags- tillögur og rökstuðnmginn að baki þeirra Það eru því ákaflega óeðlileg vinnu- brögð sem' hér hafa átt sér stað að leggja fram til samþykktar i borgar- stjórn deiliskipulagstillögu sem brýtur algjörlega í bága við staðfest skipulag frá 1967, sem enn er í fullu gildi skv. framansögðu. Þvi má spyrja Af hverju hefur tillaga að aðalskipulagi sem samþykkt var í borgarstjórn fyrir tæpu ári ekki verið lögð fram skv. lögum? I blaðabiðtali við skipulagsstjóra ríkisins nú nýverið tekur hann fram, að tillögur að endurskoðuðu aðalskipulagi hafi verið sendar til baka, þar sem greinargerðir hafi ekki verið nægar og að auki hafi uppdrættir verið gerðir á úrelt grunnkort Skipulagsstjóri lýsir þeirri skoðun sinni í sama blaðaviðtali að deiliskipulagstillagan fyrir Hallæris- planið brjóti ótvirætt i bága við gildandi aðalskipulag Raunveruleg aðalskipulagstillaga eins og lögin gera ráð fyrir virðist samkvæmt þessu ekki vera til, þannig að hæf sé til framlagningar í Ijósi þessa er alveg óskiljanlegt hvílikt ofurkapp er lagt á að samþykkja deiliskipulagstillögu sem hlýtur skv framansögðu að vera formlega mark- laust plagg Flestum mun hafa brugðið í brún, þegar þeir lásu grein borgarminja- varðar og sáu að engin byggingarsögu leg könnun hefur farið fram á húsum á svæðinu. en skv tillögunni á að rifa allt að 1 1 hús. Ekki virðist umhverfismálaráð borg- arinnar hafa fjallað um tillöguna Eðli- legt virðist þó að hafa nána samvinnu við fyrrgreindaaðila við gerð slikrar tillögu „VAKTMAOUR MEÐ HUND ___________OG BYSSU"_______________ Þvi hefur verið haldið fram i blaða- viðtölum af fleiri en einum ábyrgum aðila, að sú tillaga sem nú liggur fyrir sé liður i þeirri viðleitni að færa lif i miðbæmn Tillagan gerir ráð fyrir að 5000 fm húsnæði sé rifið, húsnæði, sem nú er að lang mestu leyti i fjölbreytilegri notkun Síðan á að byggja upp á ný á svæðinu sem hér segir 1 5000 fm atvinnuhúsnæði m ö o sama byggingarmagn og fyrir er 2 6000 fm ibúðarhúsnæði, þetta rými er talið samsvara 80 litlum ibúðum 3 Að auki á svo að byggja stóreflis 2ja hæða byggingu yfir allt Hallæris- planið og vestasta hluta Austurstrætis Undir þeirri byggingu er gert ráð fyrir bifreiðageymslu fyrir 140 bíla Um fyrsta þáttinn er það að segja. að engar likur eru á þvi, að nýtt atvinnuhúsnæði af sömu stærð og fyrir er. auki á fjölbreytileika í atvinnurekstri eða hafi afgerandi áhrif á „lífmyndun" Um íbúðirnar 80 er það að segja. að erfitt hlýtur að vera með þvi fyrirkomu- lagi sem sýnt er að láta þær standast ákvæði byggingarsamþykktar Reykja- vikur, en skv henni skal fylgja hverri íbúð tiltekið svæði fyrir börn (leik- svæði) utanhúss Samsvarandi ákvæði eru einnig í 17. gr reglugerðar félags- málaráðuneytisins um gerð skipulags áætlana nr 217/1966 Ennfremur virðist i tillögunni gert ráð fyrir að hluti þessara íbúða snúi i norður, en sam- kvæmt byggingarsamþykkt má ekki leyfa slikar ibúðir. E.t.v. er ætlunin að samþykkja ein- Félagar í stjórn Torfusamtakanna: frá v. Drífa Kristjánsd., Guðrún Jónsd., Hörður Ágústsson og Sigurður Harðarson. hver sérákvæði, sem gildi um þessar íbúðir svo sem það, að þarna megi eingöngu búa einhleypingar, barnlaust fólk eða aldraðir, en samkvæmt þvi sem sagt var i ritinu á skipulagssýning- unni á Kjarvalsstöðum eru það ekki beinlinis þeir hópar fólks. sem skortir i þessum borgarhluta Vafasamt má því telja, hvort þessi aðgerð er i samræmi við sett markmið Og hvernig á svo að tryggja, að þessar 80 ibúðir, sem tillagan gerir ráð fyrir, verði ekki teknar samstundis til annarra þarfa s.s fyrir skrifstofur o.þ.h? Varðandi síðasta atriðið. yfirbygg- ingu sjálfs torgsins er það að segja. að slikar hugmyndir er búið að fram- kvæma fyrir mörgum árum erlendis en með misjöfnum árangri Þetta er dýr framkvæmd og áhættu- söm, hvernig sem á hana er litið og vart verður aftur snúið, ef illa tekst til Reynsla erlendis frá er ákaflega viða sú, að ekki hefur tekist að halda þeirri starfsemi sem til stóð Hér er ekki á ferðinni neitt „Kúlturhús" eins og stofnað er til víða erlendis enda trúlega ofviða ekki stærri borg en Reykjavík að halda sliku gangandi af þeirri stræðar- gráðu sem hér er fitjað upp á í nágrannalöndum okkar er verslunartorgum sem þessu lokað á ákveðnum tima og þá tekur við vörslu vaktmaður með hund og byssu Ekki væri gott, ef endirinn yrði sá i henni Reykjavik HVER VILL SVONA __________SKIPULAG?_____________ Mjög vafasamt má þvi telja. að þessi framkvæmd sé til nokkurs góðs fyrir gamla miðbæinn heldur öfugt Ef litið er á umhverfislega þætti i þessu sambandi er af ýmsu að taka í fyrsta lagi er ástæða til að benda á það, að tengsl Austurstrætis og Aðalstrætis eru algjörlega rofin Þegar búið er að byggja 2ja hæða bygginguna á torginu lokar hún Austurstræti til vesturs og engin hús sjást við Aðalstræti nema efsti hluti Morgunblaðshússins Torgbyggingingin er það há, að hún nær upp fyrir svalirnar á Breiðfjörðs- húsi (Fjalakettinum, Aðalstræti 8) og vel yfir mæni á Aðalstræti 10 því fornfræta húsi Fyrirhuguð hækkun á Aðalstræti 9 (Markaðnum) virðist aftur á móti jafn- gilda þrefaldri mænishæð á Aðalstræti 10 Ekki sýnir þetta mikla tiilitssemi gagnvart þessu húsi, sem reist er að frumkvæði Skúla fógeta. einu sögu- frægasta húsi Reykjavikur Með þessum aðgerðum er Aðal- stræti, elsta gata borgarinnar, orðin að dimmu og óaðlaðandi húsasundi, sem helst yrði notað til að komast í og úr einhverjum neðanjarðarbyrjum fyrir 1 40 bíla Hver vill þetta? Misræmið í götumynd Aðalstrætis er augljós og báknið austan götunnar hlýtur að rýra stórlega lífs- og starfs- skilyrði i Grjótaþorpinu STÖÐVA VERÐUR FÓLKSFLÓTTANN"_____________ Við fangsefni það, sem hér er verið að fást við er flóknara en svo að til séu nokkrar „patentlausnir" á þvi, hvað gera skal, ef ná á fram því markmiði að heimta úr helju gamla miðbæmn i Reykjavík Áreiðanlega er þó eitt fyrsta skrefið til björgunar það að vinna að þvi að stöðva með öllum tiltækum ráðum, m.a með markvissri lánafyrirgreiðslu til viðhalds og endurbóta húsa á ákveðnum svæðum, fólksflóttann úr hverfunum umhverfis kvosina og gera þau að góðum ibúðarhverfum. . Það eru engin húsaverndunarsamtök svo skyni skroppin, að þau haldi þvi fram að allt sé gott sem gamalt er. en það er áreiðanlega öllum fyrir bestu. að i þessu máli sem svo mörgum öðrum sé sýnd full gát, nærfærni sé ’gætt i umgengni gagnvart gömlum húsum og gömlum hverfum Yfirbyggt hallærisplan eins og nú er á dagskrá stefnir í öfuga átt " (ath. millifyrirsagnir Mbl.)

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.