Morgunblaðið - 09.07.1978, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 9. JÚLÍ 1978
31
UmHOItF
Umsjón: Tryggvi Gunnarsson
og Anders Hansen.
Tveir íulltrúar Sambands
ungra sjálfstæðismanna,
þeir Sveinn Guðjónsson og
Einar K. Guðfinnsson, sátu
ráðstefnu um öryggismál í
Evrópu, sem haldin var á
vegum DEMYC í Brússel í
Belgíu fyrr á þessu ári.
DEMYC (Democrat Youth
Community of Europe) er,
sem kunnugt er, samtök
ungliðahreyfinga lýðra'ðis-
flokkanna í Evfpu og hefur
SUS tekið virkan þátt í
starfi samtakanna á undan-
förnum árum, en fram-
kvæmdastjóri DEMYC nú er
Jón Ormur Halldórsson,
fyrrum framkvæmdastjóri
SUS. Umhorfssíðan fór þcss
á leit við Svein, að hann
gerði grein fyrir störfum
ráðstefnunnar og helstu
málum sem þar bar á góma.
„Ráðstefnan var haldin í
aðalstöðvum Atlantshafs-
bandalagsins í Briissel enda
skipulögð af DEMYC í nánu
samstarfi við bandalagið og
voru flestir fyrirlesarar á
ráðstefnunni úr röðum
starfsliðs NATO í Brussel.
Ráðstefnuna sátu 19 fulltrú-
ar frá fimm löndum en auk
okkar voru þar fulltrúar frá
Þýzkalandi, Svíþjóð, Dan-
mörku og Bretlandi. Ráð-
stefnan var í alla staði hin
fróðlegasta og þær upplýs-
ingar sem þarna komu fram
vörpuðu á ýmsan hátt skýr-
ara ljósi á hernaðaruppbygg-
ingu þá sem á sér stað, og þá
sérstaklega af hálfu Sovét-
ríkjanna og leppríkja þeirra
í Mið-Evrópu.
Hernaðar-
uppbygging
og hernaðar-
jafnvægi
„Fyrsti liður á dagskrá
ráðstefnunnar var „Sam-
skipti austurs og vesturs“ og
fylgdu síðan í kjölfarið um-
ræður um varnarmál og
stefnumörkun í þeim. Síðari
dag ráðstefnunnar var m.a.
rætt um hernaðarjafnvægið
og afvopnunarmál.
Eins og flestum mun ljóst
hefur hernaðaruppbygging
Sovétríkjanna á síðustu ár-
um verið mjög geigvænleg.
Okkur íslendinga varðar
kannski helst sú gríðarlega
aukning á flota Sovétmanna
á höfunum í kring um Island.
En uppbygging hernaðar-
máttar austurblokkarinnar í
Mið-Evrópu er ekki síðri.
Varðandi þetta má nefna að
Bandaríkin eyða um þa bil
6,6% af þjóðarframleiðslu
sinni til varnarmála. Til
samanburðar má geta þess
að Sovétríkin eyöa 13%
þjóðarframleiðslunnar til
varnarmála. Önnur NATO
lönd en Bandaríkin eyða að
jafnaði 4% þjóðarfram-
leiðslu sinnar til varnarmála..
Og land eins og Bretland,
sem verið hefur ein af
máttarstoðum bandalagsins,
eyðir mun minni upphæð,
enda er breski herinn aðeins
svipur hjá sjón, miðað við
það sem áður var.
Með þessu er þó ekki nema
hálf sagan sögð. Skipting
fjár þess, sem nýtt er til
hermála, er mjög misjöfn.
Aðeins 15% hernaðarút-
gjalda Sovétmanna fer í að
greiða hermönnum laun.
25% fara í vopn og 50% í
„operations". Vesturlönd
nota hins vegar um helming
hernaðarútgjalda sinna til að
greiða hermönnum laun,
enda álíta þau skyldu sína að
hermenn búi við svipuð kjör
og aðrir þegnar landanna.
Að sjálfsögðu fór töluverð-
ur tími ráðstefnunnar í að
ræða hernaðarjafnvægi, eða
hvort það yfirleitt ríkti. í
þeim umræðum komu fram
upplýsingar, sem fróðlegar
eru og varpa vel ljósi á
ástand þessara mála. Fram
skal tekið að franski herinn
er talinn með NATO-ríkjum
í samanburði þessum, þó svo
að Frakkar hafi ekki um
árabil starfað með hernaðar-
nefnd NATO, frekar er ís-
lendingar.
Austurblokkin hefur nær
undantekningarlaust yfir-
burði, hvað varðar fjölda
vopna í Mið-Evrópu. Mann-
afli þeirra er 1,2 á móti 1 hjá
NATO-ríkjunum, fjöldi
skriðdreka þeirra í saman-
burði við skriðdreka NATO-
ríkja er 2,7 á móti 1, 2,5 á
móti 1 í stórskotaliði og 2,4
á móti 1 í svo kölluðum
„taktískum" flugvélum. Hin
geysilega vopnauppbygging
Sovétmanna og bandamanna
þeirra sést vel á eftirfarandi
tölum. Skriðdrekum þeirra
fjölgaði um 31% á tíu árum
frá 1968 til 1978, vopnuðum
farartækjum um 79% á sama
tímabili og taktískum flug-
vélum um 20%.
Einnig komu fram á ráð-
stefnunni upplýsingar um
hernaðaruppbyggingu á
Austur-Atlantshafi. Þar hef-
ur Austurblokkin ennfremur
yfirburði. 1,4 á móti 1 í
kafbátum. 1,2 á móti 1 í
öðrum skipum. Kafbátum
þeirra fjölgaði um 6% á
tímabilinu 1968 til 1978.
Þetta virðist furðu lág tala,
en þess er líka að gæta að á
sama tíma hefur kjarnorku-
kafbátum fjölgað um 136%!
Tundurspillum hefur fjölgað
um 33%, freigátum um 44%
og flugvélum á flugvélaskip-
um um 29%.

&
Sveínn Guðjónsson
„Stjórnmála-
mennáVest-
urlöndum hafa
látið reka á
reiðanum gagn-
vart útþenslu
Sovétríkjanna

Varsj árbandalagsríkj anna.
Það var skoðun fulltrúa
NATO, sem ræddu við ráð-
stefnugesti að í allt of mörg
ár hefðu stjórnmálamenn á
Vesturlöndum látið reka á
reiðanum og ekki hlustað á
aðvaranir hershöfðingja
NATO um útþenslu Sovét-
ríkjanna. Núna virtist sem
þeir hefðu tekið við sér og
hefðu ríkin almennt ákveðið
að auka framlög sín um sem
svaraði 3% á ári hverju. Það
er sem svarar hagvaxtar-
aukningu í löndum þessum á
ári að meðaltali. Sovétmenn
auka hins vegar framlög sín
til hermála um meira en sem
svarar hagvaxtaraukning-
Samhæfing
vopnabúnaðar
NATO-ríkjanna
„Einn dagskrárliður ráð-
stefnunnar var samhæfing
vopnabúnaðar Atlantshafs-
bandalagsríkjanna. Eins og
kunnugt er notast ríkin við
hin ólíkustu vopn; Bandarík-
in við sína smíð, Bretland við
sín o.s.frv. Af augljósum
ástæðum eru margir agnúar
á slíku og frá hagkvæmni-
sjónarmiði Atlantshafs-
bandalagsins er slíkt allt
annað en heppilegt.
NATO-fulltrúar undirstrik-
uðu sérstaklega að upplýs-
ingastreymi á milli aðildar-
Rætt við Svein Guðjónsson um
Öryggisráðstefnu DEMYC í Briissel
Þrátt fyrir þessar tölur,
sem leikmönnum virðast
benda til yfirgnæfandi
hernaðarmáttar Sovét-
blokkarinnar, var það skoðun
fulltrúa NATO að um
hernaðaryfirburði væri ekki
að ræða hjá Sovétríkjunum.
Astæðurnar sögðu þeir vera
tvær. í fyrsta lagi er tækni
mun lengra á veg komin
meðal Vesturveldanna og
þau hernaðartæki, sem þau
hafa yfir að ráða eru betur
búin. I annan stað, sögðu
þeir, að þrátt fyrir allt væru
hermenn NATO-ríkjanna
betur þjálfaðir en hermenn
unni. Bentu NATO full-
trúarnir á að það gætu þeir
aðeins gert á kostnað lífs-
kjara almennings. Eins og
kunnugt er, hafa þau hingað
til ekki verið góð og miðað
við það sem gerist og gengur
á Vesturlöndum, hin hræði-
legustu. Þetta geta sovésk
stjórnvöld gert í krafti
alræðisvalds síns. En það var
þó skoðun þeirra sérfræðinga
sem spurðir voru um þetta
atriði, að hæpið væri að
Kremlverjar gætu haldið
þessu áfram mjög lengi án
þess að upp úr syði hjá
almenningi."
ríkja væri lítið, öllum aðilum
til bölvunar. Þrátt fyrir að
margháttaður ávinningur
væri að sgmhæfingu, er af
augljósum pólitískum og
efnahagslegum ástæðum
ekki hægt að neyða aðildar-
ríkin til hennar. — Ennfrem-
ur sögðu sérfræðingar NATO
að þrátt fyrir allt væri það
miklu æskilegra og líklegra
til árangurs að stefna að
samvinnu, fremur en algjörri
samhæfingu. Kostir þess að
hafa vopnabúnaðinn ekki
algjörlega samhæfðan væru
líka nokkrir, svo sem að
mismunandi vopnabúnaður
að átta sig á styrk herja
Atlantshafsbandalagsríkja.
Ennfremur væri af því marg-
háttaður ávinningur, þegar
unnið væri að tæknilegum
rannsóknum, þar sem þær
leiddu þá oft til nýrra og
gagnlegra upplýsinga á
hernaðarsviðinu."
Pólitísk
þýðing NATO
„í umræðum á ráðstefn-
unni, kom það fram hjá
fulltrúum NATO að pólitísk
þýðing bandalagsins væri
meiri nú en áður. Leiddi
þetta til spurninga sem á
tíma ráðstefnunnar voru
mjög á döfinni. Hvernig
NATO myndi bregðast við ef
kommúnistar kæmust til
valda í Frakklandi, eins og
allar kosningaspár gerðu ráð
fyrir á þeim tíma. Það var
samdóma álit allra er við
ræddum við að ekki kæmi til
greina að hleypa kommúnist-
um að öllum þeim skýrslum
er NATO sendi aðildarríkj-
unum. Minnti einn fulltrúinn
á að sá háttur hefði verið
hafður á við íslendinga og
Tyrki, þegar kommúnistar
hefðu verið þar í ríkisstjórn.
Við fulltrúar Islands lögðum
þá hart að NATO-fulltrúan-
urn að skýra frá því hvers
konar upplýsingar það hefðu
verið, sem íslensk og
tyrknesk stjórnvöld höfðu
ekki aðgang að á umræddum
tíma. Ekki fengust frekari
upplýsingar um það og sagð-
ist sá er við var rætt ekki
vita frekar um þetta mál. Við
bentum honum á að Island
starfaði ekki í hernaðar-
málanefnd NATO ög maður
menntaður í herfræðum
starfaði ekki fyrir Islands
hönd hjá bandalaginu.
Spurðum við hvort þær upp-
lýsingar sem Islendingar
máttu ekki vita um í tíð
vinstri stjórnanna væru ekki
einungis herfræðilegar og við
ynnum hvort eð er ekkert að.
Endurtók hann ummæli sín
um að hann vissi ekki frekar
um mál þetta."
Viðskipti
austurs og vesturs
„Einn þáttur ráðstefnunn-
ar var viðskipti austurs og
vesturs. Þrátt fyrir að þau
byggist að einhverju leyti á
gagnkvæmum hagsmunum,
virðist það nokkuð ljóst að
Sovétmenn hagnast á þeim
viðskiptum. Astæðurnar fyr-
ir því að Sovétmenn sjá sér
hag í að versla við hinn
„kapitalíska heim“ eru
þrennskonar. I fyrsta lagi
þurfa þeir á vestrænni tækni
að halda. í annan stað á
fjárfestingu til að örva at-
vinnulíf sitt og í þriðja lagi
þurfa þeir á matvælum að
halda til að geta bókstaflega
brauðfætt íbúa landsins.
NATO-ríki flytja einkum inn
frá Sovétríkjunum efni unn-
in úr jörðu (stál og kol t.d.)
og svo margs konar hráefni.
Enginn vandi væri fyrir
Vesturlönd að sækja þessar
vörur annað. Hins vegar geta
Sovétríkin ekki snúið sér
neitt annað til að fá þær
vörur er þau sækja til
Vesturlanda. Af hreinum
hernaðarlegum ástæðum
hlýtur það að teljast í meira
lagi hæpið að útvega Sovét-
ríkjunum tækniþekkingu og
þess háttar í jafn ríkum
mæli og nú er þar sem það
mun minnka það bil, sem er
á milli, hvað varðar tækni-
þekkingu.
Ýmislegt fleira bar á góma
á ráðstefnunni sem ástæða
væri til að nefna, en það
verður að bíða betri tíma,“ —
sagði Sveinn að lokum.
- AII