Morgunblaðið - 06.08.1978, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 6. ÁGÚST 1978
15
AUGI.VSIM.A-
SÍMINN ER:
22480
Hus og jaroeign nenry íuoores er um stundarveg norður af London. Hann hefur
búið hér f 37 ár og gert meira en 800 höggmyndir.
kveður Moore upp úr og augu
hans ljóma eins og augu barns:
„Ég heyrði eitt sinn ungling, sem
stóð fyrir framan mynd mina
„Móðir og Barn“ segja: Nei, sjáðu
fílinn á stólnum — og ég hreyfði
engum andmælum.“
„En segjum sem svo að hann sé
enn sama sinnis löngu síðar?“
Moore bregst afundinn við
þvermóðsku minni: „Eigið þér við
að það sé ekki gott að endurtaka
skrýtlu, sem enginn skildi í fyrsta
skipti?"
í listkönnunarleiðangri um
garð meistarans komum við að
gömlum skúr. Það er hér sem
hann mótar smámyndir fyrir
höggmyndir sínar, sem síðan eru
sendar til Noacs-
stórsteypismiðjunnar í Berlín og
fullgerðar þar. „Það er e.t.v. sér-
gáfa mín,“ segir Moore án yfirlæt-
is, „að ég get leitt mér smáa hluti
mjög stórt fyrir sjónir."
í skúrnum gamla er allt á tjá og
tundri. Á borðinu, gólfinu og í
hillum og skápum getur að lfta
aflóga tannbursta, hnífa, skrín og
skeljar, litla eldhúsbursta, fötur,
meitla, hamra, nagla, plastskálar,
hefil og steina, steinar og aftur
steinar á tvist og bast. Á milli
verður fyrir ein og ein dauð bý-
fluga og svo er þarna eldhús-
klukfta og ferðaútvarp. Við vinnu
er ljúft að hluta á útvarp, einkum
á tóna Bachs, Mozarts eða
Beethovens.
Moore starfar I hæsta máta átta
til tíu stundir á dag líkt og ríkis-
starfsmaður. Hann stígur úr
rekkju klukkan hálf átta og snæð-
ir enskan morgunverð, kornflög-
ur og ristað brauð. Hann hefst
handa hálf níu og lítur þá fyrst
upp er kona hans hringir til hans
í einum þeirra sex sima, sem til er
að dreifa á öllum vinnustöðum
hans. Þá er klukkan orðin eitt og
,Jiún kann því ekki að maturinn
kólni". Því næst gluggar hann í
„Times“ eða „New Statesman"
eða sunnudagsblöðin. Fyrir
kvöldverð vinnur hann þrjár
stundir til viðbótar og oft á kvöld-
in til klukkan níu. Þá sækir hann
kunningja heim eða horfir á sjón-
varp þ.á m. heimsmeistarakeppni
i knattsprynu í Argentinu, „en
ekki fram á nótt.“ Einu sinni i
mánuði er hjónunum ekið til
London i leikhús að sjá frumsýn-
sig og snýst á fótstalli sinum. „Ef
ég fæ ekki breytt náttúrunni,"
segir Moore, „þá að minnsta kosti
listinni".
A móti okkur kemur Andrew,
annar tveggja listnema, sem að-
stoða Moore og læra af honum.
Áður fyrr störfuðu allt að átta
aðstoðarmenn hjá Moore og voru í
fimm ár. Flestir nemenda Moores
lögðu út á sjálfstæða braut i list-
þár leitaði skjóls í sprengjuárás-
um. Það var þá sem „skýlis-
teikningarnar" urðu til, sem nú
gefur að líta í Tate-safninu.
Eftir stríð var hann á mála hjá
Menningarstofnun Sameinuðu
þjóðanna, gerði listaverk fyrir
„Time-Life“-bygginguna, Lincoln-
miðstöðina og Bouwemiðstöðina i
Rotterdam. Stærstu verkin kosta
nú meira en hundrað milljónir
islenzkra króna.
„Nú finnst mér ég njóta full-
komins frjálsræðis," segir hann.
„Ég skapa nú hvað eina sem mér
sýnist — og enginn verður að
kaupa það.“
Á bakaleiðinni sýnir Moore
okkur inn i teiknivinnustofuna.
Þar sýnir hann okkur hvernig
hann fer t.d. að þvi að teikna
mynd af sjálfum sér með spennt-
ar greipar I spegli. „En lifið byrj-
ar fyrst með þriðju viddinni," seg-
ir hann.
Hýbýli listamannsins, 40 fer-
metrar að stærð, eru bermifull af
menningarverðmætum. Á veggj-
um hans hanga Degas, Ouillard og
Cézanne, sem sterk áhrif hafði á
hann. í þessari viku hefur Moore
í hyggju að fljúga til Parísar og
skoða Cézanne-sýningu. „Ég þori
aðeins að fara inn þegar lokað
er,“ segir hann og stoltið leynir
sér ekki.
Á borðinu er karfa full af
grjóti, styttur standa með veggj-
um, flestar úr viði úr ferðum til
Tignaður sem
Michelangelo
okkar tíma
Eiginkona Moores, Irina,
sem fædd er f Rússlandi,
var að snyrta limgerði þeg-
ar ljðsmyndarann bar að.
ingu. „Þá erum við ávallt komin
heim aftur fyrir lágnætti."
Forkurinn haskar sér að næstu
styttu og segir viðmælanda sínum
að taka á henni. En hún hreyfir
sköpun — en áhrif Moores leyna
sér ekki í verkum þeirra. Andrew
hefur verið að gera við borvél.
Listnám Moores sjálfs byggðist
ekki á slikum kenniföður. Það
voru höggmyndir Methley-kirkju,
sem vöktu undrun sjötta barns
námamanns nokkurs á kolasvæð-
um Yorksskíris. Fimmtán ára að
aldri hafði hann ráðið hug sinn:
Ég gerist myndhöggvari. Eftir að
hafa sótt alþýðuskóla og þjónað
tveggja ára herskyldu i Frákk-
landi, gerðist hann til að byrja
með kennari I heimabæ sínum.
Siðar hlaut hann styrk til að nema
við Listaakademíuna I Leeds og
síðan Konunglega listaháskólann
í London. Hann ferðaðist til ítalíu
(hann á nú sumarbústað i Tosk-
ana) og Parisar (þar hitti hann
Picasso og nú standa þeir hlið við
hlið í vaxmyndasafni Madame
Tussaud).
Á þriðja áratugnum kenndi
hann við listaskóla i Chelsea og
sýndi sjálfur. Fyrir fyrstu sýning-
una fékk hann 50 pund, þá 100 og
loks 200 fyrir tveggja ára vinnu.
Þegar efniviður rann til þurrðar í
heimsstyrjöldinni síðari gaf hann
sig að teikningu. A nóttunni fór
hann i skotvarnabyrgin i London
og teiknaði mannþyrpinguna, er
Afriku og Mexikó. Hvert langar
hann núna? „Ég vildi helzt fara
til Egyptalands, að pýramídunum
og til Indlands, Kína og Grand
Canyon I Bandarikjunum — en
þá gæti ég heldur ekki unnið.“
Nú les hann ekki lengur lang-
tímum saman eins og áður, hvorki
Tolstoi né Túrgenjew, Flaubert
né Stendhal, sem fjörguðu Imynd-
unarafl hans áður fyrr. En við-
ræður Göthes og Eckermanns les
hann nú sem endranær. „Þar er
líf að finna," segir hann.
Borðið í dagstofunni er riku-
lega þakið eðalveigum; koniaki,
viský, gini, líkjörum og vodka.
Fær hann sér af og til í staupinu?
Á kvöldin, reyndar, skozkt viský.
En fyrst og fremst er drykkurinn
handa gestum. Kverkar blaða-
mannsins eru áfram þurrar.
Úr eldhúsinu berst steikarang-
an. Moore gefur til kynna að nú sé
nóg að gert, hann sé lítið eitt
þreyttur. Þó er það örugglega
ekki ilmurinn, sem kallar yfir
hann þreytuna. í hliðarherberg-
inu gellur sjónvarpið þegar. Ur-
slitaleikirnir I Wimbledon-
tenniskeppninni eru að byrja ...
(Þýtt og endursagt úr Welt am
Sonntag). Grein eftir Gerhard
Krug.
Þegar Henry Moore vann að mynd sinni „Þrír punktar" hafði hann f huga inynd Fontainbleaus: „Gabriela
d’Estress með systur sinni“ (t.v.). „Punktarnir þrír snertast jafn fínlegaog fingurnir brjðstið,“ segir Moore.
Þessi mynd af Jóhanni var tekin
þegar hann var á hátindi frægðar
sinnar og var myndin gefin út á
póstkorti í Bandaríkjunum.
Jóhann Péturs-
son gefur elli-
heimilinu á Akur-
eyri 5000 dollara
Jóhann Pétursson Svarfdæling-
ur hefur sent elliheimilinu á
Akureyri fimm þúsund dollara að
gjöf eða 1,8 millj. kr.
I bréfi frá Jóhanni, sem fylgdi
gjöfinni segir: „Þetta er gjöf frá
mér án nokkurra skuldbindinga
eða óska af minni hálfu annars en
þess, að ég óska heimilinu gæfu og
gengis og blessunar góðra manna
og Guðs í nútíð og framtíð."
Jóhann K. Pétursson eða Jóhann
risi eins og hann var oft kallaður,
varð eins og kunnugt er snemma
óvenjulega hár vexti og þegar
hann var aðeins þrítugur að aldri
var hann orðinn 2,65 metrar á
hæð.
Jóhann fór snemma utan og
vann lengi fyrir sér með því að
sýna hæð sína í fjölleikahúsum.
Síðustu ár hefur hann haldið
kyrru fyrir á heimili sínu í Florida
í Bandaríkjunum, en hann kom þó
til íslands fyrir tveimur árum og
dvaldi hér um hríð.
„Landsliðið í
bransanum”
keppir um verzl-
unarmannahelgina
BORGARFJARÐARGLEÐI ’78
nefnist skemmtun sem U.M.S.B.
stendur fyrir nú um helgina.
Meðal efnis þar má nefna dans-
leiki í Brautartungu og Logalandi,
knattspyrnuleik og Baldur Brjáns-
son mun sýna listir sínar. Tvær
hljómsveitir verða á staðnum,
Haukar og Póker, og mynda þær
tvær „landsliðið í bransanum" sem
keppa mun í knattspyrnuleiknum.
Sætaferðir á svæðið verða frá
Borgarnesi, Akranesi og B.S.I. í
Reykjavík. Tjaldstæði eru bæði í
Brautartungu og Logalandi.