Morgunblaðið - 12.08.1978, Blaðsíða 29

28
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 12. ÁGÚST 1978
SLÁTURFÉLAG Sudurlands hefur
nú um rúmlega 70 úra skeid ÞjónaA
sunnlenzkum bændum en það var
stofnað árið 1907. Stofnendur Þess
voru bændur úr ðllum hreppum
Árnes- og Rangárvallasýslu en
strax é fyrsta starfsórinu var
félagssvæðið stækkað og néði
einnig til Vestur-Skaftafellssýslu,
Gullbringu- og Kjósarsýslu, Borgar-
fjarðarsýslu og Mýrarsýslu. Nú
markast félagssvæðið af Skeiðarér-
sandi í austri og Hvíté í Borgarfirði í
vestri. Starfsemi Sléturfélagsins
hefur stöðugt verið að aukast og
starfsemin orðin fjölÞættari. Heíld-,
arvelta félagsins é érinu 1977 var
tæpir 6,9 milljarðar og Þegar
starfsfólk fyrirtækisins var flest é
Því éri eða í sléturtíðinni unnu Þar
1436 manns. Fastréðið starfsfólk var
í érslok 1977 549 manns. Félagið
starfrækir sjö sléturhús é félags-
svæðinu auk frystihúsa, kjötvinnslu
og sútunarverksmiðju í Reykjavík.
Jón H. Bergs
vegna rofs é samgönguleiðum og
þrátt fyrir það að samgöngutækni sé
nú oröin önnur og betri, teljum við
samt rétt að hafa sláturhús þar.
Og það hefur kannski ekki síst
ráðið feröinni í þessum efnum að
menn hafa viljaö að þessi vinna væri
til góða fyrir sveitafólk og menn hafa
séð fram á að í bæjunum væri ekki
gott að grípa fólk til þessara starfa
um stuttan tíma.“
„Ekki stefna félagsins
aö selja allar sínar
vörur sjálf í smásölu
Sláturfélagiö hefur allt frá því á
öðru starfsári sínu starfrækt mat-
vöruverzlanir í Reykjavík og nú einnig
á Akranesi. Þessi verzlunarrekstur
hefur oft verið gagnrýndur af bænd-
um.
„Félagiö markaöi sér í upphafi þá
stefnu að reyna sjálft að koma sínum
vörum á markaö hér í Reykjavík í
Vildum gjarnan hafa
meirapersónulegt sam-
band við félagsmenn
Þó rekur félagið 7 matvöruverzlanir
í Reykjavík og eina á Akranesi.
Byggði sláturhús á
fyrsta starfsári
Sláturfélagið er stofnað í kjölfar
mikilla erfiöleika í sölu afuröa bænda
um síöustu aldamót. Þar komu ekki
síst til áhrif banns við innflutningi
lifandi fjár til Bretlands áriö 1896.
Gerðar voru tilraunir með sölu á
söltuöu kjöti á erlendan markað, því
innlendi markaöurinn gat ekki tekiö
við allri kjötframleiðslu landsmanna.
Útflutningur gekk þó erfiölega vegna
lélegrar verkunar og var því sláturfé-
lagið stofnað til að koma upp
sameignarsláturhúsi, sem gert var
strax á fyrsta starfsári félagsins meö
byggingu sláturhúss viö Skúlagötu í
Reykjavík.
Lagöi félagið í upphafi áherzlu á aö
hafa um það forystu að bæta
meðferð kjötvara. Strax í fyrstu
sláturtíöinni 1907 var hafin sala á
nýju kjöti beint til neytenda af hálfu
félagsins og í ársbyrjun 1908 stofnaöi
félagiö sína fyrstu matvöruverzlun.
Hefur félagið æ síðan rekið verzlanir í
Reykjavík og síðari ár einnig á
Akranesi.
„Frumvinnslan færist
úr borgunum"
Við heimsóttum í vikunni Jón H.
Bergs, forstjóra .Sláturfélagsiris, og
ræddum við hann um starfsemi
félagsins og barst talið fyrst að þeim
breytingum, sem orðið hefðu á
starfsemi félagsins á liönum árum.
„Þróunin hefur orðið sú sama í
þessu fyrirtæki og annars staöar, þar
sem ég þekki til, að frumvinnsla
afuröanna hefur færst úr borgunum
út í héruðin. Áður fyrr voru sláturhús-
in í borgunum eins og var t.d. hér í
Reykjavík. Hins vegar fer fullvinnsla
afuröanna yfirleitt fram þar sem fjöldi
neytendanna er mestur. Þessi þróun
Lrtfi ir nrrtinllnm off nnr ntoA hnr
• wmnwyu Utt U«I ««uw wy
við sjáum það að fyrsta áriö, sem
félagiö starfar er reist sláturhús í
Reykjavík, nú er þar ekkert sláturhús
en félagið starfrækir 7 sláturhús á
félagssvæöinu. Á Selfossi höfum viö
einnig úrbeiningu og fyrstu pökkun
afuröanna en fullvinnslan fer fram í
Reykjavík."
„Fullunnar kjötvörur
batna ekki við flutning“
En hvert verður þá framhaldið.
Kemur til dæmis aukinn hluti kjöt-
vinnslunnar til með að flytjast t.d. til
Selfoss eöa annarra staða austan
fjalls?
„Þaö er ekki gott aö segja til um í
hvaö miklum mæli sú þróun verður
og það ræöst dálítiö eftir tækniþró-
uninni. Ég tel þó sennilegt að vaxandi
hluti framleiðslunnar verði unninn
meir úti í framleiösluhéruöunum en
þaö veröur einnig aö hafa í huga aö
mestur hluti okkar neytenda er hér á
suðvesturhorninu eöa um helmingur
þjóðarinnar. Og eftir að varan hefur
verið fullunnin þá batnar hún ekki við
flutning, þannig að ég heid að síöasta
stig vinnslunnar verði áfram sem
næst aöalmarkaönum.
Félaginu hefur borist fjöldi óska
um að setja upp kjötvinnslur víöa á
félagssvæöinu og þá eru það fyrst og
fremst hagsmunir íbúanna í þéttbýlis-
kjörnum varöandi atvinnu, sem þar
koma til en ég held að við verðum að
hafa í huga aö dreifa þessari vinnslu
ekki of mikið, heldur hafa einingarnar
færri og stærri, því að þannig getum
við betur nýtt tæki og annan búnaö.
Þetta hafa forsvarsmenn Sláturfé-
lagsins haft í huga varöandi rekstur
félagsins."
„Hagsmunir bænda að
beir og Þeirra fólk
geti haft atvinnu
við slátrunina“
Sláturfélagiö hefur ekki farið inn á
þá leið að byggja fá mjög stór
sláturhús eins og stefnt hefur verið
aö víöast annars staöar á landinu.
Hverjar eru ástæöurnar fyrir þessu?
„Það eru vissar ástæöur fyrir
þessu. Starfsemi sláturhúsanna er
bundin við vissan tíma á ári. Þetta er
stuttur starfstími og vinnuafliö í
sláturhúsin hefur lengst af komið úr
sveitunum í kring. Ég er hræddur um
að það væri mjög erfitt að fá allan
þann fjölda fólks sem þyrfti ef
sláturhúsin væru fá og stór í borgum
og boojum. Þctð cru !íkc að visgu ícyti
hagsmunir bændanna að þeir og
þeirra fólk geti haft atvinnu viö
siátrunina og þá kannski einmitt
þegar rólegra er til sveita.
Við getum líka tekið sláturhúsiö á
Kirkjubæjarklaustri; ein aöalrök-
semdin fyrir því að þaö var byggt, var
aö héraöiö þar gæti einangrast
smásölu. Meö því aö vinna ekki
einungis aö vinnslu afuröanna heldur
að geta líka fylgt þeim eftir á borð
neytendanna hefur félagiö getaö haft
áhrif á vöruvöndun og getaö rutt
nýjungum braut. Það er ekki stefna
félagsins aö selja allar sínar vörur
sjálft í smásölu, heldur aö geta haft
áhrif á það með hvaða hætti dreifing
vara félagsins fer fram. Ég held að
óhætt sé að segja að þetta verkefni
hafi tekist vonum framar, því undan-
tekningarlítið eru viöskiptavinir verzl-
ana okkar ánægöir meö þá þjónustu,
sem þeir fá þar.
Félagið hefur hin seinni ár nær
alltaf getaö selt alla sína kjötfram-
leiöslu á innanlandsmarkaöi og þar
hafa búöir félagsins haft sitt aö segja,
þó að vitanlega séu vörur félagsins
seldar í smásölu af mun fleiri aöilum.
Þær raddir, sem gagnrýna rekstur
búöanna meö því aö segja aö í þeim
sé bundiö fé bændanna, gera það af
misskilningi. Þaö er alls ekki þeirra
fjármagn, sem bundiö er í verzlunun-
um, heldur ýmissa innlendra verk-
smiöja, erlendra aðila og innflytjenda
þeirra hér. Vörur til verzlananna eru
keyptar gegn gjaldfresti og umsetn-
ingin er það ör að vörurnar eru
greiddar, þegar þær hafa verið
seldar.
„Æskilegt aö byggja
frystihús og dreifingar-
miðstöð í Laugarnes-
inu“
Hver eru næstu verkefnin varðandi
verklegar framkvæmdir á vegum
félagsins. Er áformað aö hefja
byggingu á nýju húsnæöi fyrir
starfsemi félagsins í Reykjavík?
„Nú er unnið aö byggingu viöbótar
við frystihúsið á Kirkjubæjarklaustri,
en sláturhúsiö þar hefur þegar verið
endurbyggt og þegar frystihúsiö
verður tekið í notkun á það að
uppfylla algjörlega allar kröfur. Á
Hvolsvelli hefur á vegum félagsins
veriö unnið að byggingu frystihúss og
í fyrra var byggður þar frystiklefi, sem
á aö rúma 85 þúsund skrokka. Þá
verður hægt að frysta þar • 3000
skrokka á dag og geyma þar alla
fmm
iMiiuanjuion cti i iiciuoiui ict ui i icii i^jcm -
vallasýslu og nokkurn hluta fram-
leiöslunnar úr Skaftafellssýslunni.
Því er ekki aö neíta aö þaö er oröiö
dálítiö þröngt um starfsemina hér við
Skúlagötu en tækniþróun síðustu ára
hefur þó oröið til þess að vélarnar
eru tiltölulega afkastameiri miðað viö
stærö og því nýtist húsnæöið betur,
Unnið að sauðfjérslétrun í sléturhúsi félagsins á Selfossi.
Á Selfossi hefur félagið komið upp sérstöku stórgripasláturhúsi.
Á vegum félagsins fer fram fjölbreytt kjötvinnsla og hér mé sjé pökkun é
bjúgum í Reykjavík.

jZát ■ iTtiri ii í * * -■ é1 j&S&L.,. á
, L,
B bÉIPI' St -. ytár \ nB JBpI vmœ Æ