Morgunblaðið - 12.08.1978, Blaðsíða 31

30
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 12. ÁGÚST 1978
„Sá sem hefur aðstöðu til
votheysverkunar, hefur mikla
tryggingu í afkomu sinni.
Votheysverkunin gildir mikið
hér á Suðurlandi, enda tileink-
aði ég mér hana fljótlega og hef
síðan aldrei haft sérstakar
áhyggjur af sunnlenzka rosan-
um.“ Það er Stefán Jasonarson,
bóndi frá Vorsabæ og formaður
Búnaðarsambands Suðurlands
með meiru, sem hefur orðið, en
Stefán var önnum kafinn við
undirbúning landbúnaðarsýn-
ingarinnar í gagnfræðaskólan-
um á Selfossi, er við hittum
hann að máli.
„Það var mikill hagleiksmað-
ur, Sigfús Jónsson, sem byggði
tvo votheysturna fyrir mig árið
1964. Góðir eru þeir en ódýrir
voru þeir í byggingu," segir
Stefán og brosir við. „En vot-
heyið hefur verið góður bakhjarl
fyrir mig í búskap mínum,"
heldur hann áfram. „Þannig var
að ég kom á bæ, þar sem Sigfús
var að byggja tvo votheysturna
og mér fannst verkið vel unnið
og bað hann að byggja tvo fyrir
mig í leiðinni. Aldrei hef ég séð
eftir því.“
Stefán er fæddur og uppalinn
í Vorsabæ, en við búinu þar tók
hann af föður sínum 1943. „Ég
axlaði mín skinn og skellti mér
út í búskapinn," segir Stefán og
bætir því við að hann hafi alla
tíð haft gaman af búskap. „Áður
en ég fór að búa hafði ég unnið í
þrjú ár með bróður mínum í
húsbyggingum í Keflavík og
Reykjavík. Já, þá stóð stríðið
yfir.
Þegar ég tók við Vorsabæ var
þar gamalt fjós og lélegt, og
blandað bú af miðlungsstærð,
sem stækkaði er fram liðu
tímar. Sjálfur hef ég aldrei stillt
Stefán Jasonarson í skóginum,
sem plantaö hefur verið úti fyrir
gagnfræðaskólanum á Selfossi.
Ljósm.: RAX
„Misskilningur að
bœndur séu aö
kœfa sig í búskap ”
á stórbúskap. Mér finnst mis-
skilttingur að bændur séu að
kæfa sig í búskap, þeir stofna
aðeins sinn eigin vítahring.
Nú erum við eftir ein, karl og
kerling, og búið er aðallega
kúabú, ég held að það séu fleiri
kýr í fjósi en kindur í fjárhúsi.
En allt um það, hinu opinbera
hlýtur að finnast búskapur
minn góður, því þeir lögðu á mig
700,000 krónur í opinber gjöld,"
segir Stefán, glaðþeittur á svip.
„Annars er ég mest lítið heima
við þessa dagana, landbúnaðar-
sýningin tekur svo mikinn
tíma.“
Samstarfsfólk
mitt hefur alla
tíð verið gott
Stefán er spurður að því hvort
ekki hafi verið erfitt að reka bú,
jafnhliða því að láta ungmenna-
félagsmál mikið til sín taka.
„Nei ég læt það alveg vera, þetta
hefur allt einhvern veginn fund-'
ið sinn tíma. Við vorum mikið í
ungmennafélaginu í minni sveit
og sjálfur held ég að ég hafi
verið formaður í 28 ár. Það er
gaman að vinna að þessum
málum, hvort heldur um er að
ræða að setja á svið leiksýningu
eða halda íþróttamót. Þótt
aldurinn færist yfir mig, finnst
mér alltaf jafn gaman að taka
þátt í þessu og svo hefur
samstarfsfólk mitt alltaf verið
ákaflega gott. En það verður að
segja eins og er, að mér finnst
mikið til þess heiðurs koma að
vera heiðursfélagi í ungmenna-
félaginu, en félagar mínir og ég
vorum gerðir að heiðursfélögum
á 70 ára afmæli þess.
Stefán er inntur eftir því hvað
hæft sé í því að hann hafi skorað
á Jónas Kristjánsson í víða-
vangshlaup.' „Jú, ég er til, ef
hann mætir," svarar hann að
bragði. „Þannig er að ég hitti
Jónas að máli er ég kom til
Reykjavíkur í vetur og þá sagði
ég þetta við hann í gríni. Þetta
byrjaðí því sem grín og ætli það
ekki endi sem grín. En samt
vona ég að hann mæti við
rásmarkið, það getur verið
gaman að breyta til í hversdags-
leikanum og bregða sér í
íþróttagallann."
Landsmótið á
Laugarvatni
minnisstætt
Við göngum um sýningar-
svæði landbúnaðarsýningarinn-
ar í gagnfræðaskólanum og
Stefán segir að það hafi verið
hans draumur að haldin yrði
landbúnaðarsýning, þegar Bún-
aðarsamband Suðurlands yrði
70 ára. „Svipuð sýning og var
haldin fyrir 20 árum hér í bæ,“
segir Stefán og horfir í kringum
sig. „Þótt ég hafi unnið meira og
minna að félagsmálum í 40 ár
eru tvö viðfangsefni mér mjög
minnisstæð. Annað er lands-
mótið á Laugarvatni árið 1965,
en það mót var alveg einstak-
lega vel heppnað. Hvort tveggja
var að veður var með afbrigðum
gott og hitt að áhorfendur voru
fjölmargir. Landbúnaðarsýning-
in nú er einnig ofarlega í huga
mér. Þetta hefur verið mikið
starf, en skemmtilegt, já það er
óhætt að segja það.“
Við erum komnir inn í leik-
fimisalinn og Stefán staðnæm-
ist við einn básanna. „Þarna
verður afurðasalan með sinn
bás,“ segir hann, „og þarna
verða garðyrkjumennirnir með
sína sýningu," heldur Stefán
áfram og bendir á hraungrýti,
sem raðað hefur verið upp.
„Hérna fyrir ofan okkur verða
tízkusýningar, þarna á pallin-
um,“ segir Stefán og bendir á
trégólf, sem lagt hefur verið yfir'
nokkra bása. „Ef þetta væri
gegnsætt, gætum við séð alveg
upp undir dömurnar," bætir
Stefán við og hlær.
Við röltum út í skóg skóg-
ræktarfélagsins, en Stefán er
mikill áhugamaður um skóg-
rækt. „Þú ættir að koma í
Vorsabæ og sjá skóginn þar,
honum hefur farið mikið fram
með árunum," segir Stefán og
horfir hugsi á trén sem gróður-
sett hafa verið fyrir utan
gagnfræðaskólann undanfarna
daga. „Ja, þú getur jafnvel farið
á gæsaveiðar ef þú kemur í
Vorsabæ, það er nóg af gæsun-
um þar eins og annars staðar í
Gaulverjabæjarhreppi," segir
Stefán um leið og við göngum
aftur inn í gagnfræðaskólann.
Búnaðarsamband Suðurlands 70úra
LANDBÚNAÐARSÝNINGIN
sem nú sendur yfir á Selfossi er
haldin f tilefni af 70 ára afmæli
Búnaðarsambands Suðurlands.
Búnaðarsamhandið er sam-
band allra Búnaðarfélaga í
Árnes-, Rangárvalla- og Vest-
ur-SkaftafellssýsIu og eru
félögin 35 að tölu en félags-
menn þeirra voru í árslok 1977
1488. Starfsemi Búnaðarsam-
bandsins er öðru fremur fólgin
í leiðbeiningarþjónustu við
bændur og starfa að því 6
ráðunautar á vegum sambands-
ins en auk þess vinna þeir að
framkvæmd jarðræktar- og
búfjárræktarlaganna á sam-
bandssvæðinu. Frá árinu 1952
hefur Búnaðarsambandið starf-
rækt tilraunastöð í Laugardæi-
um og eru nú einnig starfrækt-
ar tvær sæðingarstöðvar, önn-
ur fyrir nautgripi og hin fyrir
sauðfé.
Bændur geti leitaö á
aöalverzlunarstaöina
meö leiöbeiningar
og fyrirgreiöslu
Hjalti Gestsson hefur starfað
lengst þeirra ráðunauta, sem nú
starfa hjá Búnaðarsambandinu.
Hann hóf störf þar sem ráðu-
nautur í búfjárrækt árið 1946 og
urðu ráðunautarnir þá tveir, en
auk Hjalta starfaði Árni Jóns-
son, nú landnámsstjóri, sem
ráðunautur í jarðrækt. Frá
árinu 1958 hefur Hjalti verið
framkvæmdastjóri sambands-
ins. Við ræddum stuttlega við
hann um starfsemi sambands-
ins.
stað komið upp í Laugardælum
nautauppeldisstöð Búnaðar-
félagsina. Á árinu 1968 var
einnig komið upp sæðingarstöð
fyrir sauðfé og hefur fé verið
sætt í flestum sveitum á sam-
bandssvæðinu."
Aðspurður um hvernig star-
fsemi sambandsins væri fjár-
mögnuð sagði Hjalti:
„Um helmingur kostnaðar við
leiðbeiningarstarfsemina kemur
frá ríkinu í gegnum Búnaðar-
félag íslands en hinn helming-
urinn kemur ýmist sem félags-
gjöld búnaðarfélaganna, fram-
lög frá sýslusjóðum og frá
Búnaðarmálasjóði sem er
stærsti hlutinn en hann er
myndaður með ákveðnum
skatti, sem lagður er á búvörur
— og þetta er beint framlag
bænda, því að skatturinn er
tekinn af þeirra hlut.“
Áherzla lögö á
bætta umgengni
„Við höfum síðustu árin lagt
áherzlu á bætta umgengni
heima á sveitabæjunum og
hefur sérstakur ráðunautur
starfað að þessu verkefni. Við
erum þegar farnir að sjá þess
merki að fólk hafi gert átak í
þessum efnum með ræktun
heimilisgarða. Sambandið hefur
gert nokkurt átak til að bæta
heyverkunina en það er kannski
mikilvægasta verkefnið innan
landbúnaðarins að auka öryggi
og bæta heyverkunina og þá
fyrst og fremst með því að koma
súgþurrkun í mun betra horf
með öflugum blæstri og bættri
aðstöðu til votheysgerðar," sagði
Hjalti að lokum.
Hjalti sagði að nú sinntu 6
ráðunautar leiðbeiningarstöfum
á vegum Búnaðarsambandsins.
Hefðu fimm þeirra aðstöðu á
skrifstofu sambandsins á Sel-
fossi en einn byggi í Sólheima-
hjáleigu í Mýrdal og þar hefði
hann sína bækistöð enda starf-
aði hann fyrst og fremst í
V-Skaftafellssýslu. „Við vonum
að sá tími komi innan tíðar að
sambandið opni skrifstofu í
Rangárvallasýslu, annað hvort á
Hellu eða Hvolsvelli og það er
einnig bjargfastur vilji okkar að
þegar tímar líða getum við
einnig haft skrifstofu í Vík í
Mýrdal.
Bændur eiga að geta
leitað á aðalverzlunarstaði
héraðanna með leiðbeiningar og
aðra fyrirgreiðslu, sem
Búnaðarsambandið veitir,"
sagði Hjalti.
Hvaö er hægt aö fram-
leiöa
mikið af heyi í einu?
Sambandið starfrækir eins og
áður sagði tilraunastöð í
Laugardælum, skammt frá Sel-
fossi. Fram að þessu hefur
sambandið leigt jörðina af
Kaupfélagi Árnesinga en nú
standa yfir samningar um að
Búnaðarsambandið kaupi hana.
Um starfsemina í Laugardælum
sagði Hjalti:
„Veigamestu tilraunirnar,
sem þar hafa verið framkvæmd-
ar allra síðustu árin eru tilraun-
ir með heyköggla með ýmsum
íblöndum sem kjarnfóður, þar
hafa líka verið framkvæmdar
sláttutímarannsóknir og er til-
gangur þessara tilrauna að
kanna hvað mikið við getum
framleitt af búfjárafurðum með
heyfóðri eingöngu. Einnig hafa
verið í Laugardælum tilraunir
með mysuþykkni sem fóður og
innlent kálfafóður.
I tengslum við Laugardælabú-
ið hefur einnig starfað sæð-
ingarstöð fyrir nautgripi frá
árinu 1956 og má nefna að á
árinu 1977 voru um 90% af
öllum kúm á svæði sambandsins
sæddar. Nú hefur verið ákveðið
að leggja niður djúpfrystistöð-
ina í Laugardælum og taka upp
samstarf við nautastöð
Búnaðarfélagsins á Hvanneyri
um sæðistöku. Verður þess í
Stjórn og «tarfsmenn Búnaðarsambandsins — í fremri röð talið frá vinstri: Valur Þorvaldsson róðunautur,
Kjartan Olafsson ráðunautur, framkvæmdastjóri Landbúnaðarsýningarinnar, Stefón Jasonarson, formaður
sambandsins, Sigurður SteinÞórsson róðunautur, Kristjón Jónsson róöunautur, Sigurmundur Guðbjörnsson,
framkvæmdastjóri kynbótastöðvarinnar í Laugardælum. í efri röð eru fró vinstri Hermann Sigurjónsson,
Eggert Ólafsson, Júlíus Jónsson, allir í stjórn sambandsins, Hjalti Gestsson, framkvæmdastjóri
sambandsins, HansSína Kristjónsdóttir skrifstofumaður, Einar Þorsteinsson róðunautur, Hermann
Guðmundsson stjórnarmaður og Þórarinn Sígurjónsson, bústjóri í Laugardælum