Morgunblaðið - 02.11.1978, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 2. NÓVEMBER 1978
27
Landbúnaóarmál rædd á Alþingi:
Búvöruframleiðsl-
an samhæfð mark-
aðsstaðr ey ndu m
Verðjöfnunargjald
af framleiðslu
sauðfjárafurða
Steingrímur Hermannsson.
landbúnaðarráðherra, mælti í gær
fyrir stjórnarfrumvarpi þess efnis,
að ríkisstjórninni verði heimilt að
greiða úr ríkissjóði verðjöfnunar-
gjald það, sem Framleiðsluráð
landbúnaðarins hefur ákveðið að
taka af framleiðslu sauðfjárafurða
haustið 1977. Vegna vaxandi mun-
ar framleiðslu og sölu innanlands
á sauðfjárafurðum, sagði StH.
hefur orðið að innheimta verðjöfn-
unargjald af framleiðslu sauðfjár-
afurða bænda frá haustinu 1977
sem áætlað er nemi um 1300 m.
kr.
Verðábyrgð ríkissjóðs á út-
fluttum sauðfjárafurðum hefur
reynst lægri en þurft hefur fyrir
framleiðslu sauðfjárafurða haust-
ið 1977, sem áðurnefndum mismun
nemur, og hefur framleiðsluráð
orðið að grípa til töku verðjöfnun-
argjalds af grundvallarverði sauð-
fjárafurða til að greiða með
útflutningnum. í samstarfsyfirlýs-
ingu ríkisstjórnarinnar eru
ákvæði um að verðjöfnunargjaldið
endurgreiðist úr ríkissjóði. Er gert
ráð fyrir að greiða 1000 m. kr. á
þessu ári.
Ráðherra ræddi ítarlega fram-
leiðsluvanda landbúnaðar. Ljóst
væri að draga þyrfti úr umfram-
framleiðslu, miðað við innlendan
markað, en svigrúm og aðlögunar-
tími væri nauðsynlegur í því efni. I
meginatriðum yrði stefnan að vera
þessi: 1) Bændur hefðu sambæri-
leg lífskjör og aðrar starfsstéttir.
2) Takmarka þyrfti framleiðslu
sem mest við innlendan markað en
gera hana jafnframt fjölbreyti-
legri. 3) Landbúnaður væri horn-
steinn byggðar í stórum landshlut-
um og byggðasjónarmið yrðu að
koma inn í landbúnaðarstefnu
næstu framtíðar.
Einni milljón dilka var slátrað á sl. hausti.
Steingrfmur
ilermannsNon
Þegar eitt penna-
strik stórjók
tekjur bænda
Pálmi Jónsson (S) sagðist í
höfuðatriðum sammála efnisatrið-
um frumvarpsins en hefði fyrir-
vara um framkvæmd. — Engin
ríkisstjórn, við ríkjandi aðstæður,
hefði getað gengið skemmra til
móts við bændastéttina en hér
væri ráðgert. En þessar ráðstafan-
ir væru aðeins drættir í heildar-
myndinni. Viðmiðun við lífskjör
annarra starfsstétta og skatta-
stefna ríkisstjórnarinnar skipuðu
þar og mikilvægan sess. Núverandi
ríkisstjórn hefði tekizt með einu
penriastriki að stórauka tekjur
bænda gegnum bráðabirgðalög, og
Siííhvatur
Björtrvinsson
færa bændur — á pappírnum —
nær tekjujöfnuði við viðmiðunar-
stéttir. Þetta hefði verið gert með
því að draga fyrningarliði á
skattframtölum bænda frá frá-
dráttarliðum eða bæta þeim við
tekjur. Þetta legði bændum skatt-
bagga á herðar, en fyrningar væru
nauðsynlegar til að mæta nauð-
synlegu viðhaldi og endurnýjun
tækja og aðstöðu allrar.
Þá spurði Pálmi, hvort ríkis-
stjórnin hygðist bæta halla bænda
á þessu verðlagsári, hvort ríkis-
stjórnin hefði í handraðanum
breytingartillögur á framleiðslu-
ráðslögum og hvern veg fyrirhug-
að væri að skapa bændum aðstöðu
og svigrúm til að aðlaga fram-
Ný þingmál — ný þingmál — ný þingmál — ný þingmál —
Hæstaréttardómarar verði 7
Þrír dómarar skipi dóm í minni málum
FRAM er komió á Alþingi stjórnarfrumvarp um
fjölgun hæstaréttardómara úr 6 í 7. Þá er lagt til
að áfrýjunarfjárhæð sé hækkuð úr 25.000
krónum í 200.000 krónur. Gert er ráð fyrir því að
3. 5 eða 7 dómarar skipi dóm, eftir eðli og
mikilvægi mála. Frumvarpið er lagt fram af
dómsmálaráðherra.
Fjöldi mála, sem til hæstaréttar hefur verið skotið,
hefur farið mjög vaxandi. Árið 1974 vóru málin
223, 1975 185, 1976 244 og 1977 240. Einkamál eru í
miklum meirihluta en fjöldi opinberra mála er
breytilegur. Á síðustu árum hefur Hæstiréttur
kveðið upp efnisdóma í u.þ.b. 120—125 málum ár
hvert: um 80 einkamálum, 15 opinberum málum og
25—30 kærumálum. Þegar þessar tölur eru bornar
saman við þann fjölda máia, sem Hæstarétti
berast, segir í greinargerð með frv., er ekki að
undra, þótt allnokkur töf verði á að mál sem
tiibúin eru til málflutnings verði tekin til
meðferðar. Frumvarpið kveður á um fjölgun
hæstaréttardómara um 1. Jafnframt er gert ráð
fyrir því að 3 dómarar skipi dóm í kærumálum
nema þau séu sérstaklega vandasöm úrlausnar.
Ætti með því að skapast möguleiki á þvi að
dómurinn fjalli um kærumál, svo og minni háttar
einkamál og opinber mál, í tveimur 3ja dómara
deildum. Yrði þetta til að hraða meðferð slíkra
mála fyrir dómstólnum.
Frv. þetta er endurflutt frá síðasta þingi.
Jöfnun hitunar-
kostnaðar í skólum
Egill Jónsson (S) flytur tillögu til þingsályktun-
ar um jöfnun upphitunarkostnaðar í skólum, sem
sveitarfélög annast rekstur á. Áður deildist þessi
kostnaður að jöfnu milli ríkis og viðkomandi
sveitarfélags. Með breytingum á lögum — 1967 —
var þessi kostnaður færður yfir á sveitarfélög.
Þessi breyting fól í sér visst ósamræmi í rekstri
skólanna innbyrðis, segir í greinargerð, m.a. vegna
mismunar á verði þeirrar orku, sem notuð var til
upphitunar. Sérstaklega var þessi breyting
óhagstæð stórum heimavistarskólum, sem nýta
þurfa mikið húsnæði, vegna hækkunar olíu, sem
víða er notuð.
Félagsmálaskóli
alþýðu
Karl Steinar Guðnason, (A), Helgi F. Seljan
(Abl.), Guðmundur H. Garðarsson (S), Jón
Helgason (F) o.fl. þingmenn flytja frv. um
félagsmálaskóla alþýðu. Skv. frv. skal stofna á
vegum félagsmálaráðuneytis skóla, er nefnist
Félagsmálaskóli alþýðu. Skólinn skal taka við
hlutverki samnefndrar stofnunar, sem starfrækt
er á vegum Menningar- og fræðslusambands
alþýðu. Hlutverk: að mennta og þjálfa fólk úr
launþegasamtökum til félagsmálastarfs og fag-
legrar starfsemi.
leiðslu sína markaðsaðstæðum,
sem bersýnilega væri nauðsynlegt.
Eru umboðslaun greidd
af niðurgreiðslum?
Albert Guðmundsson (S)
sagðist verða að nýta þennan
ræðustól til að afla sér upplýsinga,
vegna þess að hann skorti annan
vettvang til þess. Hann beindi
þeirri spurningu til landbúnaðar-
ráðherra, hvort rétt væri, að
álagning eða söluþóknun —
kommissjón — væri greidd af
kostnaðarverði landbúnaðaraf-
urða en ekki af því verði, sem fæst
fyrir vöruna (söluverði) erlendis.
Ef framleiðslukostnaður söluein-
ingar er 100 krónur. en söluverð
erlendis 25 eða 50 krónur. fá þá
útflutningsaðilar umhoðslaun af
100 krónunum og þar með niður-
greiðslunum? Ef þetta er svo, þá
er hér um mjög alvarlegt mál að
ræða, þótt löglegt kunni að vera.
Það getur naumast verið eðlilegt
að þiggjá umboðslaun af niður-
greiðslu söluverðs. AIG óskaði þess
að ráðherra svaraði, ef ekki nú, þá
við aðra umræðu frv.
Landbúnaðarstefnan
hefur löngum
verið röng
Sighvatur Björgvinsson (A)
vitnaði til þeirra ákvæða í stjórn-
arsáttmála, að landbúnaðarstefn-
an yrði tekin til endurskoðunar.
Hún hefur verið röng um áratugi,
Albert
Guðmundsson
sagði hann. Hann varpaði fram
þeirri spurningu til ráðherra,
hvort kjarnfóðurskattur yrði
framreiknaður í búvöruverð og
yrði þann veg skattur á neytendur
til að greiða niður umframfram-
leiðslu.
SBj sagði útfl.bætur hafa komið
einvörðungu til góða tveimur
búgreinum, sauðfjárbúskap og
nautgriparækt, og stuðlað að
vaxandi umframframleiðslu í
þeim. Útflutningsbætur hefðu
aukizt í jafnvirðiskrónum (gull-
krónum) um hvorki meira né
minna en 71.8% frá 1963/64 —
1966/67. Hann taldi líklegt að til
að mæta að fullu útflutningsbóta-
þörf 1977 og 1978 þyrftu útflutn-
ingsbætur að verða 13.8% af
heildarverðmæti landbúnaðar-
afurða, eða 3.8% umfram lögleyfð-
ar bætur. Hann vék að birgðasöfn-
un og söluerfiðleikum á smjöri og
ostum. Til þess að framleiða 1 kg
af smjöri þyrfti meiri gjaldeyri til
fóðurbætiskaupa en fengist fyrir
smjörkílóið á erlendum markaði.
Ekkert fengist upp í innlendan
kostnað. Hann taldi útflutnings-
bótaþörf 1979, að óbre.vttu, kalla á
5.5 milljarða króna úr ríkissjóði,
sem næmi meir en öllum tekjum
ríkissjóðs af sjúkratryggíngar-
gjaldi nú. Hann sagði að 1 milljón
dilka hefði verið slátrað í haust.
Þar af myndu um 600 þús.
skrokkar seljast innanlands. Um-
framframleiðslan væri 400 þús.
dilkar. Allt bæri að sama brunni,
að breytinga væri þörf í landbún-
aðarstefnu. Obreytt stefna myndi
um það er lyki koma harðast niður
á bændum sjálfum.
Ekki íyrri ríkis-
stjórn — heldur
framleiðsluráð.
Páll Pétursson (F) þakkaði núv.
ríkisstjórn framkomið frumvarp.
Það hefði verið framkvæmdanefnd
framleiðsluráðs landbúnaðarins,
sem lagði umrætt verðjöfnunar-
gjald á, ekki fv. ríkisstjórn.
Réttara hefði e.t.v. verið að knýja
þegar á þáv. ráðherra og ríkis-
stjórn. Sín trú væri að slík
málaleitan hefði borið árangur.
PáP sagði SBj hafa flutt sömu
ræðu og sl. vor og með sömu
Þegar rík-
isstjórnin
jók laun
bænda á
pappírnum
Eru útflutn-
ingsbætur
greiddar
af niður-
greiðslum?
Fer kjarn-
fóðurskatt-
ur í neyt-
endaverð?
tilþrifum. Nógur tími gæfist sjálf-
sagt fyrir þá, hann og Sighvat,
stuðningsmenn ríkisstjórnarinnar,
til að ræða landbúnaðarmál, og
vissulega væri nauðsyn að taka
höndum saman um nauðsynlegar
úrbætur. En skapa yrði bændum
svigrúm og aðstæður til að laga
framleiðslu sína að eftirspurn og
aðstæðum.
Páll Pétursson sagði viðbótar-
skattlagningu smáframleiðenda
hafa komið út með öðrum hætti en
hann hugði fvrirfram; embættis-
menn hefðu útfært skatt-
lagningarhugmyndir á þann veg,
að athuga mætti í þingdeild, hvort
ekki mætti betrumbæta.
Samræmd stefna
til lengri tíma
Steingrímur Ilermannsson.
landbúnaðarráðherra, sagði. ekki
ákveðið, hvort bændum yrði bætt-
ur halli á þessu verðlagsári,
breyting á framleiðslulögum væri
í athugun en ekki ákveðin, þótt
nefndarálit þar um væri í athugun
hjá ráðherrum, og ekki lægi
heldur fyrir, hvern veg bændur
yrðu aðstoðaðir til að mæta
viðblasandi markaðsstaðreyndum.
Ljóst væri að þetta tæki allt sinn
tíma. Ef fóðurbætisskattur yrði
greiddur til samtaka bænda ætti
hann ekki að koma fram i
vöruverði. Fyrirspurnum Al.G.
yrði svarað við aðra umræðu.
Ánægjulegt væri að Alþýðuflokks-
menn vildu ekki ganga af bændum
dauðum — en nauðsynlegt væri að
setja launamarkmið fyir bænda-
stétt samhliða ákvörðunum til
samdráttar í framleiðslu þeirra.
Hér þyrftu til aö koma samræmd-
ar aðgerðir.
— Umræðu var frestað síðdegis
í gær en framhaldsumræður
ákveðnar í gærkveldi, kl. 8.30.
AIMIKil