Morgunblaðið - 26.04.1979, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 26. APRÍL 1979 3 3
Jöfn keppni
í Lone Pine
Eins og komið hefur fram í
fréttum er hinu geysisterka
skákmóti í Lone Pine í Banda-
ríkjunum nú lokið. Til mótsins,
sem var opið öllum sem höfðu
yfir 2400 stig, mættu 73 skák-
menn og báru af þeim 27 stór-
meistaranafnbót, en 22 alþjóð-
legir meistarar voru meðal
þátttakenda. Það voru heldur
engin smáverðlaun sem dró
allan þennan fjölda af titilhöf-
um að, fyrstu vcrðlaun voru
hvorki meira né minna en
jafnvirði fimm milljóna ís-
lenskra króna og önnur verð-
laun námu sem svarar þremur
og hálfri milljón. Undir lokin
var því ekki laust við að mikill-
ar varfærni og taugaóstyrks
gætti á efstu borðunum. Þeir
sem fyrir fram voru taldir
sigurstranglegastir, þeir Vikt-
or Korchnoi og Bent Larsen,
urðu báðir fyrir óvæntum áföll-
um snemma móts. Korchnoi
tapaði fyrir þeim Liberzon og
Lambardy, en Larsen varð að
lúta í lægra haldi fyrir Yasser
Seirawan, stórefnilegum skák-
manni af arabískum uppruna,
frá Seattle í Bandaríkjunum.
Þeir sem eftir voru í toppbar-
áttunni tóku eins og áður segir
öllu með gát og þegar mótinu
var lokið stóðu fjórir skák-
menn uppi, efstir og jafnir.
Lokastaðan í mótinu varð
þessi:
1.—4. Liberzon, ísrael,
Gherghiu, Rúmeníu, Hort,
Tékkóslóvakíu og Gligoric,
Júgóslavíu, v. af 9 möguleg-
um. 5,—10. Sosonko og Ree frá
Hollandi, Lombardy, Bandaríkj-
unum, Larsen, Danmörku,
Sahovic, Júgóslavíu, og Griin-
feld, ísrael 6 v. 11—22. Banda-
ríkjamennirnir Seirawan,
Reshevsky, Kaplan, Peters,
Morris, Diesen, Lein,
Shamkovich, Bisguier og
Tarjan, Korchnoi, Sviss, og
Pachman, V-Þýzkalandi.
Guðmundur Sigurjónsson og
Hélgi Ólafsson höfnuðu í 23. til
33. sæti með 5 vinninga og
Margeir Pétursson í 45. til 57.
sæti með 4 vinninga. Árangur
okkar íslendinganna hefur vafa-
laust valdið ýmsum vonbrigð-
um, en óhætt er að segja að við
höfum ekki átt upp á pallborðið
hjá gæfudísunum í þetta sinn.
Þegar birta á skákir frá siík-
um stórmótum er alltaf vinsælt
að leita til góðkunningja okkar
Islendinga Bents Larsen. Hann
vann mótið í fyrra, en nú var
hann ekki í eins góðu formi.
Hann tefldi þó að venju nokkrar
stórskemmtilegar skákir og við
skulum líta á eina þeirra:
Hvítt: Bent Larsen (Dan-
mörku)
Svart: Anatoly Lein (Banda-
ríkjunum)
Sikileyjarvörn
1. e4 - c5, 2. Rf3 - d6, 3.
Rc3 - Rc6, 4. d4 - cxd4, 5.
Rxd4 - Rf6, f4
(Larsen hefur löngum verið
þekktur fyrir að taka sjaldgæf
afbrigði upp á sína arma)
Larsen tókst ekki að endurtaka
sigur sinn frá 1978. Hann vann
þó margar bráðskemmtilegar
skákir eins og t.d. þá á móti
Lein sem birtist hér.
g6, 7. Rxc6 — bxc6, 8. e5 —
Rd7, 9. exd6 — exd6,10. Be3 —
Be7,11. Dd2 - 0-0,
(Öruggari leið til þess að jafna
taflið er'hér 11... Rf6, 12. 0-0-0
- Be6,13. Bd3 - Da5)
12. 0-04) — Rb6?!
(Áætlun sú sem svartur velur er
of hægfara. Betra ver að leika
12 ... Da5 og síðan 13 ... Hb8,
sem hefði tryggt svörtum mót-
spil eftir b-línunni.)
13. Be2 - d5, 14. h4 - h5, 15.
g4!
(Hvítur beitir hér þekktri hug-
mynd til þess að opna sér leið að
svarta kóngnum)
Bxg4,16. Bxg4 Rc4!
(Svartur verður að grípa til
„taktískra" aðferða til þess að
halda jafnvæginu í stöðunni.
Eftir 16 ... hxg4, 17. h5 opnast
allar flóðgáttir)
17. Dd3 - db8, 18. b3 - Ba3+,
19. Kbl - He8,20. Bb3 - Rb2,
21. Dd2 - hxg4
(Svartur hefur nú ekki fleiri
millileiki og verður nú að taka
manninn til baka. Við það fær
Larsen mikilvægan tíma í sókn-
ina, sem hann nýtir til hins
ýtrasta):
22. f5! - Rxdl, 23. Dh6! -
Rxc3+, 24. Bxc3 — He5, 25.
fxg6 — fxg6, 26. Dxg6+ — Kf8,
27. Hfl+ - Ke7, 28. Hf7+ -
Kd8, 29. Dg8+ - He8, 30. Bf6+
— Be7, 31. Bxe7+ og svartur
gafst upp.
Ágæt frammistaða öldungsins
Sammy Reshevskys vakti mikla
athygli, en hann náði nú betri
árangri en hann hefur gert í
langan tíma. A síðasta ári
komst hann á eftirlaun hjá
fyrirtæki, þar sem hann hefur
unnið samfleytt sem bókari eftir
að hann hætti í atvinnu-
mennsku árið 1953. Reshevsky
sagði er hann komst á eftirlaun-
in að nú skyldi hann byrja að
tefla fyrir alvöru. Flestir brostu
aðeins að þessu, enda gamli
maðurinn kominn fast að sjö-
tugu. En hann hefur þó greini-
lega lagt hart að sér við skák-
rannsóknir, því að hér leggur
hann Miles að velli með svörtu í
uppháaldsafbrigði enska stór-
meistarans.
Hvítt: Anthony Miles (Eng-
land)
Svart: Samuel Reshevsky
(Bandarfkjunum)
Drottningarindversk vörn
1. d4 - Rf6, 2. Rf3 - b6, 3. c4
Skák
eftir MARGEIR
PÉTURSSON
- e6, 4. Bf4 - Bb7, 5. e3 -
Be7. 6. h3
(Óhákvæmara er 6. Rc4 vegna
6.. . Rh5! og svartur hefur
jafnað taflið)
0-0 7. Rc3 — d5, 8. cxd5 —
Rxd5, 9. Rxd5 - B.\d5.10. Bd3
- Bb4+. 11. Ke2 - Bd6. 12.
Bxd6 — cxd6
(Á svæðamótinu í Amsterdam i
desember lék spánverjinn Rivas.
hér 12... Bxd3+, en Miles fékk
miklu betri stöðu eftir 13. Kxf3!
Dxd6, 14. Dc2 - f5,15. Hacl!)
13. Dc2 - h6, 14. Hhcl - Bc6,
15. Db3 - Bb7,16. Hc3 - Rd7.
17. Hacl
(Á þennan hátt notfærir svartur
sér bezt að hvíti kóngurinn
stendur á miðborðinu)
18. dxe5 - Rc5!
(c-línunni hefur nú verið lokað
og svartur stendur vel að vígi)
19. Dc2 - dxe5, 20. Bb5 - a6,
21. b4 - axb5, 22. bxc5 - b4!,
23. Hb3 - bxc5, 24. Dxc5??
(Nauðsynlegt var fyrir hvítan að
leika hér 24. Db2, þó að var-
hugaverð kóngsstaða hans sé
farin að segja til sín)
Hc8 og hvítur gafst upp.
Áttræð:
Grímlaug Margrét
Guðjónsdóttir
Hún Margrét fæddist í Breiðu-
vík austur 26. apríl 1899, næst
yngst tíu systkina. Að henni
standa austifirzkar ættir. Guðjón
Gíslason var kynjaður af Fljóts-
dalshéraði, kona hans Jórunn
Björnsdóttir úr Breiðdal.
Um þessar mundir bjuggu einn-
ig í Breiðuvík Margrét Þorsteins-
dóttir og Grímur Einarsson. Þau
tóku nöfnu sína í fóstur þriggja
ára gamla. En sumarið sem Mar-
grét litla var á sjötta árinu veikt-
ust þeir báðir og dóu, faðir hennar
og fóstri. Ekkjurnar brugðu þá
búum og hún fluttist með fóstru
sinni til Borgarfjarðar. Fáum ár-
um síðar lá leið þeirra til Héraðs
að Geirastöðum og síðar Galta-
stöðum í Hróarstungu.
Maður Margrétar, Björn Björns-
son, er nú látinn. Þau giftu sig 3.
janúar 1916 og dvöldu fyrstu árin
á Galtastöðum og Litla-Bakka.
Árið 1922 hófu þau búskap á
Stóra-Steinsvaði í Hjaltastaða-
þinghá og bjuggu þar í tvíbýli í 12
ár. Þá fluttust þau til Seyðisfjarð-
ar og settust að á Eyrunum, í
Sjávarborg. Björn réðist til starfa
hjá Þórarni Sigurðssyni útvegs-
bónda, sá um landbúskapinn á
Þórarinsstöðum og vann raunar
ýmis fleiri störf. Dvöl þeirra á
Eyrunum varð alllöng. Þar eyddist
byggð vegna breyttra atvinnu-
hátta. Fluttu þau brott síðust
E.vrarbúa 1959 og þá til Eskifjarð-
ar, þar sem Margrét dvelur enn í
skjóli Guðbjargar dóttur sinnar og
manns hennar.
Björn og Margrét eignuðust
fimmtán börn og ólu upp dóttur-
barn. En tvö af þeirra börnum eru
uppfóstruð annars staðar. Þrjú
þeirra eru nú látin. Og Björn
andaðist 9. júlí 1973.
Okunnugt fólk, sem les það sem
hér hefur sagt verið, kynni í fljótu
bragði að álykta að ævi Grímlaug-
ar Margrétar Guðjónsdóttur hafi
verið fremur fábreytileg og lítið
spennandi. — En svo einkennilega
vill til, að tvær tölur sanna glögg-
lega hið gagnstæða! Onnur þeirra
er þegar nefnd: hún eignaðist 15
börn. Og nú þegar Margrét fyllir
áttunda tuginn eru niðjarnir 136
talsins. Sú kona á því að baki
mikla sögu og auðuga að blæbrigð-
um. Hjá því getur ekki farið.
Þessi saga verður vitanlega ekki
rakin hér. En vekja vil ég athygli á
festu þeirri og farsæld, sem auð-
kennir æviferil Margrétar þegar á
heildina er litið: langt og farsælt
hjónaband, samvistir með fóstru
hennar meðan báðar lifðu, og með
dótturinni, Guðbjörgu, frá því hún
fæddist og nálega óslitið til þessa
dags, og svo náin tengsl við niðj-
ana og mikil hlýja frá þeirra
hendi.
Margrét var — og er fríð kona
og vel á sig komin, kvik í hreyfing-
um og hress í máli. Að 80 árum
gengnum talar hún ekki um basl
og kreppur eins og okkur hættir
stundum til, þegar aldurinn færist
yfir. — Mér finnst að við höfum
alltaf haft nóg. Börnin okkar voru
aldrei svöng né vanhirt. Það voru
góðar stundir þegar þau voru
komin í ró og ég vakti ein við
sauma mína og aðra umhirðu
þeirra vegna. — Eitthvað á þessa
leið fórust henni orð þegar fundum
okkar bar saman á dögunum. Og
hún minnti á, hvað margt hjálpað-
ist að: fóstra hennar, eiginmaður-
inn og svo börnin þegar þau
komust á legg. Þau voru líka
hraust, já og nægjusöm — heimt-
uðu aldrei neitt, sagði Margrét.
Sjálf hefur Margrét lengst af
verið heilsuhraust. Og lundin létt!
Enginn kunnugur mundi þó segja,
að hana hafi skort einurð. Hús-
móðurstörf svo sem saumaskapur,
matargerö og hvers konar húsverk
léku í höndum hennar.
Mér líður vel og ég kvíði engu
um framhaldið sagði Margrét,
þegar við lukum skrafi okkar.
Mikið má vera, ef einmitt þessi
tilfinning hefur ekki lengst af
verið nokkuð ofarlega í vitund
hennar á umliðnum árum. — Já,
það er kunnara en frá þurfi að
segja, að sú heimspeki sem hald-
best reynist er stundum heima-
fengin.
Við hjónin óskum afmælisbarn-
inu allra heilla og sendum niðjum
Björns og hennar, frændfólki okk-
ar, bestu kveðjur.
Vilhjálmur á Brekku.
Egill Kristjánsson
heildsali sjötugur
Nær allan starfsferil hans, og
hann er orðinn langur og farsæll,
hefur Egill verið tengdur verzlun
og viðskiptum.
Þeim fækkar nú óðum, sem
muna gömlu verzlanirnar í
Reykjavík millistríðsáranna. Nafn
tveggja a.m.k. eru þó enn í minni,
en það voru Vöruhúsið í Hótel
íslandshúsinu og Breiðablik í
Lækjargötu.
Við báðar þessar verzlanir starf-
aði Egill og kann frá mörgu að
segja frá þeim árum, ýmsu um
erfiðleika og harða lífsbaráttu,
öðru spaugilegu en í þeim frásögn-
um nýtur sín bezl frásagnargáfa
Egils. Þar er húmorinn á yfirborð
inu, en alvaran tindir niðri. Mpö
þessa reynslu í verzlun og við-
skiptum að baki réðist Egill til
Tollstjóraembættisins í Reykjavík
og starfaði þar í mörg ár. Fór þar
orð af vinnusemi hans og hjálp-
semi við þatsem starfa hans þurftu
að njóta.
Árið 1943 stofnaði Egill svo
eigin umboðs- og heildverzlun, sem
hann rekur enn í dag.
Egill hefur áhuga á þjóðfé-
lagsmálum og lét stjórnmál til sín
taka fram eftir árum. Jafnan
hefur hann verið gagnrýninn á þá
sem með völdin fara í þjóðfélaginu
og stundum haft orð á því að
þarflaust væri að sumir þeirra
kembdu hærurnar.
Þeir sem minna mega sín eða
lífið hefur leikið grátt eiga hjá
Agli ötulan málsvara.
Þótt dvöl Egils í höfuðborginni
sé orðin löng, sleit hann þó
barnsskóm sínum suður á Vatns-
leysuströnd og þangað hvarflar
hugur hans oft. Æskuminningarn-
ar þaðan eru blandnar gieði og
nokkrum trega. Ein er sú minning
sem hann oftast dregur fram. I
henni felst aðdáun og þakklæti til
þess sem hún snertir. Það var
þegar Egill sat uppi á bæjarþekj-
unni og skimaði inn eftir þjóðveg-
inum til Hafnarfjarðar. Það var
von á Bjarna lækni Snæbjörns-
syni. Hann kom hjólandi suðureft-
ir í sjúkravitjun.
Egill telur sig standa í þakk-
arskuld við marga samferðamenn
sína í þjóðfélaginu, en á góðverk-
um sínum við aðra vill hann lítið
láta bera.
Egill er kvæntur Margréti
Briem og eru synir þeirra Ölafur
deildarstjóri í utanríkisráðuneyt-
inu og Kristján flugmaður.
Innilegar hamingjuóskir.
Valgarð Briem.