Morgunblaðið - 23.06.1979, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 23. JÚNÍ1979
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritatjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fróttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og skrifstofur
Auglýsingar
Afgreiósla
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guómundsson.
Björn Jóhannsson.
Baldvin Jónsson
Aóalstræti 6, sími 10100.
Aóalstræti 6, sími 22480.
Sími 83033
Olíukaup
frá Noregi
Það kemur fram í viðtali Morjíunblaðsins við orkuráð-
herra Norejís, Bjartmar Gjerde, í jtær, að íslendingar
geti innan tíðar fengið keypta norska olíu. Norski
ráðherrann segir og, að til greina komi að selja olíuna á
meðalverði. Hann skilgreinir það verð ekki nánar en slíkt
OPEC-verð á hráolíu er um þessar mundir 18—20
bandaríkjadalir á hvert fat, þ.e.a.s. 159 lítra, en það er
nálægt helmingur þess verðs, sem nú er á Rotterdammark-
aði.
Bjartmar Gjerde, orkuráðherra Noregs, minnir og í
viðtalinu á það, að íslendingar hafi fyrir nokkrum árum
sýnt áhuga á olíukaupum frá Noregi. Forsaga þess máls er
sú, að Geir Hallgrímsson og Matthías Á. Mathiesen fluttu
tillögu til þingsályktunar árið 1973, sem fól í sér að
stjórnvöld skyldu kanna, hvern veg mætti sem bezt tryggja
kaup á nægjanlegum olíuafurðum til langs tíma. I því
sambandi átti að kanna möguleika á olíukaupum í Noregi,
enda væri rétt að dreifa frekar áhættunni við olíuinnkaup.
— Styttra væri og að flytja olíu frá Norðursjó en Rússlandi,
sem haft gæti nokkurn sparnað í för með sér. Þessi tillaga
hlaut ekki afgreiðslu á Alþingi, því miður.
Geir Hallgrímsson, þáv. forsætisráðherra, hittir síðan
Tryggve Bratteli, þáv, forsætisráðherra Noregs, 18.
september 1975, þar sem hugsanleg olíuviðskipti milli
Noregs og íslands bar á góma. Matthías Á. Mathiesen
ræddi og um sama efni við Bjartmar Gjerde núverandi olíu-
og orkuráðherra Noregs. Mbl. fjallar um þessar viðræður í
leiðara 20. september 1975 og leggur áherzlu á „hugsanleg
olíukaup okkar frá Noregi, jafnvel þegar á næsta ári“, eins
og það var orðað i forystugreininni. Þar er ítrekaö að þessi
viðskiptamöguleiki verði þá þegar kannaður ofan í kjölinn.
Tíminn, málgagn Framsóknarflokksins og þáv. viðskipta-
ráðherra, Ólafs Jóhannessonar, hafði hinsvegar allt á
hornum sér varðandi hugsanleg olíukaup frá Noregi. I
leiðara Tímans 23. september þ. á. er vitnað til fiskmarkað-
ar okkar í Sovétríkjunum og sagt m.á.: „Þaö er hinsvegar
ekki kunnugt, að Norðmenn hafi upp á slíkan fiskmarkað að
bjóða. Meðan svo er, og ástandið í fisksölumálum er að öðru
leyti eins og það er, er það hreinlega út í hött að ræða um
það að færa olíuviðskiptin frá Sovétríkjunum til Noregs.“ I
niðurlagi leiðarans standa þessi undarlegu orð: „Islending-
ar munu ekki hlutazt til um, hvernig Norðmenn haga
viðskiptum sínum við Sovétríkin, en jafnframt frábiðja þeir
sér, að Norðmenn séu eitthvað að blanda sér inn í
viðskiptamál íslendinga við Rússa.“ Það er fróðlegt að rifja
nú upp þessi orð Tímans í ljósi þeirrar þróunar olíuvið-
skipta, sem orðin er, og kostað hefur íslenzkt þjóðarbú
síyaxandi hluta af verðmætasköpun þess.
í þessu sambandi er skylt að minna á, að Benedikt
Gröndal, utanríkisráðherra, bar nýlega fram þá fyrirspurn,
í viðræðum við Knud Frydenlund, utanríkisráðherra
Noregs, hvort Norðmenn væru reiðubúnir til að ræða við
Islendinga um hugsanleg olíuviðskipti. Að sögn Benedikts
tók Frydenlund þeim möguleika vel og hefur hann komið
þessum jákvæöu undirtektum á framfæri í ríkisstjórninni.
Enginn vafi er á því að hyggilegt er að renna fleiri
stoðum undir íslenzkt olíuöryggi, eins og mál hafa þróazt á
því viðskiptasviði undanfarið. Sjálfgefiö er að hefja nú
þegar viðræður við Norðmenn í ljósi þeirrár afstöðu þeirra,
sem utanríkisráðherra hefur kunngert og fram kemur í
samtali Bjartmar Gjerde við Morgunblaðið. Ljóst er nú að
þau viðbrögð tiltekinna afla, að kæfa þegar í fæðingu alla
viðleitni til að renna fleiri stoðum undir olíuhagsmuni
okkar en þeim rússnesku, hefur kostað íslenzkt þjóðarbú
tugi milljarða króna, komið mjög illa við helztu atvinnu-
grein okkar, sjávarútveginn, og raunar öll heimili og
einstaklinga í landinu. Ólund Svavars Gestssonar, við-
skiptaráðherra, sem bítur sig alfarið í sovétviðskipti og
Rotterdamverðviðmiðun, má ekki koma í veg fyrir að
íslenzkra hagsmuna verði gætt á þessu þýðingarmikla sviði
þjóðarbúskapar okkar. Ef viðskiptaaöstaða okkar út á við
rýrnar um tugi milljarða króna, að hluta til vegna
óhagstæðra viðskiptasamninga, hlýtur slíkt að koma niður
á lífskjörum almennings í landinu. Það verður að gera allt
sem í mannlegu valdi stendur til að koma í veg fyrir slíka
kjararýrnun almennings af völdum sofandaháttar viðkom-
andi stjórnvalda í utanríkisviðskiptum okkar.
Birgir ísl. Gunnarsson:
Merkileg tillaga í
borgarstjóm um
aukið líf í borg
Vorið 1974 var samþykkt í
borgarstjórn ítarleg „áætlun um
umhverfi og útivist". Manna á
meðal hlaut þessi áætlun nafnið
„græna byltingin", enda fólust í
áætluninni tillögur um skipuleg
vinnubrögð til að breyta útliti
borgarinnar. Áætlun þessi var
frumsmíð og mikil vinna lá að
baki hennar.
Tillögur
um frágang
útivistarsvæða
Áætlunin skiptist í tvo megin-
þætti. Fyrri þátturinn var grein-
argerð, sem lýsti öllum svæðum í
borginni, ástandi þeirra og æski-
legri notkun. í þessum þætti
voru jafnframt tillögur í 28
liðum, þar sem nánar var kveðið
á um, hvað framkvæma skyldi í
þessum efnum árin 1974—1983,
þ.e. á aðalskipulagstímabilinu.
Síðari þátturinn var fram-
kvæmdaáætlun fyrir árin
1974—1977. í þessum þætti var
mikil áherzla lögð á það for-
gangsverkefni að ganga frá opn-
um svæðum í íbúðarhverfum svo
áætluninni voru ætluð til úti-
vistar.
Glæða þarf
opnu svæðin
lífi
Hingað til hefur þetta starf
aðallega beinzt að því að ganga
frá svæðunum, rykbinda þau
með grasi, rækta þau upp og
skipuleggja. Hitt meginverkefn-
ið er eftir, þ.e. að gæða þessi
svæði auknu lífi og auka að-
dráttarafl þeirra og efla þar með
möguleika íbúanna til útivistar
og tómstundaiðkana utanhúss í
hverfunum sjálfum og næsta
nágrenni borgarinnar.
Tillaga Sjálf-
stæðismanna
Til að vekja athygli borgar-
stjórnar og borgarbúa á þessu
verkefni og til að beina kröftum
borgarstjórnar meir að því,
fluttum við borgarfulltrúar
Sjálfstæðisflokksins ítarlega til-
markmiðum. Af þeim má nefna:
Að örva til listflutnings á opnum
svæðum borgarinnar með auk-
inni notkun sviðsvagnsins eða
með því að koma upp einfaldri
aðstöðu t.d. til útisýninga á
ákveðnum stöðum á útivistar-
svæðum borgarinnar, auka lán á
stórum tjöldum, koma upp úti-
grillum á útisvæðum o.fl. Að
skipuleggja á útivistarsvæðum
borgarinnar afmarkaða reiti,
þar sem hægt væri að heimila
einstaklingum eða félagasam-
tökum að koma upp skemmti-
tækjum, t.d. hringekjum, bíla-
brautum, mini-golfi og þess
háttar aðstöðu. Að auka þekk-
ingu Reykvíkinga á tækifærum
til útivistar, t.d. með reglulegri
kynningu og útgáfustarfsemi,
þar sem m.a. væru kynntir
áhugaverðir staðir frá jarð-
fræðilegu sjónarmiði, listaverk
borgarinnar, gönguleiðir og ýmis
náttúrufyrirbæri í nágrenni
borgarinnar. Að afmarka skokk-
brautir og ýmislegt fleira.
Hér hafa verið nefndar nokkr-
ar þær leiðir, sem fjallað er um í
tillögunni, en þær voru fyrst og
Sjálfstæðismenn í borgarstjórn fluttu s.l. fimmtudag tillögu um sérstaka áætlun til að nýta betur
útivistarsvæði borgarinnar og auka líf í borg. Vinstri flokkarnir tóku því fálega og höfnuðu
tillögunni.
og að leggja gangstéttir og
gangstíga innan hverfa og milli
hverfa.
Borgin tók
stakkaskiptum
Á árunum 1974—1978 urðu
miklar framkvæmdir á þessu
sviði. Samdráttur í verklegum
framkvæmdum kom þó niður á
þessum málaflokki eins og ýms-
um öðrum. Mikið var þó fram-
kvæmt og segja má að borgin
hafi tekið stakkaskiptum.
Oræktarsvæði voru ræktuð upp,
mikið átak gert í gangstígagerð
innan hverfa og míkið unnið á
útivistarsvæðum í nágrenni
borgarinnar, eins og t.d. á
Hólmsheiði og í Bláfjöllum
(skíðaaðstaðan stórbætt).
Áætlun þessari var mjög fá-
lega tekið af vinstri flokkunum í
borgarstjórn. Sýndu þeir þessum
málaflokki lítinn áhuga, sem
m.a. kemur fram í því, að á þessu
ári er stórlega dregið úr fram-
kvæmdum á þessu sviði og nú
virðist það helzt til ráða að
byggja íbúðarhús á mörgum
þeim svæðum, sem samkvæmt
lögu um þetta efni í borgarstjórn
s.l. fimmtudag. Grunntónninn í
tillögufini er sá, að borgin með
ýmsum óbeinum aðgerðum örvi
borgarbúa, þ.e. einstaklinga,
fyrirtæki og félagasamtök til að
beita sér fyrir ýmis konar at-
höfnum og framkvæmdum til að
örva lífið í borginni.
Nokkur atriði úr tillögunni
skulu gerð að umtalsefni hér.
Þar er greint í 5 töluliðum, hver
skuli vera meginmarkmið áætl-
unarinnar. Þau eru m.a., að auka
félagsleg samskipti Reykvíkinga,
gera borgina líflegri og mann-
eskjulegri, auðvelda almenningi
að notfæra sér þá aðstöðu til
útivistar, sem Reykjavíkurborg
og félagasamtök hafa komið upp
og tengjá útivist þeirri viðleitni
borgar og almennings að fegra
umhverfi og auka áhuga þeirra á
eigin umhverfi og sögu.
Sérstök áætlun
um að auka
líf í borg
Síðan eru tilgreindar leiðir í
átta töluliðum til að ná þessum
fremst settar fram sem dæmi
um aðgerðir, en margt fleira
kemur til greina.
Lítill áhugi
vinstri manna
Við Sjálfstæðismenn lögðum
til að allt þetta starf yrði fellt í
eina áætlun, sem undirbúin væri
af sérstakri starfsnefnd og
skyldi hún skipuð tveimur full-
trúum frá þeim nefndum, sem
helzt snerta þennan málaflokk,
þ.e. æskulýðsráði, íþróttaráði og
umhverfisráði.
Viðbrögð vinstri liðsins í borg-
arstjórn voru hin furðulegustu.
Þeir harðneituðu að samþykkja
tillöguna, neituðu einnig tveim-
ur umræðum um tillöguna í
borgarstjórn og reyndu að drepa
málið með því að setja það í
svefnkistu umhverfismálaráðs.
Þessi viðbrögð staðfesta enn
áhugaleysi vinstri flokkanna á
umhverfi og útivistarmálum í
borginni.