Morgunblaðið - 14.08.1979, Síða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 14. ÁGÚST 1979
Á faraldsfæti í Noregi III
í dýr agarði
Myndir: Kristinn Rúnar
Texti: Þórir S. Guðbergsson
í tilefni
barnaársins
Okkur þótti það meira en til-
hlýðilegt að heimsækja vinaleg-
an dýragarð áður en við yíir-
gæfum Noreg að þessu sinni.
Ekki aðeins barnanna vegna
heldur líka okkar vegna. Þess
vegna gleymdum við olíu og
verðbólgu, pólitísku þrasi og
sffelldu masi um kaup og kjör
og æðisgengna olíukreppu, sem
aliir þurfa að búa sig undir að
mæta — Iíka olíuþjóðin í Aust-
urvegi.
Vinaleg dýrin störðu á okkur
stórum augum eins og þau vildu
bjóða okkur velkomin. Dýra-
garðurinn við Kristiansand er
einn stærsti dýragarður í Nor-
egi.
Kengúrur frá
Ástralíu
Við höfðum varla keypt okkur
inn og stigið eitt skref inn fyrir
hliðin, þegar litlar kengúrur frá
Ástralíu kíktu út um litlar kofa-
dyr skammt frá okkur. Þegar við
aðgættum betur, sáum við átta
kengúrur hér og þar innan við
girðinguna og voru sumar þeirra
með nýfædda unga í maga-pok-
anum framaná sér — en engin
þeirra lagðist svo lágt að hoppa
svo mikið sem einu sinni fyrir
ferðalangana sem komu alla leið
frá Fróni til að fylgjast með
þeim.
En þær skepnur!
Góðar geitur
Nei — þá var nú betra að
heilsa upp á geiturnar, sem
spígsporuðu fram og aftur um
garðinn með þessum líka mynd-
arsvip. Það lá við, að okkur
langaði í hinn fræga norska
geitost — það á stundinni. Hann
fékkst þó ekki í dýragarðinum.

Viti menn — margt er selt sem
minjagripur — en ekki norskur
geit-ostur!
Bangsi er
rammur að afli
Bangsadúkkur eru afar vin-
sælar meðal barna. Kannski er
það hlýr feldurinn, sem laðar.
Kannski eru það allar prakkara-
sögurnar um húnana, sem lifa í
minningum okkar og lokka okk-
ur til kaupanna, hver veit?
En skógar-björninn er friðað-
ur í Noregi. Valdi björn skaða,
sem stundum kemur fyrir, verða
viðkomandi aðilar að hafa sam-
band við yfirvöld sveitarfélags-
ins og yfirvöld sveitarfélagsins
við fylkið, áður en bangsi gamli
er lagður að velli — nema ef um
algjör neyðartilfelli er að ræða.
Bangsi er rammur að afli og
öllum ráðlagt að egna hann ekki
til reiði. En þeir bangsar, sem
við sáum, virtust eiga sér heldur
bága æfi. Þeir þrömmuðu fram
og aftur sömu sporin — rétt eins
og dýr í búri!
Tignarlegur eins
og kóngur
Kannski fannst okkur ekki
eins gaman að sjá nokkurt dýr
og gíraffana. Þeir gengu fram og
aftur á stóru svæði, sem þeir
höfðu til umráða. Göngulagið
var tignarlegt, fimlegt og
öruggt, næsta konunglegt. Það
var eins og þeir ættu landið allt
og umhverfið og ekkert gæti
raskað þeirra hátignarlegu ró-
semi.
Einn þeirra stansaði rétt fyrir
framan okkur, horfði á okkur
stórum, rannsakandi augum eins
og hann spyrði: Hvaðan komið
þið?
Við sögðum honum það og
spurðum hann í leiðinni, hvort
við mættum rétta honum fáein
laufblöð í eftirrétt! Hann þáði
það, þakkaði fyrir sig og gekk
svo sína leið jafn rólegur og
tignarlegur sem fyrr.
Elgurinn kon-
ungur skógarins
Elgurinn er stórt dýr, en lætur
ekki mikið yfir sér við fyrstu
sýn. Hann getur þó orðið æfa-
reiður, ef hann verður fyrir
áreitni og er þá eins gott að vara
sig. Hann getur vegið allt að 300
kg — svo að elgurinn er ekkert
lamb að leika sér við!
Elgurinn er friðaður í Noregi
og aðeins leyft að veiða ákveðinn
fjölda á hverju hausti. Það sagði
okkur bóndi, að elgsskinnið væri
svo níðsterkt, að í fyrra þegar
þurfti að draga dautt dýr nokkra
kílómetra þangað til hægt var að
koma því á dráttarvél — sá varla
á feldinum!
Útflutningsvara
Norðmanna
Það er ekki aðeins olía, sem
Norðmenn flytja til annarra
landa á þessum síðustu árum.
Þejr flytja líka út úlfalda!
í Kristiansand eru tugir úlf-
alda og fyrir nokkuð mörgum
árum kom í ljós, að skilyrði og
aðstæður voru svo hentugar í
dýragarðinum, að úlföldunum
tókst að eignast afkvæmi. En
það er fremur sjaldgæft að slíkt
gerist í dýragörðum, svo að
Norðmenn hafa á síðustu árum
selt úlfalda til ýmissa dýragarða
í Evrópu.
En latir voru þeir, . blessaðir.
Varla að þeir nenntu að standa á
fætur, hvað þá að ganga eitthvað
að ráði. Við reyndum að hvetja
þá til dáða og fá þá til að sýna á
sér betri hliðar — en allt kom
fyrir ekki — svo að við snerum
þá frá þeim í fússi og einhverj-
um varð að orði:
„En sá skepnuskapur!"
Bókmenntlr
eftir ÆVAR
R. KVARAN
ÞJÓÐTRÚ OG ÞJÓÐSAGNIR.
Oddur Björnsson safnaði.
Jónas Jónasson bjó undir prent-
un.
Steindór Steindórsson, frá Hlöð-
um annaðist útgáfuna 1977.
Útg. Bókaforlag Odds Björnsson-
ar, Akureyri.
Þegar maður leiðir hugann að
hinu mikla og merkilega magni
íslenskra þjóðsagna, sem út hafa
komið á íslandi, er ekki hægt að
komast hjá því að fyllast aðdáun
og þakklæti til hinna óeigingjörnu
manna, sem árum saman hafa
eytt dýrmætum tíma til þess að
safna þessum fróðleik og með því
veitt okkur löndum sínum ómæld-
ar ánægjustundir, jafnframt því
að hér hefur verið lagt af mörkum
verulegt framlag til íslenskrar
menningar. Hér er ekki um að
ræða skemmtiefni eitt, heldur
hljóta þjóðsögur og skyldur fróð-
leikur að ýmsu leyti að endur-
spegla viðhorf og hugsunarhátt
þeirrar þjóðar, sem skapar þær.
Bðkmenntlr
eftir JÓHANN
HJÁLMARSSON
Sófókles:
ÖDÍPÚS í KÓLÓNOS
Helgi Hálfdanarson þýddi.
Mál og menning 1979
Ekki verður yfir því kvartað
að við fáum ekki að kynnast
grískum fornbókmenntum í ís-
lenskum þýðingum. Tveir þýð-
endur hafa í þessu efni lagt
drjúgan skerf af mörkum, þeir
Jón Gíslason og Helgi Hálfdan-
arson. Báðir hafa þýtt leikrit
eftir Sófókles, Jón í óbundnu
máli, Helgi í ljóðmælum. Án
þess að hér sé gert upp á milli
þeirra verður þeim seint full-
þakkað þetta merka starf. Það er
ákaflega mikilvægt að klassísk
verk séu til í góðum þýðingum.
Meðal hinna svokölluðu Þebu-
leikja Sófóklesar er Ödípús í
Kólónos í miðið. Hin leikritin
eru Ödípús konungur og Antí-
góna. Fyrrnefnda verkið hefur
verið leikið í Þjóðleikhúsinu og
lék þá Gunnar Eyjólfsson Ödíp-
ús. Antígónu sýndi Leikfélag
Reykjavíkur með Helgu Bach-
mann í aðalhlutverki. Báðar eru
þessar sýningar minnisstæðar.
Ödípús í Kólónos sést aftur á
móti sjaldan á sviði. Bókmennta-
gildi verksins er samt ekki
minna en hinna. Öldungurinn
blindi sem orðið hefur fyrir
þyngri dómi en aðrir menn er
kominn að leiðarlokum í fylgd
Antígónu dóttur sinnar. Hann
veit að framundan er langþráð
hvíld: „Sjá, vængjuð þruma Seifs
á senn að bera mig/ til Hades-
ar“.
Kórinn í Ödípúsi í Kólónos
flytur lofgjörð um náttúruna
sem á tímum Sófóklesar olli
tírnamótum í grískum bók-
menntum og er um margt ein-
stæður:
Hér é Indinu fákum fr»g i
faröafonour mun hvíldí > jóta.
Kéténu* byggAar foldic hjó
fagnar nðlguðaina haitt koaai;
par aam 6r djúpum laufakðga loyn
líður náttgalana milda kvak,
/-v.ía dimmbtáir drúfukUaa'