Morgunblaðið - 01.04.1980, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 1. APRÍL 1980
Hvað segja þeir um
fiskverðshækkunina?
Ingólfur Ingólfsson:
Sat hjá vegna
lækkunar
olíugjaldsins
„ÉG SAT hjá við þessa afgreiðslu
fiskverð," sagði Ingólfur Ingóifs-
son, fulltrúi sjómanna i yfirnefnd
Verðlagsráðs sjávarútvegsins,
„vegna þeirrar lækkunar á oliu-
gjaldi, sem ákvörðunin feiur i sér,
enda er ein af meginkröfum sjó-
mannasamtakanna afnám þess.
Sú krafa, að fiskverð hækki til
jafns við almennar launakröfur
stendur óhögguð og mun að sjálf-
sögðu endurvakin við næstu verð-
ákvörðun, auk þess sem upp verður
tekið, það sem á vantaði við verð-
ákvörðun 24. janúar.“
Árni Benediktsson:
Meiri fyrirstaða
gegn gjaldalækkun
en gengisfellingu
„ÞAÐ ER nú liðinn mánuður siðan
nýtt fiskverð átti að taka giidi og
hefur ekkert gengið eða rekið í
þeim málum allan þann tíma. Það
er ljóst að við svo húið mátti ekki
lengur standa og að mínu mati lá
ekkert það fyrir scm bent gæti til
þess að hagstæðari niðurstaða um
samninga fiskverðs næðust heldur
en að var hægt núna," sagði Árni
Benediktsson, annar fulltrúi kaup-
enda í yfirnefnd verðlagsráðs sjáv-
arútvegsins, er Mbl. ræddi við hann
eftir fiskverðsákvörðun í gær, en
Árni greiddi ákvörðuninni atkvæði
ásamt oddamanni nefndarinnar.
„Staða fiskvinnslunnar út úr þess-
um samningum er tæp og staða
útgerðarinnar er líka of tæp, en
engu að síður; það var ekkert sem
benti til þess að betri niðurstaða
næðist núna."
Hér fer á eftir bókun Árna
Benediktssonar við fiskverðsákvörð-
unina í gær:
„Fiskverð frá 1. janúar til 31. maí
1980 var ákveðið 24. janúar sl.
Verðið var umfram getu fiskvinnsl-
unnar og var frá því gengið munn-
lega, eins og jafnan áður, að það sem
upp á vantaði yrði jafnað með
gengissigi. Frá því í ársbyrjun 1974
hefur fiskverð verið ákvarðað á
þennan hátt og það jafnan staðist
sem um hefur verið samið, þótt
aðeins hafi verið munnlega, eða sett
fram sem minnisblað oddamanns.
Nú brá hins vegar svo við að
umrætt gengissig varð ekki. Fisk-
verkendur sögðu því upp fiskverðinu,
samkvæmt uppsagnarheimild í
samningnum, í því skyni að fá fram
lækkun á því eða ná fram þolan-
legum rekstrargrundvelli á annan
hátt. Samtímis sögðu fulltrúar sjó-
manna upp verðinu til þess að ná
fram hliðstæðri kauphækkun til
sjómanna og aðrir launþegar fengu,
1. mars sl.
Það varð fljótt ljóst eftir að
ákvörðun um fiskverð hafði verið
vísað til yfirnefndar, að oddamaður,
að höfðu samráði við ríkisstjórn,
taldi ekki gerlegt að skapa viðunandi
rekstrarstöðu fyrir fiskvinnsluna
með því að lækka fiskverð. Fljótlega
kom upp sú staða að í besta falli
gæti fiskverð staðið óbreytt, en
síðar, að fiskverð yrði að hækka
nokkuð. Þegar þetta var orðið ljóst
var að forgöngu sjávarútvegsráð-
herra hafist handa um að finna
aðrar leiðir til lækkunar á kostnaði
fiskvinnslunnar. Hugmyndir komu
fram að lækka mætti mjög verulega
stimpilgjöld af afurðalánum, fella
niður sölugjöld af fjárfestingarvör-
um, endurgreiða uppsafnaðan sölu-
skatt af rekstrarvörum, lækka vexti
af vísitölutryggðum lánum Fisk-
veiðasjóðs og reyndar að halda
byggingarvísitölunni í skefjum með
því að stuðla að aukinni framleiðni í
byggingariðnaði. Fleiri smærri at-
riði komu einnig til umræðu í þessu
sambandi.
Ekki náðist samkomulag í ríkis-
stjórninni um að lækka öll þau gjöld
sem hér voru upp talin og var þá
ljóst að ekki yrði unnt að ná endum
saman án þess að breyting yrði á
gengisskráningunni. I framhaldi af
þessu náðist meirihlutasamkomulag
í yfirnefndinni um 4% hækkun á
skiptaverði, en 2.5% lækkun á olíu-
gjaldi, en það gerir 1.7% hækkun á
því verði sem fiskvinnslan greiðir.
Þessu samkomulagi fylgdi að gengi
lækkaði nokkuð, sölugjald af fjár-
festingarvörum féllu niður, skv.
meðlögðum lista, vextir af vísitölu-
lánum Fiskveiðasjóðs yrðu 4,25%,
stimpilgjöld af afurðalánum lækk-
uðu í 0.48% án endurtekningar.
Þetta samkomulag hlaut að byggj-
ast á samþykki ríkisstjórnarinnar
þar sem lagabreytingar þurfti að
gera ti) þess að lækka ofantalin
gjöid. Samkomulagið hlaut ekki ‘
samþykki ríkisstjórnarinnar. Hún
bauð aftur á móti upp á að gengi sigi
nokkru meira en áður hafði verið
ráðgert, en að ekki yrði hreyft við
sölugjöldum að svo stöddu, hins
vegar skyldi ríkisstjórnin beita sér
fyrir samræmingu á gjöldum fisk-
iðnaðar og annars samkeppnisiðnað-
ar og skyldi sú samræming fara
fram eftir mitt þetta ár. Stimpil-
gjöld af afurðalánum stæðu óbreytt
a.m.k. þetta ár, en vextir af
Fiskveiðasjóðslánum lækkuðu í
4.25%. Ég féllst á þessar breytingar
að því tilskildu að sölugjöld af
nokkrum veigamiklum fjárfest-
ingarvörum fiskiðnaðarins féllu
niður strax og hefur nú verið gert
samkomulag þar um. Að þessu gerðu
tel ég að fiskvinnslan hafi náð
samningi sem í versta falli er ekki
betri en sá samningur sem báðir
fulltrúar fiskvinnslunnar höfðu áður
samþykkt að standa að.
Fulltrúi útgerðarmanna við þessa
verðlagningu telur að með því að
lækka olíugjaldið úr 5% sé gengið á
gerða samninga, þar sem ætlað hafi
verið að það gilti til 31. maí. Á þessa
skoðun verður ekki fallist þar sem
olíugjaldið var aðeins hluti af samn-
ingi þeim sem gerður var 24. janúar
og þeim samningi var sagt upp í
heild, bæði af fiskkaupendum og
fulltrúum sjómanna í Verðlagsráði.
Hins vegar var fulltrúa útvegs-
manna gefið fullt tækifæri til þess
að túlka sín sjónarmið fyrir ríkis-
stjórninni dagana áður en fiskverð
var endanlega ákveðið. I framhaldi
af því átti hann þess kost að
olíugjaldið lækkaði ekki niður í 2.5%
eins og ráðgert hafði verið, heldur í
3.5%. Hins vegar hlaut þetta að vera
bundið því að fulltrúi útvegsmanna
tæki sjálfur þátt í afgreiðslu máls-
ins, eða að minnsta kosti að hann
greiddi ekki atkvæði á móti þessari
lausn. Sú afstaða fulltrúans að taka
ekki þátt í þessari lausn með at-
kvæði sinu útilokaði alla möguleika
á því að hægt væri að verða við
óskum hans.“
Eyjólfur ísfeld
Eyjólfsson:
Óhjákvæmilegt
neyðarúrræði
tímans vegna
„FULLTRÚAR kaupenda voru
reiðubúnir að standa að algreiðslu
þessa máls með oddamanni á þann
veg, að fiskvcrð, oliugjald héldust
óbreytt til 31. maí, eins og gert
hafði verið ráð fyrir við ákvörðun
fiskverðs frá siðastliðnum áramót-
um,“ sagði Eyjólfur ísfeld Eyjólfs-
son, annar fulltrúi kaupenda í
yfirnefnd verðlagsráðs sjávarút-
vegsins í samtali við Mbl. eftir
fiskverðsákvörðunina í gær.
„Jafnframt lögðum við til, að
ýmsum útgjöldum yrði létt af fisk-
vinnslunni, en þó eingöngu liðum,
sem þegar hafa verið felldir niður af
ýmsum öðrum iðnaði. Munar þar
mest um söluskatt, sem nemur nær
tveimur milljörðum á ári. Þessu var
algjörlega hafnað af ríkisstjórninni.
Þá má nefna stimpilgjöld af afurð-
arlánum, sölugjald af vélum og
tækjum til fiskvinnslunnar. Við þesu
voru mjög dræmar og óljósar undir-
5
tektir, þrátt fyrir yfirlýsingar um
nauðsyn aukinnar framleiðni.
Óbreytt fiskverð og olíugjald
ásamt niðurfellingu umræddra
gjalda hefði mjög dregið úr nauðsyn-
legri gengisaðlögun, sem þó var
óhjákvæmileg að nokkru vegna van-
efnda á gengissigi sem afleiðingu af
11% fiskverðshækkuninni frá 1. jan-
úar og kauphækkunar 1. marz, sem
enginn grundvöllur var fyrir.
Þessi ákvörðun bætir 1200 millj-
ónum við núverandi tap frystihús-
anna og algjör óvissa er um hvernig
gengissigi verður hagað til að mæta
rekstrarhalla, sem nú nemur um 10
milljörðum á ári.“
Eyjólfur ísfeld Eyjólfsson sat hjá
við atkvæðagreiðsluna í yfirnefnd og
lét bóka eftirfarandi:
„Ég efast ekki um lagalegt gildi
þessarar fiskverðsákvörðunar, en tel
þó þessa afgreiðslu neyðarúrræði.
Með tilliti til þess að ekki liggja
fyrir ákveðin fyrirheit um ráðstaf-
anir til að tryggja hallalausan rekst-
ur fiskvinnslunnar, þá get ég ekki
samþykkt þessa tillögu. Á hinn
bóginn er einn þriðji verðtímabilsins
liðinn og því óhjákvæmilegt að
ákveða fiskverð; þess vegna sit ég
hjá við þessa atkvæðagreiðslu."
Kristján Ragnarsson:
8% gengisfelling
á næstu dögum
KRISTJÁN Ragnarsson, fulltrúi
útvegsmanna í yfirnefnd Verðlags-
ráðs sjávarútvegsins, greiddi at-
kvæði gegn fiskverðsákvörðuninni
í gær. Kristján sagðist i samtali við
Mbl. vilja vísa til bókunar sinnar,
en hún er svohljóðandi:
„Með þessari fiskverðsákvörðun er
vandi fiskvinnslunnar fluttur yfir á
útgerðina. Vegna launahækkana 1..
mars og vegna áhrifa gengissigs á
aðföng útgerðarinnar, sem nú er
ráðgert 8% á næstu dögum, breytist
afkoma útgerðarinnar frá því að
vera 1% hagnaður í 4% tap,
Þegar fiskverð var ákveðið 24.
janúar sl., varð samkomulag um að
olíugjald yrði 5% allt árið 1980 og
það staðfest með lagasetningu á
Alþingi með samhljóða atkvæðum.
Með þessari ákvörðun er því sam-
komulagi rift af oddamanni yfir-
nefndarinnar að kröfu ríkisstjórnar-
innar. Virðast nú ekki halda sam-
ningar við ríkisstjórn þótt bundnir
séu með lögum. Lækkun á olíugjaldi
úr 5% í 2,5% lækkar tekjur útgerð-
arinnar um 3.000 milljónir á ári.“
Austurstræti 22. Sími frá skiptiboröi 85055.
NÚ ER SUMARIÐ Á NÆSTU GRÖSUM 0G
VIÐ ERUM AÐ K0MAST í SUMARSKAP
Bjóöum nú mikiö af
sportfatnaði s.s. bóm-
ullargalla, vatteraöar
blússur, bolir, skyrtur ofl.
ofl.
Munið páskatilboðið
15% afsláttur af
vattjökkum