Morgunblaðið - 01.04.1980, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 1. APRÍL 1980
29
vegna ákvarðana fyrri vinstri
stjórnar síðan haustið 1978 og
núverandi ríkisstjórnar. Þetta
stafar af hækkun söluskatts, vöru-
gjalds, verðjöfnunargjalds og
skatta á benzín, auk þess sem nýir
skattar hafa verið lagðir á. Þessi
aukaskattreikningur óbeinna
skatta sundurliðast þannig:
millj.
1. Hækkun soluskatts 2 prósentustÍK 10.300
2. Ilækkun vöruKjalds (6%) 7.715
3. Gjald á ferðalöK til útlanda 1.700
i. NýbyKKÍnKarKjald 250
5. Skattur á verzlunarhúsna'öi 1.700
0. AðlöKunarKjald 1.810
7. VerðjofnunarKj-á raforkuhækkun 1.220
8. Skattahækkun á henzín
umfram verðlaKshækkanir 10.100
9. Boðaður orkuskattur 5.000
10. Markaðar tekjur teknar I ríkissjóð 1.711
11.539
Frá dreK-st niðurfellinK söluskatts
á matvörum ok tollalækkun 11.500
30.039
Benzinskattur
og orkuskattur
Framangreindar tölur eru úr
tekjulið fjárlagafrumvarpsins og
skv. upplýsingum frá Þjóðhagsst-
ofnun sem stuðst er við. Skatt-
ahækkun á benzíni er reiknuð
þannig:
Á þessu tímabili hefur skatta-
álagning á benzín aukist í krónu-
.# M ** -. » ' ■■ !
Skattaálögur á benzín
í millj. króna.
1978 1980 skv.
áætl. fjárl.frv.
4.626 (51%) 11.000 (37.9%)
4.445 (49%) 18.000 (62.1%)
9.071 29.000
hækkun 221%
tölu um 20 milljarða eða 221%.
Byggingavísitala er áætluð hækka
um rúmlega 108% frá miðju ári
1978 og fram á mitt ár 1980,
þannig að skattaálögur á benzín
hafa aukist um 10.1 milljarð
umfram verðlagshækkanir. Þetta
stafar af hækkunum á innkaups-
verði vegna orkukreppunnar og
bætist við þann vanda sem bif-
reiðaeigendur eiga við að glíma
vegna hans. Athyglisvert er að
51% af sköttum á benzíni fóru í
Vegasjóð 1978 en skv. frv. til
fjárlaga 1980 37.9%.
Helgi
Hálfdanarson:
Vítahringur
Nýlega ræddust við í
sjónvarpsþætti nokkrir
fréttamenn ýmissa fjöl-
miðla. Þar kom fram sú
skoðun, að málfari
blaðamanna væri að
hraka, og kynni ónóg
rækt við móðurmálið í
skólum að eiga sinn þátt í
1 því.
Víst má svo virðast,
sem skólarnir séu ekki
þeim vanda vaxnir að
skila þjóðtungunni frá
einni kynslóð til annarr-
ar svo vel sem heimilin
hafa áður gert. Svo mjög
kveður nú að ýmislegri
ódöngun í máli, að ætla
mætti að lélegt og rangt
málfar sé látið afskipta-
lítið í skólum. Svo fljót
■ eru erlend áhrif að skjóta
rótum, að naumast er
: einleikið. Það er engin
I; furða þótt ýmsum standi
stuggur af þeirri firru að
fara að brýna fyrir börn-
um erlend mál löngu áð-
ur en þau hafa náð fót-
festu í sínu eigin móð-
urmáli.
Af þessari framvindu
hafa margir kennarar
þungar áhyggjur, þó ekki
sé fyrir annað en þann
dýrmæta tíma, sem sóað
... er í erlend mál, einmitt
' þegar mestu varðar að
geta treyst grundvöll
þjóðtungunnar sem bezt,
miklu betur en nú má
verða í tímahraki móð-
urmálskennslunnar. Og
auðvitað kann það ekki
góðri lukku að stýra, ef
þær raddir mega sín ein-
hvers, sem halda því
fram, að ekki megi leið-
rétta málfar barna í
skóla, því að þá sé verið
að mismuna fólki eftir
þj óðf élagsstéttum,
hvernig í dauðanum sem
það er nú hugsað.
En hér tekur víta-
hringur við. Þau grund-
vallaratriði móðurmáls,
sem börn eru svikin um í
grunnskóla, fá þau hvergi
í skólakerfinu eftir það.
Á hærri skólastigum er
ekki til þess ætlazt, að
unglingum sé kennt það
sem þeir áttu að læra í
barnaskóla. Til þess er
ekki heldur neinn tími
frá því sem þar er við að
fást, þó svo að margt af
því fari fyrir ofan garð
og neðan, vegna þess að
undirstöðuna vantar.
Loks koma, eins og að
líkum lætur, allt of
margir út úr háskóla án
þess að hafa nokkurn
tíma náð viðhlítandi tök-
um á máli. Síðan má
búast við að þeir gerist
kennarar, og sama sagan
endurtaki sig með
síversnandi afleiðingum.
Ekki er þetta nú
beinlínis sú fram-
tíðarspá, sem kennd yrði
við bjartsýni, umburðar-
lyndi og gott skap; en
þetta er því miður það
sem við blasir.
Svo sem skipazt hefur,
verður æ brýnni nauðsyn.
að vanda til vals á kenn-
urum í grunnskóla, enda
eru þeir sífellt að taka á
sínar herðar meira og
meira af hlutverki heim-
ilanna. Til kennslu í
grunnskólum þyrfti að
laða sem flesta úrvals-
menn fremur en í nokk-
urt annað starf. Nú virð-
ist hins vegar að því
stefnt að fæla frá þeirri
stétt hvern þann sem
viðlit er að nota til ein-
hvers annars; svo vitur-
lega er á þeim málum
haldið. Það er eins og
skákað sé í því skjóli, að
alltaf megi fá til kennslu-
starfa einhverja blessaða
skógræktar-bindindis-
þjarka, sem séu óðfúsir
að gegna þeim af hugsjón
einni saman og láti sér
finnast fátt um annan
eins hégóma og laun í
peningum. En ung-
mennafélags-kempurnar,
kenndar við aldamót,
hafa því miður lagt upp
laupana, og lofuð sé
þeirra minnng, því þar
fóru einhverjir hinir
beztu menn sem ísland
hefur alið.
Það sem af öllu er
skuggalegast í íslenzkum
skólamálum er þetta: Þó
að stétt íslenzkra
grunnskóla-kennara hafi
enn á að skipa góðum
starfskröftum, er engin
von til þess, að svo hald-
ist framvegis. Af þeirri
meinsemd mun íslenzkri
menningu standa vax-
andi háski. Því mættu
þeir velkja fyrir sér, sem
telja sjálfsagt, að til upp-
eldis nýrrar kynslóðar
fari sem minnst af skot-
silfri þjóðarinnar.
Ekki má þó gleyma því
sem gert er. Enda þótt
skólamál séu hornreka í
íslenzku þjóðlífi, er samt
einn skóli á íslandi rek-
inn af frábærum mynd-
arskap og ekkert til spar-
að. Sú menntastofnun er
Afbrotaskóli ríkisins,
öðru nafni Sjónvarp. Þar
er ekki slakað á kröfun-
um; þar er ekki horft í
skildinginn til að árang-
ur megi sem beztur
verða; enda lætur hann
ekki á sér standa.
l úr koppum á tún“
byggðir skólar, barnaskóli og
gagnfræðaskóli, einnig félags-
heimili og íþróttahús — heilsu-
gæslustöð segir bæjarfulltrúinn
að sé í byggingu. 1000 ferm.
tónlistarskóli og bókasafn hefur
vafalaust fallið niður í prentun
greinarinnar og eitthvað fleira,
ef vandlega er gáð, svo sem 7000
ferm. kjallari á heilsugæslustöð
sem verður aðsetur félagsstarf-
semi og fleira.
En var þetta nokkuð átak?
Vita ekki allir að þetta er að
mestu leyti byggt fyrir ríkisfé.
Ríkið hefur greitt allt að 85%
kostnaðar þeirra, segir þessi
greinargóði bæjarfulltrúi. í
þessari fullyrðingu er álíka vit
og ef sagt væri um íbúa bæjar-
ins, að þeir væru allt að því
kommúnistar vegna þess að hér
búa nokkrir slíkir.
Á það hefur áður verið bent
hve fráleitar fullyrðingar bæj-
arfulltrúans um bæjarmál eru (í
síðustu hrynu maí ’79) og skal
það aðeins að hluta endurtekið,
þar sem sjaldgæft mun að bæj-
arfulltrúar beinlínis taki sér
fyrir hendur að gera rekstur
fyrirtækja samfélagsins tor-
tryggilegan.
Hitaveita Seltjarnarness, sem
hefur reynst íbúum þessa bæjar
mesta kjarabót, sem um getur,
átti við mjög erfið vandamál að
etja á árunum 1975—1977 vegna
óþekktra skemmda á ofnum.
Þetta vandamál hefur nú senni-
lega verið leyst og þó óskiljan-
legt virðist, stafar vonska bæj-
arfulltrúans af því að nú er ekki
lengur hægt að kenna meirihlut-
anum um ofnaskemmdir.
Framkvæmdaverkefni bæjar-
sjóðs sem ekki hafa verið rædd
um í þessari grein, eru að
sjálfsögðu óteljandi og verða
ekki tíunduð að sinni.
Skilji bæjarfulltrúi kommún-
ista ekki þessi skrif mín, er
ekkert við því að gera — nema
vona að skilningurinn aukist
með árunum.
,i á sMggagsz
láffihól Seltjarnar
„pcmeirihlutans » g
ljósi staóreyndanna §g
NjAurskurAwr «
úlujoidum — ■'rl'
un áxandanum

i’ssiK-’ — s-—ínsrss.
i •« ••*•' *»'*
úisvor rru * —V»-' i- " *7
S,l*™nwí S-tSt- ít—SSÍtSV!
3rírr. \yr\rMr*^

i;<rii«oi r i» mai lr
GuArún K. Þorbergwlattir ba)ar>..lllr„i.
Málefni aldraðra
á Seltjarnarnesi
» iárfeHtiniíarlmnsnni mr rA, veBertarþJónusta?
liírf.-.iinK.r
haK.munir i „UA
>rllrrAarbK>ni>.iu
Úr vinnslusal ísstöðvarinnar hf.
Ljósm. Arnór.
Nóg að gera hjá ísstöðinni
þrátt fyrir þroskveiðibann
Garði, 31. marz.
MIKIÐ hefur verið að gera
í fiskvinnunni að undan-
förnu í Garðinum. Hefir
verið unnið á laugardög-
um nær undantekninga-
laust og í sumum frysti-
húsanna á kvöldin.
Undirritaður leit við í
ísstöðinni hf. sl. laugardag en
þá var verið að vinna afla úr
togaranum Erlingi sem kom
inn sl. fimmtudag með 120
tonn en hann er í eigu ístöðv-
arinnar hf. Hefir togarinn
aflað um 1150 tonn frá ára-
mótum í 10 veiðiferðum þ.e.
hver veiðiferð er að jafnaði 10
dagar. Ekki er unnið á kvöldin
í ísstöðinni en þar er unnið
með bónusfyrirkomulagi.
Von var á togaranum Sigl-
firðingi með um 150—160 tonn
sem Isstöðin fær til vinnslu
þannig að nóg verður að gera
næstu daga þótt þorskveiði-
bann sé skollið á. Arnór.
SýniríNýja
Galleríinu
Helgi Bergmann sýnir um þess-
ar mundir málverk í Nýja gallerí-
inu að Laugavegi 12 í Reykjavík.
Listmálarinn sýnir þar olíumál-
verk og teikningar og er að sögn
hans þegar um helmingur mynd-
anna seldur. Sýningin er opin
daglega kl. 14—18 og lýkur henni
kl. 22 á laugardag fyrir páska.