Morgunblaðið - 01.04.1980, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 1. APRÍL 1980

Útgefandi hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Ritstjórnarfulltrúi Þorbjörn Guömundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar:
Aöalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Skeifunni 19, sími 83033.
Áskriftargjald 4.800.00 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 240
kr. eintakiö.
Páskagjöfin
Þess hefur verið beðið í ofvæni, hver yrði páskagjöf
ríkisstjórnarinnar. Þótt skammur tími sé liðinn frá því
að stjórnin var mynduð og oddvitar hennar áttu viðræður
um stjórnarstefnuna, hefur það ekki farið fram hjá neinum,
að málefnalegur grundvöllur stjórnarsamstarfsins er
þannig vaxinn, að engu er líkara en stjórnarherrarnir hafi
verið staddir í öðru sólkerfi, þegar þeir sömdu málefna-
samninginn. Enda hefur það verið eitt helsta keppikefli
forsætisráðherrans að komast undan því að þurfa að flytja
þingi og þjóð stefnuræðu sína.
Frá 1. marz hefur verið þrefað um fiskverð. Til þeirra
viðræðna var gengið, þegar fyrir lágu upplýsingar um að
afkoma frystihúsanna yrði á þann veg, að þau myndu rekin
með 10 milljarða króna halla, það sem eftir væri ársins.
Forsætisráðherrann vildi þó ekki viðurkenna þá tölu og á
honum var ekki annað að skilja en hún væri sett fram í
þeim tilgangi einum að knýja fram gengissig ef ekki
gengisfall. Auðvitað kæmi ekki til mála að verða við svo
ósvífnum kröfum. Nú hefur ríkisstjórnin fallist á það, að
strax lækki krónan um rúm 3% gagnvart bandaríkjadollar
og að auki um 5% fram til maíloka. Frá því að ríkisstjórnin
tók við hefur hún þannig staðið fyrir 10% lækkun á gengi
krónunnar.
Fyrir páska verðum við búnir að afgreiða fjárlög, sögðu
ráðherrarnir. Lokaþættirnir í tillögugerð þeirra eru nú að
koma fram. Fréttirnar af þyngri skattheimtu hefur borið
hæst, og í því efni finnst stjórnarsinnum fremur of vægt í
sakirnar farið en hitt og hafa uppi áform um að herða enn
á tekjuskattinum. I páskagjöfinni felst einnig 2% hækkun
söluskatts, sem nefnd er orkujofnunargjald, svo að stjórnin
komist undan því með vísan til Olafslaga, að skatturinn
hækki vísitölubætur á laun. En kaupskerðingarákvæði
Ólafslaga eru einu lagagreinarnar í þeim, sem stjórnin
virðir.
Boðað hefur verið, að ríkisstjórnin muni leggja fram
lánsfjár- og framkvæmdaáætlanir, áður en fjárlög verða
endanlega samþykkt. í þessum áætlunum mun koma fram,
hvaða aðhaldi stjórnin hyggst beita í erlendum lántökum.
Samhliða niðurtalningunni á verðlagi er það nú orðið eina
vopnið í baráttunni við verðbólguna að takmarka erlendu
lántökurnar. En líkur eru á því, að stjórnin umgangist
þessar lántökur með sama hugarfari og niðurtalninguna og
allt renni út í sandinn, þegar á hólminn er komið.
Páskagjöf ríkisstjórnarinnar hefur ekki að geyma nein
ný úrræði. Afram er spólað í sama farinu og þótt kastað sé
sandi í farið endist viðspyrnan aðeins skamma stund.
Millifærslur að hætti vinstristjórnar eru ekki annað en olía
á verðbólgubálið. Greinilegt er, að á löngum fundum sínum
um helgina hefur ríkisstjórnin ákveðið að setja þennan
málshátt í gjöf sína til þjóðarinnar: Tjalda verður til einnar
nætur.
Hvað gera kratar?
Þegar frumvarp ríkisstjórnarinnar um hækkun út-
svarsprósentunnar í 12% var samþykkt í neðri deild
Alþingis, voru allir þingmenn Alþýðuflokksins nema einn á
móti því. Þetta frumvarp er þannig vaxið, að í því felst ekki
skylda sveitarstjórna til að færa sér 12% álagningarheim-
ildina í nyt, heldur geta þær valið lægri prósentutölu.
í borgarstjórn Reykjavíkur er það á valdi tveggja
fulltrúa Alþýðuflokksins að standa þannig að málum, að
meirihlutavilji flokksins á Alþingi nái fram að ganga og
Reykvíkingum verði hlíft við útsvarshækkun ríkisstjórnar-
innar. Borgarbúar eiga kröfu á því, að kratar geri hreint
fyrir sínum dyrum í þessu máli. Fáir stjórnmálaflokkar
hafa básúnað það meira undanfarin misseri en Alþýðu-
flokkurinn, að honum geti menn treyst. Enginn þurfi að
fara í grafgötur um það, hver sé stefna hans. í þessu máli
spyrja Reykvíkingar: Hvað gera kratar? Og krafist er
skýrra svara.
Lárus Jónsson alþm.:
Heildarskattheimta rík-
is og sveitarfélaga þyng-
ist um 54 milljarða
— eða 1200 þúsund
á fimm manna fjöl-
skyldu vegna að-
gerða ríkisstjórn-
ar Gunnars Thor-
oddsens og vinstri
stjórnarinnar
Ileildarskattheimta rikis og
sveitarfélaKa þyngist um 54
milljarða, eða 1200 þúsund á
fimm manna fjöiskyldu, vegna
aðgerða rikisstjórnar Gunnars
Thoroddsen og vinstri stjórnar-
innar.
Skattreikningur ríkisstjórnar-
innar er sífellt að hækka. Frv. er
komið fram á Alþingi sem þyngir
tekju- og eignarskatta um 1500
millj. króna frá áætlun i tekjulið
fjárlagafrumvarps. Heimiluð
verður 10% áiagning á útsvör og
síðast kom fram frv. um stór-
hækkun á flugvallaskatti. Auk
þess er boðaður nýr orkuskattur
sem nema á 4—5000 millj. króna.
Heildarhækkun óbeinna skatta
einstaklinga til ríkis og sveitar-
félaga má áætla skv. gögnum sem
Þjóðhagsstofnun hefur látið fjár-
veitinganefnd Alþingis i té mun
nema á þessu ári 24 milljörðum
króna hærri upphæð en verið
hefði ef álagningarreglum 1978
hefði verið fylgt. Skattauki
óbeinna skatta miðað við sömu
forsendur eru 30 milljarðar
króna. Samtals þyngist skatt-
byrði á einstaklingum og hjónum
þvi um 54 milljarða króna á
þessu ári vegna aögerða fyrri
vinstri stjórnar og núverandi
rikisstjórnar. Þetta er nálægt
1200 þúsund króna skattauki á
hverja 5 manna fjölskyldu.
oddsen og vinstri stjórnarinnar.
Hækkun beinna
skatta í ár nem-
ur 24 milljörðum:
Tekju- og eignarskattar, sjúkra-
tryggingargjald og fasteigna-
skattar námu skv. áætlun Þjóð-
hagsstofnunar 11.6% af brúttó-
tekjum skattgreiðenda á árinu
1978. Eftir að afturvirkum skött-
um var bætt við og þær hækkanir
sem orðið hafa síðan hafa þessir
skattar hækkað að mati sömu
stofnunar í 14,2% af brúttótekjum
ársins í ár. Við það er þá einungis
miðað að tekju- og eignarskattur
verði í samræmi við tekjuhlið
fjárlagafrumvarps og að heimild
til hækkunar útsvars verði ein-
ungis notað að hálfu. í þessu ljósi
er raunsærra að gera ráð fyrir að
þetta hlutfall verði 14,6% af
brúttótekjum. Heildartekjur
framteljenda á yfirstandandi ári
eru áætlaðar af Þjóðhagsstofnun
samtals 800 milljarðar króna.
Skv. þessu verða beinir skattar
einstaklinga 1980 (tekju- og eign-
arskattar, útsvör, sjúkratrygg-
ingagjald og
fasteignarskattar 116.800 m.kr.
Miðað við sama skatthlutfall
og 1978 hefðu þessir skattar
orðið í ár 92.800 m.kr.
Hækkun beinna skatta 1980
verður því 24.000 m.kr.
Benzíngjald í vegasjóð
Tollur og söluskattur
Skatthlutfall beinna skatta af
tekjum greiðsluárs var ennþá hag-
stæðara borgurunum 1977 og
hefðu þessir beinu skattar orðið
rúmlega 30 milljörðum minni á
yfirstandandi ári skv. því hlut-
falli.
Hækkun óbeinna
skatta þyngist
um 30 milljarða
Óbeinir skattar verða um 30
milljörðum króna þyngri í ár
Sigurgeir Sigurðsson, bæjarstjóri, Seltjarnarnesi:
„Kerlingar skvetta
— Meiri skatta, segir komminn
— Að passa í hilluna sína
— 85% bærinn
Sjálfræði
Vel er við hæfi að fyrirsögn
þessa greinarkorns sé tekin að
láni frá meistara Þórbergi, úr
frægu kvæði hans um Seltjarn-
arnes, sem hann var ekki dús við
um þær mundir. Við Seltirn-
ingar höfum eins og Mývetn-
ingar undanfarin ár fengið að
reyna nokkur kvikuhlaup, sem
valda heimamönnum litlum
áhyggjum, en geta ruglað ókunn-
uga og jafnvel skaðað samfélagið
út á við.
Satt best að segja var ekki
búist við grein kommans okkar,
fyrr en í maí (sbr. grein sama
efnis maí ’79) en svona geta
bestu spár brugðist.
Meginefni greinar bæjarfull-
trúa kommúnista á Seltjarnar-
nesi er sem fyrr að reyna að gera
lítið úr því samfélagi, sem við-
komandi hefur valið sér búsetu í,
af frjálsum vilja vona ég, og um
leið að mæla fyrir sínu hjartans
máli, hærri sköttum.
Hærri skattar eru trúaratriði
hjá vinstri mönnum og þá um
leið, aukin umsvif ríkis og bæja í
málum borgaranna, allt gert
með það fyrir augum að hið
opinbera hafi öll ráð fólksins í
hendi sér og þannig sé því best
farið.
Það væri að bera í bakkafullan
lækinn að reyna að skýra fyrir
kommum og þeirra fylgifiskum
hvað fjárhagslegt sjálfstæði
þýðir fyrir borgarana, svo ger-
sneyddir eru þeir skilningi á því
sem við viljum kalla lýðréttindi
og sjálfsákvörðunarrétt. Hollt
væri þessu fólki að íhuga að
eldra fólk eru líka manneskjur,
en ekki skynlausar skepnur.
I sinn bás
Allir skulu passa í sinn bás,
gæti verið einkunnarorð vinstri
manna — þessi bás skal byggður
af hinu opinbera og í hann skulu
allir fara, eða hafa verra af ella.
Þessi lítilsvirðing á einstakl-
ingunum, sem skapa samfélagið
svo og sú illska, sem fram kemur
í garð þeirra landsmanna sem
með ráðdeild og hagsýni (sparn-
aði) hafa komið því orði á okkur
íslendinga að við vildum búa að
okkar, en skiljanlegt þegar
kommar eiga hlut að máli.
Meðan eistaklingseðlið verður
ekki brotið niður, eiga kommar
enga möguleika til valda.
Hér er komið að aðalatriðum
þess málefnaágreinings, sem á
stundum gerir vart við sig í
bæjarstjórn Seltjarnarness.
Sjálfstæðismenn vilja hag borg-
aranna sem mestan og telja því
takmarki best þjónað með því,
að hver og einn hafi sem mest
sjálfræði í eigin málum — and-
stætt þeirri alræðishyggju og
lítilsvirðingu á skoðunum ein-
staklingsins, sem felst í stefnu
vinstri flokkanna.
Einkennileg tilfinning var þó
að koma í fyrirmyndar elliheim-
ili í vinabæ okkar í Danmörku sl.
vor, þar sem sá ágæti kratabær
rekur elliheimili í húsi, sem er í
eigu fjárfestingafélags (bygg-
ingafyrirtækis)...
85% bærinn
Ríkið er helsti framkvæmda-
aðilinn á Seltjarnarnesi, segir
bæjarfulltrúinn og telur.upp að
á Seltjarnarnesi, hafi jú verið