Morgunblaðið - 25.06.1981, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 25. JÚNÍ 1981
eftir Halldór
Blöndal, alþm.
Um mánaðamótin voru nauð-
synjavörur hækkaðar mjög veru-
lega, svo sem landbúnaðarmatvör-
ur ýmsar og benzín. Það er enginn
vafi á því að verðbæturnar 1. júní
voru orðnar að engu áður en þær
komu í launaumslögin. Til lengdar
er þó tilfinnanlegra, hversu hækk-
anirnar hafa orðið miklar á ýms-
um nauðþurftum sem lítils mega
ákveðnum punkti, sem er óvið-
komandi því, sem raunverulega er
að gerast. Meðan hann stakk
peningnum ofan í kragann svo
lítið bar á var hann að nudda
ermina með fingrum hinnar hand-
arinnar eins og peningurinn hyrfi
inn í handlegginn. Þó ég vissi
betur lét ég stöðugt blekkjast af
leikbrögðum hans. Það spillti svo
ekki fyrir að hann kunni að halda
mér uppteknum með orðræðum,
sem í raun voru óviðkomandi
sjónhverfingunum, en virtust
I gegnum
•_ g v Halldór Blöndal
buoargluggann
sín í vísitölunni. Þetta hefur ekki
verið lagfært af því að verkalýðs-
hreyfingin er hætt að þrýsta á
leiðréttinguna vegna þess að
vinstri stjórnir eru henni þóknan-
legar. Reynslan sýnir líka, að
almennar umbætur verða að bíða
þess að Sjálfstæðisflokkurinn fari
með stjórn í landinu.
Sjónhverfingar
Ég átti um daginn langt samtal
við Björgvin Júníusson á Akureyri
um sjónhverfingar, en hann
drýgði tekjur sínar fyrr á árum
með því að skemmta mönnum sem
töframaður. Hann sýndi mér mörg
dæmi þess hvernig hægt er að
blekkja augað með því að dreifa
athyglinni eða öllu heldur með því
að beina allri athyglinni að
hluti af þeim eigi að síður meðan
þau voru sögð.
Ekki tilviljun
Á sömu dögunum og hækkan-
irnar voru að ríða yfir þjóðfélagið
gerði ríkisstjórnin tvennt. Fjár-
málaráðherra hélt blaðamanna-
fund, þar sem hann gerði grein
fyrir ríkisfjármálunum 1980 með
þeim hætti að aðalatriðin gleymd-
ust fyrir umbúðunum. Ríkissjóður
er gerður þannig upp, að allar
tekjur sem falla til á árinu 1980,
koma inn í afkomuna um áramót.
Söluskatturinn, sem féll í gjald-
daga 15. janúar 1981, kom til
tekna og öll önnur óbein gjöld,
sem ekki höfðu fallið í gjalddaga
þá. Þetta þýðir í 50% verðbólgu,
að útgjöldin mega vera töluvert
meiri en tekjurnar án þess að það
„Nú er öldin önnur.
Nýir menn eru komnir
í áhrifastöður og þeir
eru smátt og smátt að
læra á fólkið. Herferð-
in „samningarnir í
gildi“ bar tilætlaðan
árangur, en eftir á
kom í ljós, að hinir
nýju stjórnarherrar
voru ekki eins vel að
sér í landstjórninni
eins og i lýðskruminu.
Og þessi ríkisstjórn
hefur í engu breytt
þeirri staðreynd.“
heiti halli á ríkisreikningi. Ég tala
nú ekki um þegar óbeinu skattarn-
ir eru þyngdir eins og a árinu
1980. Það skekkir myndina enn
meir. Af þessu hefur verið gumað,
einkanlega í Þjóðviljanum, en
vitaskuld er vandalaust að búa til
greiðsluafgang hjá ríkissjóði, ef
skattarnir eru þyngdir nógu mikið
og gengið á lífskjörin.
í öðru lagi gumar ríkisstjórnin
af því að vextir hafa verið lækkað-
ir. í munni hennar er lækkunin
miklu meiri en hún er í raun, sem
hefur kallað á nýja stóraukna
eftirspurn eftir lánsfé. þetta þýðir
svo aftur það, að Seðlabankinn
hefur orðið að auka bindiskylduna
til þess að hamla gegn auknum
lánveitingum. Ríkisstjórnin býr
þannig til eftirspurn með ótíma-
bærri vaxtalækkun. Hún hefur
ekki svigrúm til þess að gefa öllum
jafnan kost á að njóta hinna lægri
vaxta. Þess vegna eru teknar upp
auknar hömlur, meiri skömmtun
og mismununin í þjóðfélaginu
eykst. Þetta eru ær og kýr ríkis-
stjórnar sósíalisma og samvinnu-
hreyfingar. Hugsunarhátturinn er
sá, að hið sama eigi ekki að standa
öllum til boða, heldur eigi að
skammta fólkinu. Þeir sem völdin
hafa eiga að fá að njóta þess að
veita öðrum fyrirgreiðslu. En við
þvílíkar aðstæður er hollt að
muna, að fyrirgreiðsla til eins er
áníðsla á öðrum.
Sjá: þetta hef
ég gjört
Við íslendingar erum óvanir
áróðurstækni. Okkar gömlu leið-
togar lögðu lítið upp úr henni,
enda fjölmiðlun á lágu stigi og
hraðinn minni svo að menn höfðu
tóm til þess að átta sig á samheng-
inu. Nú er öldin önnur. Nýir menn
eru komnir í áhrifastöður og þeir
eru smátt og smátt að læra á
fólkið. Herferðin „samningarnir í
gildi“ bar tilætlaðan árangur, en
eftir á kom í ljós, að hinir nýju
stjórnarherrar voru ekki eins vel
að sér í landstjórninni eins og í
lýðskruminu. Og þessi ríkisstjórn
hefur í engu breytt þeirri stað-
reynd.
Um áramótin féllst verkalýðs-
hreyfingin á 10% lækkun kaup-
gjalds 10. marz gegn því að
skattar yrðu lækkaðir verulega.
Við þetta hefur ekki verið staðið
að neinu leyti. Fyrirframgreiðslur
voru óbreyttar eins og ekkert
hefði í skorist. Sjúkratrygginga-
gjaldið hefur að vísu verið lækkað,
en í staðinn laður á nýr nefskattur
undir því yfirskyni, að ekki sé
hægt að koma til móts við þarfir
aldraðs fólks með öðrum hætti.
Svona billega ætlar ríkisstórnin
að koma sér undan loforðinu um
lækkun skatta.
Þrír punktar
Þegar menn fara í sumarleyfið
núna og þeim gefst næði til að
íhuga það, sem liðið er af þessu
ári, er það einkum þrennt, sem
kemur upp í hugann:
1. Á s.l. hausti hafði ríkis-
stjórnin frumkvæði að nýjum
kjarasamningum og vísaði veginn.
Þegar þessi kauphækkun hafði
náð til allra, kenndi hún atvinnu-
rekendum og verkalýðshreyfing-
unni um. Þessi kauphækkun var
tekin til baka 1. marz og ríflega
það, en þjóðarbúið hafði orðið
fyrir miklu tjóni vegna. nýrrar
verðbólguskriðu. Ábyrg ríkis-
stjórn hefði sagt við valdatökuna í
febrúar 1980, að ekkert svigrúm
væri til grunnkaupshækkana. Það
gerði þessi ríkisstjórn ekki.
2. Um áramótin lofaði ríkis-
stjórnin skattalækkunum, sem
Doktorsvörn í
stjórnmálafræði
ÞANN 30. maí síðastliðinn varði
Elfar Loftsson doktorsritgerð við
stjórnmálafræðidcild Gautaborgar-
háskóla.
Ritgerðin sem heitir Island i
NATO — partierna och forsvars-
frágan, fjallar að sögn Elfars um
viðhorf íslensku stjórnmálaflokk-
anna til varnarmálanna með aðal-
áherslu á inngönguna í NATO 1949
og komu varnarliðsins 1951.
Þrjú meginatriði eru athuguð í
ritgerðinni. í fyrsta lagi greining
íslensku stjórnmálaflokkanna eftir
stjórnmálafræðilegum aðferðum.
Hér er gerð grein fyrir þeim mis-
munandi málefnasviðum sem áhugi
flokkanna beindist að og hvernig
þessi viðhorf hafa tengst afstöðu
flokkanna til NATO. í öðrum meg-
ínhluta ritgerðarinnar er gerð grein
fyrir þróun varnarmálanna á ís-
iandi og hvernig þessi mál hafa
tengst stjórnmálum á alþjóðavett-
vangi. Mestur hluti þessara rann-
3Ókna byggist á bandarískum leyni-
skjölum. I þriðja hluta ritgerðarinn-
ar gerir Elfar tilraun til að skýra
afstöðu flokkanna til varnarmál-
anna með stjórnmálafræðilegum
aðferðum og út frá þeim staðreynd-
um sem fram koma í fyrri köflum
rannsóknarinnar. Hér er einnig
gerð grein fyrir þeim áhrifum sem
NATO-málið hefur haft á samstöð-
una innan flokkanna og á sam-
vinnumöguleika þeirra.
Ritgerð Elfars er á sænsku með
útdrætti á ensku. Hún mun verða
fáanleg í bókaverslunum hérlendis
innan skamms.
Elfar Loftsson er fæddur 1942.
Hann hefur um árabil verið búsett-
ar i Svíþjóð og starfar nú við
Gautaborgarháskóla.
Framhaldsskólinn í Neskaupstað:
Kjarnaskóli iðn-
og tæknimenntun
ar á Austurlandi
í APRÍL sl. var undirritaður
samningur á milli Neskaupstað-
ar og Menntamálaráðuneytisins
um skólahaid á framhaldsskúla-
stigi í Neskaupstað. Kveður
samningurinn á um að sérstak-
ur framhaldsskóli skuli stofn-
settur í bænum og skuli hann
taka til starfa næsta haust. Á
skólinn að bera heitið Fram-
haldsskólinn í Neskaupstað og
á hann að verða kjarnaskóli
iðn- og tæknimenntunar á Aust-
urlandi.
nýju eftir hlé og rifja upp helstu
námsgreinar, mun Fram-
haldsskólinn bjóða upp á upp-
rifjunaráfanga (fornám).
Við Framhaldsskólann í Nes-
kaupstað verður kennt eftir ein-
inga- og áfangakerfi fjölbrauta-
skóla.
Á undanförnum árum hafa
tveir skólar boðið upp á fram-
haldsnám í Neskaupstað. Iðn-
nemar hafa setið í Iðnskóla
Austurlands, en þeir sem stund-
að hafa nám á bóknámsbrautum
hafa sinnt því við framhalds-
Fyrsti áfangi nýbyggingar Framhaldsskólans í Neskaupstað, en hann
er nú fokheldur. I fyrstu fer öll kennsla við Framhaldsskólann fram i
því húsnæði sem Gagnfræðaskólinn og Iðnskóli Austurlands höfðu til
umráða.
deildir Gagnfræðaskólans. Eins
og fyrr segir mun Framhalds-
skólinn taka við starfsemi þess-
ara tveggja skóla og er fullvíst
að nemendum á framhaldsskóla-
stigi í Neskaupstað mun fjölga
umtalsvert á næstu árum og við
það styrkist ótvírætt staða
framhaidsnáms á staðnum og
iðn- og tæknimenntunar á Aust-
urlandi.
(Fréttatilkynning.)
Mikil áhersla verður lögð á að
Framhaldsskólinn ræki hlutverk
sitt sem kjarnaskóli iðn- og
tæknimenntunar á Austurlandi
sem best. Verður hægt að stunda
nám á málm-, tré og rafiðn-
brautum í skólanum og verður
einnig næsta haust boðið upp á
nám á verknámsbraut tréiðna,
en stefnt mun verða að því að
koma fljótlega einnig upp
verkkennsluhúsnæði fyrir aðrar
iðnbrautir. Á næstunni er fyrir-
hugað að starfrækja vélstjórnar-
braut fyrsta og annars stigs við
skólann svo og meistaraskóla
húsasmiða.
Nemendur, sem stefna að
stúdentsprófi í bóklegum grein-
um, geta stundað nám á öllum
bóknámsbrautum í tvö ár, en
fyrst í stað verður lögð megin-
áhersla á eftirtaldar brautir:
Eins árs fiskvinnslubraut,
tveggja ára sjávarútvegsbraut,
tveggja ára íþróttabraut,
tveggja ára heilsugæslubraut og
tveggja ára viðskiptabraut.
Fyrir nemendur, sem ekki
hafa náð grunnskólaprófi, og
fyrir fólk sem vill hefja nám að
Ávarp til íslendinga
Áfengisneysla hefur fariö mjög vaxandi undanfarna áratugi hérlendis sem víðar.
Aukinni áfengisneyslu fylgir aukið tjón. Alþjóðaheilbrigðisstofnunin hefur skorað á
aðildarþjóðir SÞ að beita öllum tiltækum ráðum til að draga úr heildarneyslu.
íslenska þjóðin verður að snúast gegn áfengi svo sem öðrum fíkniefnum. Bæði er
þörf viðhorfsbreytingar einstaklinga og aðgerða af hálfu samfélagsins. öllum ber að
leggja sitt af mörkum.
Við hvetjum fólk til að endurskoða áfengisvenjur sínar og viðhorf til vínneyslu,
draga úr eða hafna henni algerlega.
Sigurbjörn Einarsson biskup,
Vigdís Finnbogadóttir forseti ís-
lands, Gunnar Thoroddsen for-
sætisráðherra, Albert Guð-
mundsson alþm., Alexander
Stefánsson alþm., Árni Gunn-
arsson alþm., Benedikt Gröndal
alþm., Birgir ísl. Gunnarsson
alþm., Davíð Aðalsteinsson
alþm., Eggert Haukdal alþm.,
Egill Jónsson alþm., Eiður
Guðnason alþm., Friðjón Þórð-
arson ráðh., Friðrik Sophusson
alþm., Garðar Sigurðsson alþm.,
Geir Gunnarsson alþm., Geir
Hallgrímsson alþm., Guðm. J.
Guðmundsson alþm., Guðmund-
ur Karlsson alþm., Guðrún
Helgadóttir alþm., Helgi Seljan
alþm., Hjörleifur Guttormsson
ráðh., Ingvar Gíslason ráðh.,
Jóhanna Sigurðardóttir alþm.,
Jón Helgason alþm., Jón Krist-
jánsson alþm., Karl St. Guðna-
son alþm., Karvel Pálmason
alþm., Kjartan Jóhannsson
alþm., Lárus Jónsson alþm.,
Magnús H. Magnússon alþm.,
Matthías Bjarnason alþm.,
Matthías Á. Mathiesen alþm.,
Ólafur G. Einarsson alþm., Olaf-
ur R. Grímsson alþm., Ólafur
Jóh. Sigurðsson rith., Ólafur Þ.
Þórðarson alþm., Pálmi Jónsson
ráðh., Pétur Sigurðsson alþm.,
Ragnar Arnalds ráðh., Salmóme
Þorkelsdóttir alþm., Sighvatur
Björgvinsson alþm., Sigurlaug
Bjarnadóttir alþm., Skúli Alex-
andersson alþm., Stefán Jónsson
alþm., Stefán Valgeirsson alþm.,
Steinþór Gestsson alþm., Svavar
Gestsson ráðh., Sverrir Her-
mannsson alþm., Tómas Árna-
son ráðh., Vilmundur Gylfason
alþm., Þorv. Garðar Kristjáns-
son alþm.