Morgunblaðið - 14.07.1981, Síða 31

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 14. JÚLÍ 1981
31
„Groddalegt hákarlasamfélag
— eða frjálslyndi og framfarir
eftir Eyjólf Konráð
Jónsson
Yfirleitt hefur það ekki þótt
góð latína að höfundar svöruðu
dómum um ritverk, og þegar svo
mikið var haft við bækling minn
um efnahags- og atvinnumál að
fella hann undir bókmenntir,
„þá varð mér um og ó“. Engu að
síður er ég Friðriki Friðrikssyni
mjög þakklátur fyrir grein hans
í Mbl. 25. júní, því að hann er
eini maðurinn, sem opinberlega’
hefur af raunsæi fjallað um þær
efnahagstillögur, sem ég hef
verið að reyna að vinna fylgi,
þótt töluverðs misskilnings gæti
í orðum hans. (Jónas Haralz
ritaði mér hið merkasta bréf,
sem birtist síðar í Frelsinu. Því
er enn ósvarað, en heldur fullu
gildi miðað við þær aðstæður,
sem voru haustið 1979 og verður
vegvísir við mörkun nýrrar
frjálslyndisstefnu.)
Friðrik Friðriksson talar í
grein sinni um „strákslegt og
jafnvel groddalegt málfar Eyj-
ólfs“ og nefnir þess eftirfarandi
þrjú dæmi: skattheimtubrjálæði,
vinstra brjálæði og hákarlasam-
félag. Ekkert þessra orða hvarfl-
ar að mér að taka aftur, sízt nú
eftir að allt þetta hefur færzt í
aukana, sem vonlegt er, þegar
vinstri öflin eru völduð af hluta
Sjálfstæðisflokksins.
Um hákarlasamfélagið segir
eftirfarandi í grein minni:
„Raunar held ég, að lægstu
laun gætu talsvert hækkað án
hættu á verðbólgu, ef allt það,
sem hér er um rætt, væri gert,
enda verða þau að gera það, ef
við ætlum að búa í siðuðu og
réttlátu þjóðfélagi, en ekki há-
karlasamfélagi ofstjórnarstefn-
unnar, sem nú ríkir.“
Og við hvað er hér átt?
Einfaldlega það, að versta
svindlið er alltaf valdasvindlið,
ætti ekki mannkynssagan að
hafa sannað okkur það? Skiptast
ekki stjórnmálaskoðanir manna
að meginefni til í tvo flokka, eru
ekki andstæðurnar stjórnlynd-
ismenn og frjálslyndir menn?
Blandast einhverjum hugur um í
hvora áttina nú er stefnt? Og
„ekki er hákarlinn hörundsár".
Voru ekki allir sjálfstæðis-
menn sammála um það, að
stjórn sú, sem Ólafur Jóhannes-
son glaptist til að mynda haustið
1978, væri versta vinstri stjórn
til þess tíma og sögðum við ekki
allir að sjötíu milljarða nýjar
álögur væru skattheimtubrjál-
æði. Hefur eitthvað breyzt til
batnaðar við það að fjórir sjálf-
stæðismenn gengu í stjórnarliðið
í stað þeirra fjórtán krata sem
stukku fyrir borð? Nefni einhver
dæmi um stefnubreytingu. Sá
væri ekki billegur.
Það dugar engin tæpitunga,
þegar hraðbyri er siglt til sósíal-
isma, spillingar, misréttis og
versnandi lífskjara — með há-
karl í kjölfarinu. Ef menn eru
sannfærðir um réttmæti skoð-
ana sinna og hafa álpast út í
pólitísk afskipti, verða þeir að
tala mál, sem skilst. Og standa
síðan — eða falla — með orðum
sínum og gerðum.
Annars hripa ég þessar línur
fyrst og fremst til að víkja að
tveimur atriðum í greinum Frið-
riks. Auðvitað segir Jónas Har-
alz það satt, að „kvalitativ"
röksemdafærsla nái skammt og
því þurfi að reikna dæmið til
enda, þegar ákveðið hefur verið
að ráðast gegn verðbólgunni með
verulegri lækkun bæði beinna og
óbeinna skatta. Svo vel vill
raunar til, að þetta dæmi hefur á
liðnum vetri verið reiknað og
ekki er fjarri lagi að sjötíu
milljarða viðbótarskattar vinstri
manna sé upphæðin sem um er
að ræða. Flóknara er þetta nú
ekki, þegar hálfeygari hagspeki
sleppir. Sjötíu milljarða gamalla
króna skattalækkanir, ásamt
auðvitað styrku stjórnarfari og
öllu því öðru, sem ég nefni í
grein minni, ættu að nægja til að
berja verðbólguna niður í einu
höggi. Engin áhætta er að gera
þetta með tímabundnum halía á
fjárlögum, ef fjárins er aflað
með innlendum lántökum, en
raunar hafa einnig verið gerðar
tillögur um niðurskurð, sem
þessu nemur, m.a. eru þar marg-
háttuð sjóðaframlög.
Ekki fæ ég séð að samdráttur
og atvinnuleysi mundi fylgja
framkvæmd þeirra hugmynda
sem hér um ræðir — heldur
þvert á móti — og finnst kynlegt
að höfðað er til F.A. Hayek í því
sambandi. Ég veit ekki betur en
að skoðanir hans í þessu efni nú
síðustu misserin a.m.k. falli
nákvæmlega saman við mínar.
Hayek sagði hér í Reykjavík 5.
apríl 1980: „Ég kem auga á eina
leið út úr ógöngunum. Hún er að
brúa bilið í ríkisfjármálunum
með verðtryggðu Iangtímaláni
innanlands." Og hann bætir við:
„En ég held að það sé dæmt til
að mistakast að reyna að telja
verðbólguna niður í áföngum.
Lækningunni hlýtur að fylgja
einhver sársauki, og ef hún er
hæg, verður kreppan löng. Ég
hygg, að engin ríkisstjórn geti
lifað af margra ára kreppu. Fólk
mun heimta fleiri peninga,
aukna verðbólgu, og ríkisstjórn-
in tapar kosningum eða lætur
undan. Vér verðum ekki að
lækna veröbólguna með snöggu
átaki af neinni hagfræðilegri
nauðsyn, heldur af stjórnmála-
ástæðum. Vér verðum að
hrökkva eða stökkva, finna aðra
leið til að brúa bil ríkisfjármál-
anna en verðbólguna, festa
gjaldmiðilinn í verði, ef verð-
bólgan er ekki of mikil, en skipta
ella um gjaldmiðil, eins og gert
var í Þýzkalandi 1948.“
Held ég mig í þessu efni við
niðurlagsorð greinar minnar frá
4. október 1979, sem eru svo-
hljóðandi:
„Auðvitað koma þessar að-
gerðir einhvers staðar niður á
mönnum og fyrirtækjum — en
einmitt þar, sem þær eiga að
koma niður, þ.e. á óarðbærum
athöfnum. Húsbyggjendur hins
vegar gætu fengið há lán til
langs tíma með lágum vöxtum
og greitt upp Iausaskuldir. Og
arðvænleg fyrirtæki fengju lán
til rekstrar og endurbóta. Að
lokum hagnast allir.“
Hayek kemur auga á „eina
leið“ og ég kem aðeins auga á
eina leið, þá sömu og hann.
Laukrétt er það, þegar Friðrik
Friðriksson segir að af minni
hálfu komi „ekki fram skilning-
ur á hlutverki peningamála-
stjórnar í hagkerfinu, sem flest-
ir hagfræðingar leggja þó mikla
áherslu á“. Þessa hagfræðinga
hef ég sem sagt aldrei skilið,
enda efast þeir víst sumir hverj-
ir nú orðið um ágæti kenningar-
innar. Og betur væri nú komið
bæði á Bretlandi og íslandi, ef
þau Margrét Thatcher og Ólafur
Jóhannesson hefðu verið jafn
skilningssljó og ég og banda-
rísku „bjálfarnir", sem nú ráða
ferðinni í peningamálum þar
vesturfrá — með ógnarlegum
afleiðingum!
Hér skal ég játa, að ég hafði
að tvennu leyti áhrif á „Leiftur-
sóknina". A fundinum þar sem
miðstjórnarmenn og þingmenn
samþykktu plaggið endanlega
einróma, flutti ég tvær tillögur,
sem báðar voru samþykktar,
önnur var um að fella niður
setningu þess efnis að ríkissjóð
yrði að reka án halla og hin um
að strika út málsgrein þar sem
Seðlabankanum var ætlað að
vera áframhaldandi allsherj-
arskömmtunarskrifstofa. Eg
trúi því sem sagt, að ofstjórn á
þessu sviði sem öðru leiði til
ófarnaðar, enda segi ég í grein
minni — og það hefur varla farið
framhjá gagnrýnandanum: „Það
er táknrænt, að upplausn er
fylgifiskur ofstjórnar, en festa
er samfara frjálsræði." Þær eru
nefnilega tvíburasystur Ofstjórn
og Óstjórn.
• •
Olvaður
ökimtaður
skemmdi
sjö bíla
ÖLVAÐUR ökumaður skemmdi
sjö bíla aðfaranótt sunnudagsins,
en lögreglan veitti hunum eftirför
eftir að hann ók á fyrsta hílinn.
Fyrst var lögreglunni tilkynnt
um að ekið hefði verið á bíl í
Lækjargötu á öðrum tímanum,
aðfaranótt sunnudagsins og að
ökumaður hefði horfið af vett-
vangi. Sást næst til ferða bílsins
austur Hringbraut og var bílnum
veitt eftirför, en ökumaður sinnti
ekki stöðvunarmerkjum og gerði
sér lítið fyrir og ók yfir Miklatorg.
Síðan lá leið hins ölvaða ökumanns
upp Eskihlíð, þar sem reynt var að
stöðva bílinn, en ökumaðurinn ók á
tvo lögreglubíla og komst framhjá
hindruninni. Enn lá leið ökumanns
um Hlíðahverfið og skemmdi hann
þar þrjá bíla áður en leiknum lauk,
en ekki sinnti hann því þó ekið væri
um einstefnuakstursgötur á móti
umferðinni. Loks var bílnum ekið á
kyrrstæðan bíl og stöðvaðist þá
bíllinn og var ökumaðurinn grip-
inn. Reyndist hann þá svo ölvaður
að hann mátti varla mæla og lá
honum við svefni. Ökumaðurinn er
tuttugu og eins árs og réttindalaus,
hafði áður verið sviptur ökurétt-
indum fyrir ölvunarakstur. Alls
tóku fjórir lögreglubílar þátt í
eftirförinni.
Einn bilanna sem ek„' var á.
Ljósm. Mbl. JúHuk
Alþjóða hafrannsóknaráðið:
Aflakvóti á kol-
munnaveiðar
FYRIR nokkrum árum var talið
ástapðulaust að setja ákveðinn
kvóta á kolmunnaveiðar. en af
þessari fisktegund veiddust I fyrra
um 1.2 milljónir lesta og veiddu
Rússar bróðurpartinn af þvi
magni. Á fundi ráðgjafarnefndar
Alþjctðahafrannsóknaráðsins um
stjórnun fiskveiða í siðustu viku
var ákveðið að leggja til, að
kolmunnaafli færi ekki yfir eina
milljón lesta á næsta ári og talin
ásta-ða til að sýna varkárni i
þessum veiðum.
Á fundinum samþykkti nefndin
kvóta fyrir margar fisktegundir,
sem ríkisstjórnir aðildarríkjanna
fjalla síðan um. Þær fisktegundir,
sem helzt tengjast og fjallað var um
á fundinum, eru auk kolmunnans
rækja og þorskur við A-Grænland,
ufsi og grálúða við fsland og karfi,
en þeirrar tegundar er getið annars
staðar.
Sigfús Schopka, fiskifræðingur,
sat þennan fund og sagði hann í
samtali við Mbi., að lagt hefði verið
til, að grálúðukvótinn yrði 19 þús-
und tonn á næsta ári, en Hafrann-
sóknastofnunin lagði til að ekki
yrðu veidd meira en 15 þúsund tonn
af grálúðu hér við land í ár,
Grálúðan veiðist nær öll við ísland
og veiddu íslendingar um 30 þúsund
tonn á síðasta ári. Þess má geta, að
grálúðuafli hefur verið góður und-
anfarið.
Nefndin lagði til, að ufsaafli við
ísland fari ekki yfir 62 þúsund lestir
á næsta ári, en Hafrannsóknastofn-
unin lagði til fyrir þetta ár 60
þúsund lesta aflahámark.
Ekki var samþykktur kvóti fyrir
rækju á fundi ráðgjafarnefndarinn-
ar. Vinnunefnd, sem fjaliaði um
rækjuveiðar milli Íslands og Græn-
lands, taldi sig ekki hafa nægar
upplýsingar til að ákvarða kvóta þar
sem rækjuveiðar byrjuðu ekki milli
Íslands og Grænlands fyrr en árið
1978. Þær upplýsingar, sem fyrir
liggja um sókn og afla, eru ekki
taldar nægur grundvöllur til að
ákvarða kvóta, en ný úttekt á
stofninum fer fram í nóvember.
Ráðist á mann
á Skólabrú
TUTTUGU og níu ára gamall
maður varð fyrir árás á Skólabrú
aðfaranótt sunnudagsins.
Maðurinn var þar á gangi þegar
bíl bar að og vatt sér maður út úr
bílnum og sló til þess fyrrnefnda.
Sá, sem sleginn var, var með
gleraugu sem brotnuðu við höggið
og skarst hann í kringum auga og
er talið að glerbrot hafi farið í auga
mannsins, samkvæmt upplýsingum
lögreglunnar.
Sá sem árásina gerði er tuttugu
og fimm ára gamall og hefur játað
árásina og var hann ölvaður þegar
þetta gerðist.