Morgunblaðið - 12.11.1981, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 12. NÓVEMBER 1981
Enn um saltfískinn
Eftir Friörik
Pálsson
Það hlýtur að vera öllum
þenkjandi mönnum ráðgáta
hvort frú Jóhanna Tryggva-
dóttir Bjarnason skrifar hinar
tíðu greinar sínar um saltfisk-
sölu í gamni eða alvöru. Svo
fráleit, haldlaus og innantóm
eru rök hennar, að dæmalaust
er.
Tilgangur þeirra, sem hátt
reiða til höggs í skrifum af
þessu tagi er gjarnan sá að fá
fram umræðu og mótrök við er-
indum sínum. Þar er Jóhanna
þó algjör undantekning, því
hún forðast eins og heitan eld-
inn að minnast nokkurn tíma á
þau rök og þau ítarlegu svör,
sem SIF hefur veitt henni við
hinum ýmsu rangfærslum og
fullyrðingum, sem hún hefur
haft í frammi. SÍF hefur svo
sannarlega leitast við að taka á
þessu máli málefnalega, en allt
kemur fyrir ekki. Frú Jóhanna
öslar áfram í fenjaskógi eigin
ósanninda og óhróðurs, og virð-
ist nú hvergi sjá mun dags og
nætur. Svo gjörsneydd virðist
hún vera þeim hæfileika að
geta tekið rökum og greint mun
á röngu og réttu, að með ólík-
indum er. Hún gengur út frá
því í upphafi, að allt, sem frá
öðrum en henni kemur sé
hreinn uppspuni. Hvernig á að
tala við fólk af þessu tagi?
Þessi síðasta grein Jóhönnu,
sem birtist í Morgunblaðinu 10.
nóvember sl., er enginn undan-
tekning frá þeim fyrri. í sjálfu
sér er ekkert nýtt í henni, nema
sú stórmerkilega uppgötvun,
sem hún virðist sjálf vera að
gera, að ef til vill sé það ekki út
í hött, þegar bornar eru saman
tölur, að bera saman saman-
burðarhæfar tölur. Snjallt ekki
satt? Það rennur sem sagt upp
fyrir frúnni í lok þessarar
greinar, að það sé ekki rétt að
bera saman söluverð erlendis
reiknað á gengi dagsins í dag
við söluverð erlendis reiknað á
genginu fyrir 10 mánuðum til
að fá út rétta niðurstöðu.
Hugarórar
Sé litið á einstök atriði í
þessari einstaklega sundur-
íausu grein verður ekki séð, að
þar standi steinn yfir steini. I
grein eftir grein hefur hún
haldið því fram, að einhver
undirboðssamningur, sem SÍF
átti að hafa gert á miðju ári
1980 hafi eyðilagt sölu fyrir
henni í Portúgal. Þessi meinti
undirboðssamningur SÍF hefur
aldrei verið til nema í hennar
eigin hugarheimi. A það verður
að leggja sérstaka áherzlu og
undirstrika. Itrekað tal um
þennan undirboðssamning, sem
virðist vera henni trúaratriði,
hefur gert það að verkum að
hún nær hvergi fótfestu í sínum
málatilbúnaði. Þá er það einnig
beinlínis ósatt, að vörum frá
SÍF hafi verið skilað frá
Grikklandi og að SÍF hafi
brugðið á það ráð að selja vör-
una til Portúgal. Hér er enn
dæmi um vísvitandi ósannindi,
sem einungis verða til í hugar-
heimi frúarinnar sjálfrar.
50% hærra skiptaverð
Allt tal um það, að hún geti
boðið 50% hærra skiptaverð
heldur en verð Verðlagsráðs
sjávarútvegsins eru eins og
annað rakalausar fullyrðingar.
Það er óskiljanlegt, að frú Jó-
hanna skuli leyfa sér að gera
gys að sjómönnum og útvegs-
mönnum með þeim hætti sem
hún hér gerir sig seka um, en
með þessu er hún að gefa í skyn
að fulltrúar sjómanna og út-
vegsmanna standi ekki vörð um
hagsmuni umbjóðenda sinna.
Talnarugl
Það hefur augljóslega engan
tilgang að bera á borð fyrir frú
Jóhönnu neinar talnaupplýs-
ingar, svo fyrirmunað sem
henni er að skilja tölur eða geta
farið rétt með þær. Hún kann
ekki einu sinni mun á fob og cif,
og þykist þó ætla að fara að
leggja stund á útflutning. Ef
einhverjir lesendur nenna enn
að lesa greinar um þetta mál er
rétt að nefna nokkur dæmi um
meðferð frúarinnar á tölum. í
fyrsta lagi eru allar þær upp-
lýsingar, sem hún tilgreinir í
greininni og kallar cif-tölur
fengnar úr Hagtíðindum en eru
allar fob-tölur. Rétt er að vekja
athygli á að tölur úr Hagtíðind-
um eru meðaltal yfir lengri
tíma og þessvegna ekki sam-
bærilegar við söluverð í dag.
Annað dæmi um talnarugling: í
júnílok 1980 höfðu ekki verið
flutt út 19.719 tonn eins og frú-
in greinir heldur 14.680 tonn
samkvæmt Hagtíðindum. Þar af
höfðu aðeins verið flutt út upp í
20.000 tonna samninginn um-
rædda 12.292 tonn. Fleiri dæmi
þessu lík mætti að sjálfsögðu til
taka, en þar sem öll þessi mál
hafa áður verið marg skýrð í
fyrri greinum SÍF um þetta
efni, væri það einungis að æra
óstöðugan að tíunda þau hér.
„Ekki lengur eins manns
verk að tefla skáka
Framkvæmd einvígisins f Meranó í þýzkum höndum
Krá Marjjciri 1'clurs.syni,
Merano, 6. nóvcmbfr.
Árið 1972 var Reykjavík
skákhöfuðborg heimsins á með-
an á hinu fræga einvígi þeirra
Fischers og Spasskys stóð. Þeir
sem sáu það, muna án efa eftir
hinni sérstöku stemmningu sem
ríkti í Laugardalshöllinni meðan
á skákunum stóð. Heimsmeist-
araeinvígi er líka nokkurs konar
uppskeruhátíð skákmanna. Þá
mætast tveir albeztu stórmeist-
ararnir í einvígi og hætta auð-
vitað ekki fyrr en annar iiggur í
valnum. Á sama hátt og í
Reykjavík forðum er mikið lagt
að veði hér í Merano, þar sem
einvígi þeirra Karpovs og
Korchnois fer fram. Hið háa
verðlaunafé er aðeins brot af því
sem teflt er um. Enn á ný er
reynt að ná heimsmeistaratitlin-
um úr höndum Sovétmanna,
ríkis, þar sem skák nálgast að
vera þjóðaríþrótt og litið er á tit-
ilinn sem pólitískt verðmæti.
Spennan sem fylgir einvíginu
er því geysileg og andrúmsloftið
álíka skákmettað og það var í
Reykjavík. Blöðin eru full af
skákfréttum, frægir meistarar
ganga þungt hugsi um göturnar
og engin búðarhola er svo
ómerkileg, að þar hafi ekki verið
stillt út tafli í gluggann. Á fín-
ustu hótelunum er jafnvel hægt
að sjá skákirnar leik fyrir leik
um leið og þær eru tefldar.
Meranobúar telja
einvígið borga sig
Á meðan Bobby Fischer var og
hét, kaus hann jafnan þau her-
bergi á hótelum þar sem hann
dvaldist, sem sneru út í port eða
húsasund til þess að útsýnið
truflaði hann ekki. Hér í Merano
hlýtur þó sá að vera gjörsamlega
forfallinn skáksjúklingur sem
ekki gefur sér tíma til að líta upp
frá taflinu um stund og virða
fyrir sér hin háu og fögru fjöll
Suður-Tyrol sem umlykja bæinn.
Merano er afar vinsæll ferða-
mannastaður og er sérstaklega
frægur fyrir heilnæmt fjallaloft,
en bærinn stendur í 350 metra
hæð yfir sjávarmáli með heilsu-
lindir sínar og geysistóran skeið-
völl. Þá hafa þar upp á síðkastið
verið haldin nokkur skákeinvígi
og nú hugðust framámenn bæj-
arins lengja ferðamannatímabil-
ið með því að halda sjálft heims-
meistaraeinvígið. Það er þó auð-
vitað ekkert smáræðis fyrirtæki,
verðlaunaféð nemur eitt sér
u.þ.b. þremur milljónum ný
króna og heildarkostnaðurinn
gæti orðið helmingi meiri.
Það var því ekki að furða, þó
framkvæmdanefnd einvígisins
væri á nálum er Viktor Korchnoi
sýndi hörmulega taflmennsku í
upphafi. Allir voru sammála um
að með slíku áframhaldi yrði
einvíginu lokið eftir þrjár vikur
og þá færu allir heim til sín og
hótelin stæðu auð á nýjan leik.
Áskorandinn hefur þó braggast
upp á síðkastið og við hverja
skák koma auðvitað meiri pen-
ingar í kassa fyrirtækjanna 35
sem leggja fram fé til einvígis-
haldsins. Einn helsti frumkvöð-
ull að einvígishaldinu er t.d. hót-
eleigandinn Artur Eisenkeil, en
hann á fjögur stór hótel hér í
Merano.
Þó hóteleigendur fagni því að
einvígið dragist á langinn, fylgir
því hins vegar sá ókostur að ít-
alski gjaldmiðillinn, líran,
stendur sig afar illa um þessar
mundir og aðeins vegna þess
hafa aðstandendur keppninnar
tapað 300.000 nýkrónum á þeim
eina mánuði sem einvígið hefur
staðið yfir. Þeir sem fjárhags-
byrðarnar bera, koma þó vart til
með að barma sér mikið, þótt
halli verði á framkvæmdinni. Nú
þegar hefur Merano hlotið ómet-
anlega auglýsingu í heimspress-
unni og alls staðar, þar sem skák
er tefld, er nafn bæjarins á
hvers manns vörum.
Því hefur einnig verið fleygt,
að með einvígishaldinu vaki
fyrir þýska minnihlutanum á
staðnum að kynna umheiminum
tilveru sína. í Merano er nefni-
lega töluð þýska og ítalska jöfn-
um höndum og bærinn komst
fyrst undir ítölsk yfirráð eftir
fyrri heimsstyrjöldina. Fram-
kvæmd einvígisins er næstum
einvörðungu í þýskum höndum
og formaður framkvæmdanefnd-
arinnar, Siegfried Unterberger,
stjórnar öllu af þýskri ná-
kvæmni.
Unterberger og félögum hans
hefur óneitanlega tekist vel upp.
allt hefur gengið eins og smurt
fram að þessu og enginn hefur
heyrst kvarta undan vistinni á
hinum snyrtilegu hótelum í hin-
um fagra bæ Merano.
Loftið er stundum
lævi blandið
Taugastríðið í sambandi við
einvígi þeirra Karpovs og
Korchnois á Filippseyjum varð
heimsfrægt og klögumálin og
ásakanirnar gengu á víxl. Þeim
sem fannst uppskurðurinn á stól
Spasskys, meðan á einvíginu
1972 stóð, fyndinn, fengu nú
mörg ný aðhlátursefni þar sem
voru skilaboð í jógúrtdollum,
dulsálfræðingur, Ananda
Marga-fólk og spegilgleraugu.
Að þessu sinni hefur athyglin
hins vegar beinst meira að
keppninni á borðinu sjálfu, en
klögumálunum utan þess. Nú
þarf að leggja fram tryggingarfé
um leið og kæra er lögð fyrir
dómnefnd einvígisins og ef hún
er ekki tekin til greina, er fénu
ekki skilað. Þessi breyting á ein-
vígisreglunum heppnaðist svo
vel í framkvæmd, að aðeins ein
kæra hefur verið lögð fram og
hún var tekin til greina. Það var
eftir tólftu skákina er Karpov
kvartaði undan því að Korchnoi
talaði við sig meðan á skák
stæði.
Allir vita, að sú tíð er löngu
liðin að það var eins manns verk
að tefla skák. Nú hafa báðir
keppendur á sínum snærum
fjölda meistara til að undirbúa
fyrir sig byrjanaafbrigði og
rannsaka biðskákir. Að auki
hafa þeir síðan fleira fólk, svo
sem lækna, hugleiðendur, líf-
verði, að ógleymdum þeim sem
hafa það að starfi að rífast við
fulltrúa andstæðingsins og
framkvæmdanefndina.
Allur þessi aðstoðarmanna-
fjöldi sýnir best hversu mikill
fengur er talinn vera í heims-
meistaratitlinum í skák. Til að-
stoðar Karpov senda Sovétmenn
t.d. ekki eingöngu hina venjulega
aðstoðarmenn hans, stórmeist-
arana Balashov og Zaitsev, held-
ur eru þeir Tal, fyrrum heims-
meistari og Polugajevsky, and-
stæðingur Korchnois í undan-
úrslitum áskorendakeppninnar,
einnig mættir til að leggja sitt af
mörkum. Með Karpov eru einnig
læknir, matsveinn, lífvörður o.fl.
og öllu liðinu stjórnar hinn