Morgunblaðið - 12.11.1981, Blaðsíða 26

2(>
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 12. NÓVEMBER 1981
Staðgreiðsla skatta
1983 eða 1984?
Fjölgun Hæstaréttardómara
Kunðir vóru í báðum þingdeildum í gær. í efri deild mælli Kagnar Arnalds
fjármálaráðherra fyrir stjúrnarfrumvarpi að lánsfjárlögum 1982, sem urðu lilefni
langra umræðna er síðar verður vikið að á þingsíðu Mbl. I»á mælti Salome
l»orkelsdóltir fvrir frumvarpi til breytinga á kosningalögum (til að tryggja náms-
mönnum erlendis betur en nú er möguleika á að nvta kosningarétt, laugardags-
kosningu í stað sunnudagskosningar, notkun stimpils við utankjörstaðakosningu
o.n.). í neðri deild ma lti Kagnar Arnalds fyrir stjórnarfrumvarpi um staðgreiðslu
opinberra gjalda.
Staðgreiðsla opin-
berra gjalda
Stjórnarfrumvarp um stað-
greiðslu opinberra gjalda nær til 10
Xjalda, þ.á m. tekjuskatts og útsvars,
og fjallar um meginreglur stað-
greiðslu, tilhögun hennar, hlut
launagreiðenda, skil á staðgreiðslu,
stjórnun staðgreiðslu, viðurlög og
málsmeðferð, skiptingu á inn-
heimtufé, álagningu skatta og upp-
gjör staðgreiðslu, innheimtu og
ábyrgð og loks ýmis ákvæði.
Lög þessi koma ekki til fram-
kvæmda, þó samþykkt verði, „fyrr en
Alþingi hefur sett sérstök lög um
gildistöku þeirra", eins og segir í 60.
grein frumvarpsins.
Ráðherra gat þess sérstaklega að
að því væri stefnt, þó ekki væru
ákvæði um í þessu frumvarpi, að all-
ir skattar á landsmenn yrðu lagðir á
í einni miðstöð, en almennar skatt-
stofur sinntu áfram öðrum þáttum
skattamála, s.s. eftirliti með tekju-
skatti félaga og söluskatti. Ákvæði
um þetta efni gæti komið inn í gild-
istökulög staðgreiðslu.
Ef þetta frumvarp verður sam-
þykkt fyrir áramót, getur stað-
greiðsla komið til framkvæmda í
ársbyrjun 1983, sagði fjármálaráð-
herra, en ef ekki varla fyrr en á þar
næsta ári.
Olafur G. Kinarsson (S) sagði þing-
flokk sjálfstæðismanna ekki hafa
mótað formlega afstöðu til frum-
varpsins. Það væri í meginatriðum
byggt á frumvarpi, sem flutt hafi
verið 1978, en þá ekki verið afgreitt.
Hinsvegar vóru skattalögin 1978
miðuð við að stefna að staðgreiðslu,
en ný ríkisstjórn, sem mynduð var
það ár, fylgdi málinu ekki eftir, sem
leiddi til þess að breyta þurfti inn-
heimtukafla laganna í meginatrið-
um.
Fyrirmyndir frumvarpsins eru
sóttar bæði til V-Þýzkalands og
Bandaríkjanna, en þar hefur stað-
EFTIR GUOMUND HAGALÍN
Par verpir
hvítur örn
Fjörleg frásögn, snilldarleg samtöl og umfram
allt kímni eru einkenni þessarar bókar. Hagalín
bætir enn viö þann fjölskrúðuga persónugrúa
sem hann er búinn að lýsa á 60 ára ritferli. Hér
er það Hreggviður sóknarnefndarformaöur,
kona hans Arnkatla og skozki presturinn sem
rísa upp af blaösíöunum í fullu fjöri, og auk
þess margar aukapersónur. Sagan gerist á
stríðsárunum, fólkið er fariö aö hugsa nokkuð
nútímalega.
Almenna Bókafélagid,
Austurstræti 18, Skemmuvegi 36, Kópavogi,
sími 23544. sími 73055.
flér ganga í þinghús Kjartan Jóhanns-
son, formaður Alþýðuflokksins, sem
brosir við myndavélinni, og lljörleifur
Guttormsson, iðnaðarráðherra, sem er
þyngri á brúnina, enda fylgir vandi
vegsemd hverri. „Stresstaskan" virðist
hið samciginlega stöðutákn þessara
fulltrúa stjórnarliðs og stjórnarand-
stöðu, þó innihaldið vísi sennilega sitt
til hvorrar áttar.
greiðsla gefið góða raun, sagði Ólaf-
ur, en kostir hennar eru m.a. jafnari
og öruggari innheimta, hún virkar
til jafnvægis í efnahagslífinu og
hagur þeirra sem hætta störfum,
vegna aldurs eða annars, er betur
tryggður. Sjálfgefið er að þetta
frumvarp gangi til þingnefndar og
umsagnar aðila í þjóðfélaginu.
Sighvatur Björgvinsson (A) sagði
Alþýðuflokkinn hlynntan stað-
greiðslu skatta, sem væru m.a. for-
senda þess að hægt væri að takast
raunhæft á við verðbólgu, en flokk-
urinn hefði hinsvegar ekki fengið
tækifæri til að kanna frumvarpið til
hlítar né móta afstöðu til þess sem
slíks.
Uppbygging nýidnaðar
á Vestfjörðum
Sighvatur Björgvinsson (A) og
Matthías Bjarnason (S) hafa lagt
fram tillögu til þingsályktunar um
eflingu atvinnulífs og uppbyggingu
nýiðnaðar á Vestfjörðum. Sam-
kvæmt tillögunni skal ríkisstjórnin
láta gera áætlun um eflingu og fjöl-
hæfingu vestfirzks atvinnulífs. í
áætluninni skal taka tillit til sér-
kenna atvinnulífs á Vestfjörðum,
áherzla lögð á fyllri nýtingu vest-
firzkra náttúrugæða ásamt með
þekkingu og reynslu Vestfirðinga á
sviði útgerðar og fiskvinnslu og
þeirri aðstöðu, sem þar hefur verið
sköpuð, til frekari úrvinnslu sjávar-
afurða og til nýiðnaðar. Að lokinni
áætlunargerð skal leggja hana fyrir
Alþingi ásamt tillögu um fram-
kvæmd hennar, þ.á m. um hvernig að
hugsanlegri fjármögnun skuli staðið.
Hæstiréttur íslands
Fram hefur verið lagt stjórnar-
frumvarp, samið af dómurum
Hæstaréttar, sem gerir ráð fyrir
fjölgun hæstaréttardómara upp í 8.
Þrír dómarar eiga að geta skipað
dóm í opinberu máli, ef hin almenna
refsing, sem við broti liggur, er eigi
þyngri en sektir, varðhald eða fang-
elsi allt að sex árum. Frumvarpinu
er ætlað, ef samþykkt verður, að
hraða afgreiðslu mála fyrir Hæsta-
rétti, sem talin er brýn þörf á.
Atvinnuleyfi útlendinga
Þá hefur verið lagt fram stjórnar-
frumvarp um atvinnuréttindi út-
lendinga. Helztu breytingar sem
frumvarpið felur í sér eru þær að nú
er gert ráð fyrir að skilyrði þess að
atvinnuleyfi megi veita útlendingi,
auk þess að fyrir liggi umsögn
verkalýðsfélags, að við umsókn liggi
fyrir undirskrifaður ráðningar-
samningur milli atvinnurekanda og
viðkomandi starfsmanns.
Verðlagshöft og verðbólga:
Spurzt fyrir um
óeðlilegar verð-
hækkanir samhliða
myntbreytingu
Helgi Seljan (Abl) spurði Tómas Árnason, viðskiptaráðherra, hvort
kannaðar hafi verið meintar óeðlilegar verðhækkanir, ekki sízt á smá-
vöru, í tengslum við myntbreytingu hér á landi, hvað könnun sú, ef
framkvæmd hafi verið, hafi leitt í Ijós og hvort samráð hafi verið haft við
neytendasamtökin.
Tómas Árnason, viðskipta-
ráðherra, kvað Verðlagsstofnun
einkum hafa fylgst með þeim
vöruflokkum sem þyngst vega í
útgjöldum heimila, og þar hafi
ekki komið í ljós óeðlilegar verð-
haekkanir í tengslum við
myntbreytingu. Nokkur dæmi
óeðlilegra verðhækkana á smá-
vöru hafi hinsvegar rekið á fjör-
ur eftirlitsins, en ekki í þeim
mæli að ástæða hafi þótt til að
grípa að marki inn í þróun þess-
ara mála. Ekki hafi verið haft
samráð við neytendasamtök.
Helgi Seljan (Abl) beindi því til
ráðherra að betur yrðu kannaðar
verðhækkanir smávöru, hvar
ýmis dæmi óeðlilegra hækkana
væri að finna. Ef til vill hefðu
neytendasamtökin átt að vera
frumkvæðisaðili í þessu eftirliti,
en samstarf þeirra og verðlags-
eftirlits væri af hinu góða.
Stefán Jónsson (Ábl) kvað
rökstuddar ástæður liggja til
þess að ætla, að óeðlilegar verð-
hækkanir hefðu átt sér stað,
samhliða myntbreytingu, og
sagðist hafa orð kaupmanna þar
um. Ef málið hefði verið tekið
alvarlegum tökum kynnu mörg
refsiverð dæmi að hafa komið
upp. Ef ætlast er til að almenn-
ingur taki alvarlega talið um
baráttu gegn verðbógu þurfa
rétt yfirvöld að taka fast á þessu
máli.
Sighvatur Björgvinsson (A) kvað
myntbreytinguna eitthvert
mesta svindl í efnahagsmálum,
sem nokkur ríkisstjórn hefði
gert sig seka um, enda hafi skort
bæði nauðsynlegan undanfara
og hliðarráðstafanir. Ríkis-
stjórnin hugsaði einvörðungu
um vísitöluvörur. Hann tæki því
undir þá gagnrýni á stjórnvöld
sem falist hefði í orðum Stefáns
Jónssonar.
Friðrik Sophusson (S) sagði
verðlagshöft og verðbólgu hafa
fylgst að hérlendis langa hríð
meðan stöðugt verðlag og frjáls
verðlagning hefðu sett mark sitt
á verðþróun víðast um hinn
frjálsa heim. Núverandi ríkis-
stjórn, sem fylgt hefði fram
verðlagshöftum, hefði sett sér
það markmið að koma verð-
lagshaftaverðbólgu sinni niður á
það stig 1982, sem hún væri i
nágrannalöndum, hvar frjáls
verðlagning ríkti, u.þ.b. 10%
verðlagshækkanir á ári, sums-
staðar enn minni. Hann spurði
viðskiptaráðherra, hvenær
löggjöf um frjálsa verðlagningu,
þar sem samkeppni er næg, sem
Sjálfstæðisflokkur og Fram-
sóknarflokkur stóðu að 1978, en
síðari stjórnvöld slógu á frest,
kæmi til framkvæmda?
Tómas Árnason, ráðherra, sagði
sína skoðun, að samkeppni
einkaverzlunar og samvinnu-
verzlunar, og innbyrðis sam-
keppni söluaðila, væri bezta
verðlagseftirlitið. Hinsvegar
væri spurning, hvort frjáls verð-
lagning, sem væri í ríkjum stöð-
ugra verðlags, lukkaðist hér fyrr
en verðbólga hefði hjaðnað enn
meira en nú væri. En samkeppni
og sterk neytendasamtök er
framtíðarleiðin.
Stefán Jónsson (Abl) sagði
kratana hafa þjónað undir íhald-
ið og braskaralýðin í 12 ár við-
reisnar „upp í loft og á grúfu", en
hann vildi ekki eiga höfuð sitt í
kjöltu Sighvatar, í útleggingu
orða sinna, sem hann hefði farið
ranglega með.
Framkvæmdasjóður aldraðra:
15.000 íslending-
ar 70 ára og eldri
Mikil vöntun á hjúkrunarrými
fyrir öldrunarsjúklinga
Á sl. ári vóru 15.560 einstaklingar 70 ára og eldri hér á landi og 1990 er
gert ráð fyrir að þeir verði 18.370. Hér í Keykjavík eru 449 einstaklingar, 70
ára og eldri á öldrunar og hjúkrunardeildum og 103 á almennum sjúkra-
deildum. 78 einstaklingar á þessu aldursskciði njóta heimahjúkrunar í höf-
uðborginni og 49 að auki heimilisaðstoðar. Könnun sem fram fór á vegum
sérstakrar ncfndar leiddi í Ijós, að 157 Reykvíkingar, 70 ára og eldri, sem
þyrftu að vera á öldrunar eða sjúkradcildum, komast þar ekki að vegna
plássleysis, og ef við bætum við þeim, sem eru á almennum sjúkradeildum
kemst talan upp í 260 í Reykjavík einni. Þetta kom fram í máli Svavars
Gestssonar, félagsmálaráðherra, er hann mælti fyrir framlengingu og tvö-
fóldun nefskatts ( kr. 200 pr. einstakling 16 ára og eldri) í framkvæmdasjóð
aldraðra.
Ráðherra sagði nú unnið að
B-álmu Borgarspítala, sem taka
ætti á móti öldrunarsjúklingum,
og rými myndi og skapast á
Hjúkrunarheimili við Snorra-
braut og á Hvíta-bandinu. Ef
framkvæmdir gengju samkvæmt
áætlun væri talið að mæta mætti
áætlaði þörf fram til 1984, ef al-
mennar sjúkradeildir væru áfram
nýttar á sama hátt og nú væri gert
fyrir öldrunarsjúklinga, en fram
til 1983, ef flytja ætti öldrunar-
sjúklinga af þeim.
Fjöldi þingmanna tók til máls
og vóru allir fylgjandi þeim til-
gangi, sem að er stefnt, en sumir
töldu kostnaðarþáttinn eiga að
koma úr sameiginlegum sjóði
landsmanna, ekki með nefskatti,
sem lagður hafi verið á til bráða-
birgða á sl. ári, en ætlunin væri nú
að framlengja. Ráðherra boðaði
frumvörp, sem unnið væri að,
varðandi alla þætti öldrunarþjón-
ustu, og væntanlegt væri á þessu
þingi, en þangað til yrði að hans
dómi að fara þessa nefskattsleið.