Morgunblaðið - 28.09.1982, Qupperneq 22

30
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJÚDAGUR^.SRPTEMBER 1982
Kasparov var
langsterkastur
í Moskvu
Garry Kasparov, nítján ára gamall
stórmeistari frá Uakú virt Kaspíahaf,
vann yfirburAasigur á millisva>rta-
mótinu í Moskvu sem lauk um helg-
ina. Kasparov hlaut tíu vinninga af
þrettán mögulegum oj> var einum og
hálfum vinningi á undan nasta
manni, Alexander Beljavsky, sem
einnig er frá Sovétríkjunum. l>eir
tveir örtlast mert þessum árangri rétt
til art taka þátt í næstu áskorenda-
keppni, sem fram fer á na sta ári.
Ilópur hinna átta, sem tefla um rétt-
inn til art skora á Anatoly Karpov,
heimsmeistara, er nú fullskipartur. í
honum eru Korchnoi, Sviss, lliibner,
V-Þýzkalandi, Sovétmennirnir Kasp-
arov, Smyslov og Beljavsky, llng
verjarnir Portisch og Ribli og Fil-
ippseyingurinn Torre.
Árangur Kasparovs á mótinu í
Moskvu er langbezti einstaklings-
árangur sem náðst hefur á þeim
þremur millisvæðamótum sem
fram hafa farið í sumar. Fyrir
mótið hafði honum verið spáð
mikilli velgengni, en til að byrja
með vegnaði honum ekki sérlega
vel og gerði mörg jafntefli. En á
meðan taugastríðið lék keppi-
nauta hans grátt á endasprettin-
um vann hann fjórar síðustu skák-
ir sínar og tryggði sér öruggan
sigur.
Fyrir síðustu umferðina var
Kasparov þegar orðinn öruggur
um efsta sætið, en aftur á móti
ríkti mikil óvissa um það hver
myndi hreppa hitt sætið í áskor-
endakeppninni, því að fimm
skákmenn voru þá jafnir í öðru
sæti með sjö og hálfan vinning,
þeir Beljavsky, Geller, Andersson,
Tal og Garcia. Spennan í síðustu
umferðinni var því gífurleg og svo
fór að taugarnar réðu úrslitum.
Tal og Andersson sömdu innbyrðis
um jafntefli, Geller tapaði fyrir
Sax, sem hafði átt erfitt uppdrátt-
ar á mótinu og Garcia tapaði fyrir
filippeyska alþjóðameistaranum
Rodriguez, sem hafnaði í næst-
neðsta sæti á mótinu. Beljavsky
tókst aftur á móti að vinna
Gheorghiu með svörtu eftir að
skákin hafði farið í bið.
Þar með voru úrslitin ráðin á
þessu æsispennandi og skemmti-
lega móti, sem verður áreiðanlega
lengi í minnum haft. Að fá þá
Kasparov og Beljavsky í áskor-
endakeppnina er mikill fengur
fyrir skákáhugamenn, því að þeir
hafa báðir skemmtilegan og
skarpan stíl og eru auk þess óum-
deilanlega þeir tveir skákmenn af
yngri kynslóð sovézkra stórmeist-
ara sem eiga mesta möguleika á
að verða eftirmenn Anatoly Karp-
ovs í hásætinu.
Að vísu er mikil eftirsjá í
nokkrum þeirra sem komust ekki
áfram á Moskvumótinu. Tal á sinn
stóra og trygga aödáendahóp og í
fyrstu virtist allt leika í lyndi hjá
honum. En eftir tap fyrir Belj-
avsky í áttundu umferð var hon-
um greinilega brugðið. Eftir það
TlT- 1L L elo STlQ 1 2 3 H 5 T ? 8 ’ R 10 ÍL 111/3 'A/ vm KOÐ
{ Cr KASPAROVCSovétrtkjvnun) SM 2475 Yz Yz Yz Yz Yz 1 { { { { { { Yz 10 jL\
2 A BELTAVSKY (So*étr.) SM 242 0 Yz <y// 'VA 1 Yz i 1 O O { i 0 { Yz' { SYz 1. i
3 M. TAL (Sovítnkjunum) SM UI0 Yz 0 m Yz Yz 1 Yz Yz { { Yz {//z 8 3-V
7 U ftNDERSSONCMtoit) SM 24/0 Yz Yz m O Yz 1 Yz Yz Yz { { Yz { 8 3-7
I5 E. GELLER(Sovétnlcjunurm) SM 2545 Yz O Yz ( 7<FA 'h- .O í 1 YzYz {\Yz J/z 5-0
: Íp G-. GfíRClA(KiSbu) SM 2500 Yz O YiYz Sj 1 o { { Yz O { lYz 5-6.!
7 J. MUREl ('lsrael) m 2500 O 1 0 0 Yz dm (Yz Yz Yz' Yz { { &Yz ?
S Qr. SfíX (Untjrerja.la.nd;) SM 25Í0 0 1 íz Yz o o m Yz O'v/zYz { o n
7 L CHRIS TlfíNSEN (OoLnd) SM 1505 0 O Yz Yz 0 { Yz Yz%. 0 Yz’/z { 1 0 S-9.
10 11 D. VELIMIROVIC (Júgíilayiu) SM 2W5 0 O O Yz 0 0 Yz Yz { v/A Yz / i \%. 5Yz 10.
J VfíNdER W/EL (Hollandi) AM 1520 0 1 O O Yi O Yz { Yz Yz O Yz Yz 5 11-/2.
12 F. &HEORGHIU (Rúrmtn'iu) SM 2535 0 0 Yz O Yz Yz Yz Yz Yz 0 1 % Yz Yz E 11-12.
13 R. RODRlGUEí (Fihppjtyjurm) AM 25/5 0 Yz O Yz O 1 O Yz O O Yz Yz Y/// { H/z 13.
iH M aUlNTER0S(fírgent',nV) SM 2520 Yz O Yz O Yz O O O O ii Yz Yz 0 w. 3 /7
Garry Kasparov
tókst honum aðeins að vinna eina
skák en öllum hinum lauk með
jafntefli og því missti hann ungu
mennina upp fyrir sig. Sama er að
segja um Ulf Andersson sem vann
ekki skák eftir tap fyrir gömlu
kempunni Efim Geller í áttundu
umferð. Það hefði vafalaust orðið
mjög athyglisvert að sjá Anders-
son í áskorendakeppninni, því ró-
lyndislegur skákstíll hans kæmi
sér áreiðanlega vel í löngu einvígi.
Geller, sem orðinn er 57 ára, má
vel við árangur sinn una, því hann
var hársbreidd frá því að komast í
aukakeppni um sæti í áskorenda-
keppninni. Eftir frábæra byrjun
Guillermo Garcia frá Kúbu á mót-
inu, en hann hlaut fimm og hálfan
vinning úr fyrstu sex skákunum,
hefði honum nægt að gera síðustu
sjö skákirnar jafntefli. En þá
sneru gæfudísirnar við honum
bakinu og í síðustu umferð, er
hann átti enn möguleika, var hann
heillum horfinn.
Garry Kasparov minnir mjög á
Fischer að því leyti, hversu grátt
hann getur leikið öfluga stór-
meistara í byrjun skákar, oft með
vopnum sem hann hefur rannsak-
að heima hjá sér. Skákin sem
tryggði honum sigurinn í mótinu
er gott dæmi um þetta. Rúmenski
stórmeistarinn Florian Gheorghiu
kallar ekki allt ömmu sína þegar
flókin byrjunarafbrigði eru ann-
ars vegar og hann er jafnvel sér-
fræðingur í þeirri byrjun sem varð
uppi á teningnum í skák þeirra
Karparovs. En allt kom fyrir ekki,
kóngur Rúmenans var mátaður á
ferðalagi um miðborðið, eftir hár-
nákvæma taflmennsku unga stór-
meistarans.
Hvítt: Kasparov
Svart: Gheorghiu
Drottningar-indversk vörn
1. d4 — Rf6, 2. c4 — e6, 3. Rf3 —
b6, 4. a3
Uppáhaldsleikur Kasparovs.
4. — Bb7, 5. Rc3 — d5, 6. cxd5 —
Rxd5, 7. Dc2!?
Það nýjasta. Venjulega er hér
leikið 7. e3 — Be7, 8. Bb5+ — c6, 9.
Bd3.
7. — c5, 8. e4 — Rxc3, 9. bxc3 —
Be7?
Gheorghiu ætlar að flýta sér að
hróka, en þessi leikur er óná-
kvæmur eins og Kasparov tekst að
sýna fram á. 9. — Rc6 er betra.
10. Bb5+! — Bc6.
Könnun á vegum Neytendasamtakanna:
Verðmunur á hamborg-
urum 90% í Reykjavík
1 SKYNDIKONNIJN á ga-rtum hamborgara á veitingastörtum á höfuðborg-
arsværtinu, sc-m Neytendasamtökin gengust nýlega fyrir, kom í Ijós art í
öllum tilvikum var um söluhæfa vöru að ræða. Hins vegar voru gærti og verrt
hamborgara afar mismunandi eftir störtum. Sem dæmi má nefna art munur á
hæsta og lægsta verrti var 90%, mirtart virt gramm af kjöti.
Þetta kom fram á blaðamanna-
fundi, sem Neytendasamtökin
efndu til í því skyni að skýra frá
niðurstöðum könnunarinnar.
Jón Óttar Ragnarsson, dósent,
kvað meginástæðu þess að ráðist
var í þessa könnun þá að komast
að raun um hvort hér væri um
neysluhæfa vöru að ræða, en einn-
ig til að ganga úr skugga um hvort
verðmismunur væri á hamborgur-
um. Jón sagði að á heildina litið
væru hráefni, sem notuð eru í
hamborgara, nokkuð góð. Á hinn
bóginn væri ýmislegt sem neytt er
með hamborgurum, s.s. franskar
kartöflur, olíusósa o.fl., oft nær-
ingarlítið.
Jón Magnússon, formaður
landssamtaka neytenda, sagði að
þessi könnun hafi ekki einungis
verið gerð í því augnamiði að upp-
lýsa neytendur, heldur einnig að
benda seljendum á kosti og galla
framleiðslunnar.
Jón sagði ennfremur að í ráði
væri að halda áfram skyndikönn-
unum á borð við þessa í náinni
framtíð, en fjárskortur háði þó
samtökunum.
Annars fór könnunin á gæðum
og verði hamborgara þannig fram
að starfsmaður Neytendasamtak-
anna fór á skyndibitastaði í
Reykjavík og festi kaup á ham-
borgurunum. Síðan voru sýnis-
horn send Matvælarannsóknum
ríkisins og fæðudeild Rannsókn-
arstofnunar landbúnaðarins.
Könnun á næringargildi, gerla-
fjölda og bragðgæðum var reist á
sýnishornum frá einum degi, mæl-
ing á saltinnihaldi á sýnum
tveggja daga og verðkönnun frá
þremur mismunandi dögum. I
skýrslu, sem Neytendasamtökin
hafa gefið út um þessa könnun,
kemur m.a. fram að á óvart hefði
komið að bragðgæði hamborgar-
anna stóðu ekki í beinu sambandi
við gæði hráefna eða næringar-
gildi. Ástæðan til þess væri eink-
um ýmis mistök við matreiðsiuna,
t.d. of hátt saltinnihald, of mikil
fita, illa hreinsaðar steikarpönnur
og of þurr hráefni. Ennfremur
kemur þar fram að í fáeinum til-
vikum fór saltinnihald yfir 2,5%,
og er hamborgarinn þá farinn að
líkjast saltkjöti.
Hér á eftir birtist tafla um gæði
hamborgara á 9 skyndibitastöðum
í Reykjavík, og er byggð á niður-
stöðum áðurnefndrar könnunar
Neytendasamtakanna ásamt skýr-
ingum. Staðirnir 9 sem hér um
ræðir eru taldir upp í stafrófsröð.
Síðan er þeim raðað með númer-
um frá 1—9 og (1 er best). Er eitt
númer fyrir hvern þátt. Því lægri
sem talan er þeim mun betri er
útkoman.
Hæstu einkunn fengu Svarta
Pannan, Tomma hamborgarar og
Brautargrill. Lægst verð á ham-
borgurum fékkst á Brautargrilli.
Næringargildi er mælikvarði á
hollustu hamborgaranna. Besta
einkunn fengu hamborgarar sem
voru með hæst hvítuinnihald og
lægst fituinnihald. Um 40% mun-
ur var á hvítuinnihaldi og yfir
100% á fituinnihaldi (miðað við
hæsta og lægsta gildi).
Verrt í kr./g af kjöti er mæli-
kvarði á það hvað neytandinn fær
fyrir peningana. Hæsta verð var
Startur Næringar- Verrt/g Gerla- Summa1 Bragrtgæðid Saltinni-
gildi* kjötK" fjöldir hald''
Askur, Breiðh. 3 9 6 18 4 8
Brauðbær 6 8 7 21 6 3
Brautargrill 5 1 4 10 3 7
Góðborgarinn 9 6-7 8 23-24 5 5
Svarta pannanl— 2 4 2 7-8 2 2
Texas Sn. Bar 4 3 9 16 1 6
Tomma hamb. 1—2 6-7 1 8-10 8 9
Trillan 7 2 3 12 9 1
Winnies 8 5 5 18 7 4
a Miðad við að hvíta sé sem hæst og fita sem lægst. Sýnishorn eins dags.
b Verðið er verð á einföldum hamborp'ara og er reiknað í kr./jframm af hreinu kjöti. Sýnishorn
þrigKja daga
c Gerlafjöldi í 1 grammi við ræktun við 30°C (eftir steikingu). Sýnishorn eins da(?s.
d Meðaleinkunn fjögurra dómara. Aðeins miðað við kjöt. Sýnishorn eins dags.
e Hlutfall matarsalts í heildarþunga kjöts (% NaCI). Sýnishorn tveggja daga.
f Summa af tölum úr þrem fyrstu dálkunum. t»ví lægri sem summan er þeim mun betri einkunn
fær hamborgarinn.
Myndin er tekin á blaðamannafundi Neytendasamtakanna. (Ljósm. Mbi. KÖE)
0,86 kr./g af kjöti en lægsta verð
var 0,45 kr./g af kjöti. Jafngildir
þetta hvorki meira né minna en
90% mun á hæsta og lægsta verði.
Gerlafjöldi er mælikvarði á heil-
næmi hráefna og hreinlæti á við-
komandi stöðum. Mældur var
heildarfjöldi gerla í grammi við
30°C ræktun (eftir steikingu). Öll
sýni reyndust vera neysluhæf.
Hins vegar var mikill munur á
gerlafjölda eftir stöðum.
Ofangreindir þrír þættir voru not-
aðir til þess að gefa hamborgurun-
um níu heildareinkunn. Voru töl-
urnar í fyrstu þrem dálkunum ein-
faldlega lagðar saman. Því lægri
sem summan er þeim mun betri er
útkoman fyrir hvern tiltekinn
skyndibitastað.
Bragrtgærti voru metin en ekki
reiknuð með í heildareinkunn. Að-
eins voru metin bragðgæði ham-
borgaranna sjálfra (án sósu og
brauðs). Gæðin reyndust afar mis-
jöfn og var það af ýmsum ástæð-
um, ekki eingöngu vegna þess að
hráefni væru mismunandi.
Saltinnihald var mælt en var
ekki reiknað með í heildarein-
kunn. Hæsta einkunn fengu þeir
staðir sem notuðu minnst salt í
hamborgarana. Var álitið æski-
legast að neytandinn sjálfur fengi
að stjórna því hve mikið salt hann
notar.
Halló!
— ný ljóðabók
1ALLÓ!“ nefnist nýútkomin
ijóðabók eftir Ásgeir Þórhallsson
og er þetta þriðja bók höfundar,
en hann hefur m.a. skrifað ferða-
greinar í Morgunblaðið. í bókinni,
sem ber undirtitilinn „Ljóð og góð
ráð“, eru ljóð, heilræði og ævin-
týri. Hún er 71 bls. að stærð og
útgefandi er Frjálst orð. Árni Elf-
ar hefur teiknað kápumynd.