Morgunblaðið - 05.12.1982, Blaðsíða 15
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 5. DESEMBER 1982
63
Skósveinar klerkanna beita nú mörgum
sömu pyntingaraðferðunum og leyni-
þjónusta keisarans — ÓGNARÖLD
Á þrjátíu feta dýpi.
hFÖGGUR
Til fróð-
leiks fyrir
framtíðar-
fólkið
Nefnd vísindamanna og
listfræðinga undir forsæti
Swann lávarðar, fyrrum yfir-
manns BBC, breska ríkisút-
varpsins, kom sér nú á dögun-
um saman um lista yfir 783
hluti, sem henni fundust þess
verðir að vera geymdir í „tíma-
hylki" næstu tvö árþúsundin.
Þessir hlutir eiga að vera til
upplýsingar fyrir þá kynslóð
manna, sem hugsanlega kann
að vera uppi á því herrans ári
3982, þ.e.a.s. ef einhverjir
munu lifa af „kjarnorkuragna-
rökin" og hrun mannlegrar
menningar.
Þarna gætir ýmissa grasa.
Flibbahnappur og falskar
tennur, Biblían og heildarút-
gáfa á verkum Jane Austin,
sjónvarpsþátturinn „Já, herra
ráðherra" og eintak af „Út-
varpstíðindunum", tímaritin
Mayfair, Playgirl og Forum og
uppsláttarrit Janet Rogers yfir
kynæsandi nærfatnað.
Öllu þessu og meira til var
komið fyrir í gasfylltum stálsí-
valningi á stærð við meðal-
öskutunnu, steypt utan um
hann og hann síðan grafinn á
30 feta dýpi við Howard-kast-
ala þar sem núverandi forseti
BBC býr.
Þegar menn finna sívalning-
inn árið 3982 (hvernig sem þeir
fara nú að því) munu bíða
þeirra skilaboð á örfilmum:
„Ég veit ekkert um ykkur en
öfunda ykkur samt,“ eru upp-
hafsorðin og þau eru komin frá
Paul Sieghart, lögfræðingi,
með almenn mannréttindi sem
sérgrein. „Ef þessi orð ná eyr-
um ykkar hlýtur það að vera
vegna þess, að vandamálin,
sem við horfumst nú í augu við,
framhald menningarinnar og
sjálfs mannkynsins, hafa verið
yfirstigin ... Sjálfum finnst
okkur mikið til um visku
mannanna en i raun réttri er-
um við bara fáráð fífl.“
Meirihluti nefndarinnar var
á því að mannleg menning yrði
fyrir verulegu bakslagi af völd-
um kjarnorkustyrjaldar ein-
hvern tíma á þessum 2000 ár-
um en aðrir töldu það hins veg-
ar mundu verða í þeirri mynd,
að Bretland yrði innlimað í
Sovétríkin.
FÍKNIEFWIm^i^—
Þar hengja þeir eitur-
lyfjasmyglarana
Fjörutíu og átta útlendingar
eiga nú yfir höfði sér lífláts-
dóm í Malaysíu, þar sm sú
stefna hefur verið tekin, að láta
menn, sem gerast sekir um
eiturlyfjasmygl, engu fyrr týna
en lífinu. Þetta á ekki einungis
við um útlendinga í landinu,
heldur hafa átta innfæddir verið
líflátnir fyrr á þessu ári og fjöl-
margir aðrir verið dæmdir til
dauða.
Fyrr í vetur hertist snaran að
hálsi 51 árs gamallar konu, Lim
Boey Nooi, sem átti börn og
barnabörn. Hún hafði verið
dæmd fyrir sölu á 974 grömmum
af heróíni, og allt kom fyrir ekki,
þótt leitað væri eftir mildun
dómsins hjá forseta sýknu-
dómstólsins.
Mahathir Muhammed, forseti
Malaysíu, ætlar ekki að láta hér
við sitja, heldur hefur hann hót-
að því, að láta dauðasök fram-
vegis liggja við allri fíkniefna-
sölu. Hann sagði orðrétt fyrir
skömmu: — Svo kann að fara að
eiturlyfjasalar, innlendir sem
erlendir, þurfi að horfast í augu
við hin þyngstu ákvæði í lögum
landsins.
í ágúst sl. var líflátsdómi yfir
franskri konu breytt í lífstíðar-
fangelsi. Hún heitir Beatrice
Saubin og hafði verið dæmd sek
fyrir sölu á 534 grömmum af
heróíni.
Starfsmaður sem vinnur að
dauðasök.
því að uppræta fíkniefnabölið í
Malaysíu sagði fyrir skömmu: —
Við Asíubúar höfðu þurft að
sitja undir þeim sakargiftum af
hálfu Vesturlanda, að við gerum
ekki nægilegar ráðstafanir til að
hefta fíkniefnasölu. En þegar við
tökum á okkur rögg og líflátum
útlendinga, rísa fjölmörg öfl í
þessum löndum öndverð gegn
okkur og lýsa yfir því, að dauða-
dómur sé of þungur. En nú get-
um við sýnt hverjum sem vera
skal, að við látum ekki sitja við
orðin tóm.
Eins og nú standa sakir getur
hver sá sem næst með 100
grömm af heróíni eða morfíni og
200 grömm af kannabisefnum
átt á hættu að vera stimplaður
eiturlyfjasali, og bíður hans þá
annaðhvort dauðdómur eða
lífstíðarfangelsi. Af opinberri
hálfu herma fréttir, að nú sé í
bígerð að herða enn viðurlög
gegn fíkniefnabrotum; og þurfi
þá enn minna magn fíkniefna að
finnast í fórum manna til að
þeir verði ákærðir fyrir ólöglega
sölu og endi feril sinn annað-
hvort í gálganum eða í lítt vist-
legum fangelsum í Malaysíu.
— ERROL DE SILVA
ÓGNARÚLD
Myndatexti:
Eitt af fórnarlömb-
um klerkanna:
stundum gæta böðl-
arnir þess að
dauðastríðið verði
langt.
Fremja
voðaverkin
í nafni
guðdómsins
Skelfilegar lýsingar, sem bor-
ist hafa út um lífið í stærsta
fangelsi í Iran, benda til, að þar
séu pyntingar og aftökur dag-
legt brauð og að jafnan séu
glæpirnir framdir undir yfir-
skini guðhræðslunnar.
í bréfi, sem stúlku nokkurri
meðal fanganna hefur tekist að
smygla út úr Evin-fangelsinu í
Teheran, segir hún, að „engir
fangar eru yfirheyrðir án þess
að þeir séu jafnframt beittir alls
kyns pyntingum". Sjálf var
stúlkan pyntuð eftir að hún
hafði verið handtekin fyrir að
vera félagi í vinstrisinnuðum
samtökum, sem berjast gegn
Khomeini-stjórninni, en fékk þó
að halda lífi af því að sakargift-
irnar voru svo lítilfjörlegar.
Að sögn stúlkunnar eru um
10.000 fangar í Evin-fangelsi
einu og þar eru 24 herbergi þar
sem yfirheyrslur fara fram.
Herbergi nr. 4 og 7 eru alræmd-
ust og segir hún, að undantekn-
ing sé, að fangi komi þaðan út
án verulegra líkamsáverka.
Stúlka ein var höfð hlekkjuð í
herbergi á bak við aðalskrif-
stofu fangelsisins og þar var
hún barin nokkrum sinnum á
dag. Þegar bréfritarinn sá hana,
var allur líkami hennar eitt
flakandi sár og hún var búin að
missa helming fyrri líkams-
þyngdar.
Þegar „trúarlegum refsing-
um“ er beitt er fórnarlambið
bundið niður á borð og síðan
lamið á iljarnar með köplum eða
gúmmíslöngum með keðjum
innan í. Sjaldan eru vandar-
höggin höfð færri en 400 og gild-
ir þá einu hve ómerkileg ákæran
er.
Ein pyntingaraðferðin er sú
að binda hendur fórnarlambsins
á bak aftur og láta manninn síð-
an hanga á fjötrinum í krók í
loftinu. Við þessar aðstæður
getur fólk næstum ekki andað
og vitað er um stúlku, sem kafn-
aði af þessum sökum.
Vitað er um nafn stúlkunnar,
sem bréfið skrifaði, en af eðli-
legum ástæðum er því haldið
leyndu. í því segir hún m.a., að
misþyrmingarnar hafi aukist
um allan helming eftir að klerk-
unum tókst að hrekja Bani-
Sadr, fyrrum forseta, frá völd-
um og kemur það heim og sam-
an við niðurstöður alþjóðasam-
takanna Amnesty International.
í ársskýrslu samtakanna, sem
kom út í síðasta mánuði, segir,
að vitað sé með vissu um 2444
aftökur frá því að Bani-Sadr
hrökklaðist frá. Á síðasta ári
bárust AI líka í hendur mörg
hundruð ábendinga og upplýs-
inga um pyntingar, einkum þó í
Evin-fangelsinu.
Skósveinar klerkanna beita
nú mörgum sömu pyntingarað-
ferðunum og SAVAK, leyni-
þjónusta keisarans, beitti áður.
Ein þeirra er „Appolo-vélin" en
þá er rafstraumi hleypt á við-
kvæma líkamshluta og yfir
höfðinu hafður stálhjálmur, sem
magnar upp skelfingaróp
mannsins, sem verið er að
pynta.
Úr flestum trjám á fangels-
issvæðinu hanga hengingarólar
og þegar hengja skal einhvern
fangann safnast verðirnir og
kvalararnir jafnan í kringum
hann til að fagna dauða hans.
Stundum fara aftökurnar þann-
ig fram, að verðirnir skjóta
fyrst í fætur fangans og færa
sig síðan upp eftir líkamanum.
Þeir gæta þess þó alltaf að líkna
honum ekki með því að skjóta
hann í hjartað.
— IAN MATHER
ATÓMIÐ
Orkuverið gæti banað
hundrað þúsund manns
Stjórnvöld í Bandaríkjunum
stóðu nú nýlega fyrir mjög
víðtækum rannsóknum á því
hvað gæti gerst ef eitthvað bæri
út af með kjarnorkuverin þar í
landi. Stórblaðið The Washing-
ton Post hefur komist yfir
niðurstöður þessara rannsókna
en þar segir, að í mesta hugsan-
lega slysi gætu allt að 100.000
manns farist og tjónið að öðru
leyti numið meira en 300 millj-
örðum dollara á vissum svæð-
um.
Rannsóknin var unnin á veg-
um Eftirlitsnefndar með kjarn-
orkuverum og eru niðurstöðurn-
ar vægast sagt skelfilegar og
miklu hrikalegri en áður hafði
verið talið, en fyrra mat nefnd-
arinnar var það, að um 3300
manns gætu farist og tjónið
numíð 14 milljörðum dollara.
í Bandaríkjunum eru nú
kjarnorkuver, ýmist starfrækt
eða í smíðum, á 80 stöðum, og til
að segja fyrir um afleiðingarnar
af slysi í einhverju þeirra var
notuð mjög fullkomin tölva, sem
kölluð er Crac2. Var hún mötuð
á miklum upplýsingum um hin
ólíklegustu atriði, sem þó geta
haft mikil áhrif á afleiðingar
kjarnorkuslyss. Má þar t.d.
nefna veðurfarið, mannfjölda og
efnahagslífið á viðkomandi stað.
Verstu afleiðingar kjarnorku-
slyss eru í skýrslunni flokkaðar
undir „slysahóp 1“ en þá er átt
við, að sjálfur kjarninn verði
fyrir skemmdum, að úranelds-
neytið bráðni, öll öryggiskerfi
versins bregðist og mikil geisla-
virkni berist út í andrúmsloftið.
Líkurnar á að svona illa geti
farið eru raunar ekki miklar,
eða að það geti komið fyrir einu
sinni á 100.000 árum í starf-
rækslu hvers kjarnaofns. Með
fjölda kjarnorkuvera í Banda-
ríkjunum í huga eru möguleik-
arnir á svona stórslysi um 2%
fram til aldamóte.
Margt gæti orðið til að draga
úr afleiðingum stórslyss af
þessu tagi, t.d. hagstæð veður-
skilyrði og skjótur brottflutn-
ingur fólks. Sums staðar myndu
jafnvel mjög fáir látast strax og
aðeins nokkur hundruð manns
deyja síðar úr krabbameini af
völdum geislunarinnar.
I skýrslunni segir, að til að
afleiðingarnar af slysi í „slysa-
hópi“ verði jafn alvarlegar og
svörtustu spár gefa til kynna,
þyrfti geislavirkninni beinlínis
að rigna yfir fjölbýlt svæði. Lík-
urnar á slíku eru þó taldar
„mjög óverulegar".
— MILTON BENJAMIN