Morgunblaðið - 30.03.1983, Side 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 30. MARZ 1983
ÁGÚST INGI JÓNSSON
AFINNLENDUM
VETTVANGI
Af byggingabasli — „Kannski
á þetta bara að vera svona“
MOGGINN minn bauö mér góðan daginn í gær með fréttum um aö verðbólguhraöinn mældist nú 105% miðað við
vísitölu byggingakostnaðar. l'tvarpið hafði svipaðar fréttir að færa um helgina. Þjóðviljinn sagði hins vegar á forsíðu
í gær að nú væri komið að unga fólkinu í húsbyggingamálum. Það var mikið að þeir alþýðubandalagsmenn áttuðu sig
á því, að ef til vill væri það unga fólkið, sem helzt þyrfti á því að halda að komast í eigið húsnæði.
Undanfarið hafa hinir og þess-
ir spekingar greint frá
möguleikum í byggingamálum á
opinberum vettvangi, sagt kosti og
galla á þeim valkostum, sem fyrir
hendi eru, bent á „patent-lausnir"
og ýmislegt sætabrauð, sem þó
virðist svo ógnar langt frá því
fólki, sem stendur í byggingabasii
um þessar mundir. A dögunum
áttu fréttaritarar Morgunblaðsins
víða um land viðtöl við húsbyggj-
endur í sinni sveit. Þar kom ýmis-
legt fróðlegt fram og hér á eftir
verður gripið niður í nokkur af
þessum viðtölum og einkum þar
sem fjallað er um fjármögnun
ævintýrisins á tímum hávaxta og
verðtryggingar í 100% verðbólgu.
Við áttum fyrir sökklinum
og teikningunum sem
gerðar voru samkvæmt okkar
óskum. Síðan höfum við velt þessu
á skammtímalánum, víxlum og
vaxtaaukalánum," sögðu Ásdís
Blöndal og Anton Antonsson á
Egilsstöðum. „Húsið stendur núna
í sex til sjöhundruð þúsundum
króna. Það höfum við fjármagnað
með húsnæðismálastjórnarláni,
lífeyrissjóðsláni og láni hjá Spari-
sjóðnum. Þetta hefur þó ekki dug-
að til og hafa foreldrar Torfa
hjálpað okkur þegar allt hefur
verið að komast í strand," sögðu
Torfi Júlíus Karlsson og Ingunn
Jóhannesdóttir í Borgarnesi.
„Um fjármögnun húsbyggingar-
ínnar hafa þau það að segja, að
þau seldu nýlega bifreið, sem þau
áttu. Þá eiga þau litla íbúð í tví-
býli, sem þau ætla að selja. Þau
hafa tekið lán hjá húsnæðismála-
stjórn og einnig lífeyrissjóðslán,"
sagði meðal annars í viðtali við
Maríu Hákonardóttur og Benedikt
Jóhannsson á Eskifirði. „Síðan
munum við grípa til þeirra lána-
möguleika, sem fyrir hendi eru.
Við vitum alveg hvernig kjörin eru
á lánamarkaðnum og munum
reyna að taka eins lítið af lánum
og við mögulega getum því pen-
ingarnir eru dýrir í því verðbólgu-
báli, sem hér snarkar," sögðu Sig-
urjón Ingólfsson og Sigurrós
Sverrisdóttir í Vestmannaeyjum
meðal annars í samtali við frétta-
ritara Morgunblaðsins.
Ibúðin þarf að vera fokheld
til að lánastofnanir sjái
astæðu til að lána út á fyrirtækið,
svo húsbyggjandinn þarf að eiga í
buddunni fyrir húsinu fokheldu.
Maður, sem er að byggja í fyrsta
sinn og er kominn með fjölskyldu
á í fæstum tilfellum meira en bót
fyrir rassinn á sér og sínum. Svo
menn geta séð að það dæmi getur
ekki gengið upp ... Aumt þykir
mér húsnæðismálastjórnarlánið,
sem ætti að vera sú fyrirgreiðsla,
sem fleytir manni yfir erfiðasta
hjallann. Því er ekki úthlutað fyrr
en 3—5 mánuðum eftir að fokheld-
isvottorð er sent og þá i þrennu
lagi. Fyrir nú utan hvað það er
lítið og lélegt. Ég verð búinn að
eyða því fyrirfram, í formi
skammtímalána á háum vöxtum,
löngu áður en það kemur. Þetta
kerfi verður að laga svo ríkið þurfí
ekki að bera ábyrgð á andlegri og
iíkamlegri vanheilsu fleiri ungra
húsbyggjenda. Ég sé fram á það,
að allir þeir peningar, sem mér
tekst að berja út renni beint í
kaupverðið á íbúðinni fokheldri og
þá er allt hitt eftir. Kannski á
þetta bara að vera svona. En hvað
sem því líður heldur maður áfram,
sér til hvort ekki muni úr rætast.
Ég er jú ekki sá fyrsti sem leggur
út í svona fyrirtæki," sagði Krist-
ján Hjartarson á Dalvík.
í tillögum Alþýðubandalagsins
að málefnagrundvelli undir slag-
orðinu „Eining um íslenzka leið“,
segir meðal annars um húsnæðis-
mál: „Næstu fimm ár starfi sér-
stakur sjóður — „íbúðir fyrir ungt
fólk“ — sem fjármagni hóflegt
húsnæði fyrir ungt fólk og þá sem
eru að tryggja sér húsnæði í
fyrsta sinn. Fjármagn sjóðsins
komi með auknu framlagi lífeyr-
issjóða, með lögbundinni þátttöku
bankakerfisins í húsnæðislána-
kerfinu og sérstakri tekjuöflun í
þessu skyni." Ennfremur segir í
þessu plaggi, að húsnæðislán verði
greidd út í tvennu lagi. Varla
höfðar þetta til þess fólks, sem er
að byggja eigið húsnæði, enn einn
félagsmálapakkinn.
stæðisflokksins er fjallað um hús-
næðismálin og þar segir, að al-
mennar húsbyggingar hafi á síð-
ustu misserum dregist stórlega
saman og framkvæmdir færst æ
meira yfir á svið verkamanna-
Kirkjulist á
Kjarvalsstöðum
Myndlist
Valtýr Pétursson
Hver kimi á Kjarvalsstöðum
er notaður út í yztu æsar og sýn-
ir það hve umfangsmikil sú sýn-
ing er, sem Kirkjulistarnefnd
hefur útbúið og komið fyrir í
hinu mikla sýningarhúsi. Það
hefur verið mikið og vandasamt
verk að koma þessari sýningu á
laggirnar. Það hefur verið leitað
fanga víðar en í samtíðinni og
fyrstu 29 sýningarnúmer í sýn-
ingarskrá eru gamlir og virðu-
legir kirkjumunir af margri
gerð. Farið hefur verið í nokkrar
kirkju landsins og fengið að láni:
kertastjakar, altaristöflur og
prédikunarstólar, ennfremur
ýmsir hlutir úr söfnum. Má þar
nefna muni úr Listasafni alþýðu
og Þjóðminjasafni. Þessar línur
ættu að gefa hugmynd um, hve
margþætt þessi kirkjulistarsýn-
ing er. Enn er samt ótalið allt
það, er listamenn samtíðarinnar
hafa látið af hendi rakna á þessa
sýningu, en það munu vera 242
hlutir og eru þeir einnig af
margri gerð og uppruna: Mál-
verk, glermyndir, silfursmfð,
höggmyndir, teikningar, textíl
og vefnaður, svo að eitthvað sé
nefnt. Allt þetta er sett upp í
eina heild og stundum standa
gamlir hlutir við hlið þess nýj-
asta, en yfirleitt er sýningin |
þannig upp sett að hver einstak-
ur hlutur nýtur sín nokkuð vel.
Þessi sýning er gríðarlegt
fyrirtæki og vönduð sýn-
ingarskrá fylgir, þar sem góð
grein er gerð fyrir þeim gripum,
sem til sýnis eru, en flestir
þeirra sem komnir eru til ára
sinna, eiga sér merkilega og
fróðlega sögu. Grein er eftir
Hörð Ágústsson um byggingu
kirkna og önnur um kirkjulist
eftir séra Gunnar Kristjánsson
og Björn Th. skrifar um kór og
skip. Allar eru þessar greinar
veglega myndskreyttar, en svo
undarlega bregður við að engar
myndir fylgja framlagi núlifandi
listamanna.
Morgunblaðið hefur þegar birt
mikið lesmál um þessa sýningu
og útvarpið hefur flutt Sunnu-
dagserindi um kirkjulist, en það
mun vera sama efni og Björn Th.
skrifar í sýningarskrá. Auglýs-
ingar hafa að staðaldri verið í
útvarpi, en samt hefur aðsókn
ekki enn sem komið er náð sér á
strik, eftir því sem ég bezt veit.
Það er ekki gott til afspurnar til
næstu bæja, ef fólk kann ekki að
notfæra sér þetta einstaka tæki-
færi til að kynnast því, sem
listamenn okkar eru að leggja til
kirkju og kristindómi í þessu
landi. Eftir sýningu þessari að
dæma eru fleiri listamenn að
vinna verk fyrir kirkjuna í land-
inu en mig grunaði. Það er því
tímabært að gera nokkra úttekt
á þessum hlutum, og nú er tæki-<
færið.
Það hefur stundum orðið að
ágreiningsmáli, hvað er trúarleg
list og hvað ekki. Sumir hafa
haldið því fram, að öll góð list,
sem sköpuð er af hjartans ein-
lægni og með virðingu fyrir líf-
inu og tilverunni, sé svo samofin
trúarlegri hugsjón, að það hafi
ekkert að segja, hvert innihaldið
sé, hún túlki það bezta er fyrir-
finnst í manneskjunni, og er þá
auðvitað átt við hreinleika
hjarta og hugar. Aðrir halda því
fram að trúarlegar athafnir
verði að túlkast í listaverkinu, ef
vel eigi að vera. Ekki ætla ég að
gera upp á milli þessara sjón-
armiða hér, en persónulega held
ég, að ég halli mér að því fyrr-
nefnda.
Mikið af því merkilegasta, sem
við eigum af fornum listgripum í
þessu landi, er komið úr kirkj-
um. Hafa þeir verið gerðir fyrir
kirkju af mönnum, sem voru all-
ir í trúnni og gátu þannig tjáð
hug sinn af þeim krafti, sem trú-
arstyrkur einn getur orsakað.
Yfirleitt má lesa þessa stað-
reynd úr öllum eldri kirkjumun-
um okkar, en því miður finnst
mér nokkuð á skorta um þetta
mikilvæga atriði í sumu af því er
samtíðin hefur framleitt. Þetta
virðist mér nokkuð áberandi á
sýningunni á Kjarvalsstöðum og
ég er hræddur um, að aðrir eigi
eftir að reka sig á hið sama.
Magnús Tómasson leikur sér
að því að koma skilaboðum sín-
um algerlega til skila með verki
sínu nr. 191 „Handhæga settið",
sem að mínum dómi sker sig
nokkuð áberandi úr á sýning-
unni. Yfirleitt finnst mér afar
Koparstikur frá Bessastöðum, sálu- eða yfírbótargjöf?